قاسم محبعلي، رئیس اسبق خاورمیانه وزارت خارجه کشورمان و تحلیلگر خاورمیانه در یادداشتی در روزنامۀ آرمان، پیشنهاد محمدجواد ظریف برای میانجی گری میان ترکیه و عراق را مورد بررسی قرار داده است:
تشديد بحران در خاورميانه تنها شرايط را براي همه كشورهاي همسايه در منطقه پيچيده‌تر خواهد كرد و اكنون زماني نيست كه كشورهاي منطقه به هر دليلي در مقابل يكديگر قرار بگيرند. بر اين اساس وجود نظاميان و تانك‌هاي تركيه در شمال موصل به بهانه گسترش فعاليت شبه‌نظاميان كرد«پ.ك.ك» در شمال عراق نبايد به جنگی ديگر در منطقه بدل شود؛ چراكه در چنين شرايطي همه كشورهاي منطقه براي خروج از بحران تروريسم بايد با يكديگر متحد شوند و نبايد به هر بهانه‌اي هدف يعني مبارزه با اين پديد شوم به تاخير بيفتد.
بنابراين از آنجا كه ترك‌ها در ظاهر امر به نحوي به نرمش مواضع در منطقه روي آورده‌اند، در صددند تا از نقش محوري ايران در عراق به نفع خود سود ببرند؛ چراكه آنها نمي‌خواهند ايران و عراق را در مقابل يكديگر قرار دهند تا تهران حد واسط دولت عراق و تركيه قرار بگيرد. به همين علت پس از پيشنهاد ظريف مبني بر اعلام آمادگي ايران براي ميانجيگري ميان تركيه و عراق، بلافاصله از آن استقبال و عنوان كردند تنش ميان آنكارا و بغداد ضرورتي ندارد.
بنابراين باز هم اين پرسش به ميان مي‌آيد كه علت تغيير مواضع منطقه‌اي يا نرمش موضع ترك‌ها در برابر عراق و به‌طور كلی منطقه چيست؟ بايد اذعان داشت شايد برخي‌ها علت تحولات سياست منطقه‌اي تركيه را به كودتاي اخير ربط دهند، در حالي كه تركيه قبل از كودتا تلاش‌هايي نيز براي بهبود و گسترش روابط با برخي از كشورها مانند روسيه، ايران، حتي ساير كشورها و رژيم صهيونيستي به عمل‌آورد.
اگرچه شرايط پس از كودتا در سرعت بخشيدن به تغيير و تحولات در سياست خارجه تركيه به‌ويژه در گسترش مناسبات ايران و تركيه هم نقش داشته است، اما ترك‌ها وقتي كه ديدند در پيش گرفتن سياستهاي گذشته به ضرر آنهاست، به سمت آشتي و بهبود روابط با برخي از كشورها گام برداشتند. در عین حال اگرچه برخي‌ها مي‌گويند اكنون ترك‌ها از روياي امپراتوري عثماني تا حدي فاصله گرفته‌اند و سعي دارند كه خود را با واقعيت‌هاي منطقه روبه‌رو سازند، اما در رابطه با تغيير رفتار و رويكرد آنها در سوريه نمي‌توان با اطمينان سخن گفت، زيرا اوضاع در سوريه پيچيده بوده و شرايط در آن سيال است. سياست و مناسبات سوريه نيز تابع شرايط داخلي اين كشور است و سياست ايران هم از آن تاثير خواهد پذيرفت.
بنابراين هر گونه تصميمي از سوي همه بازيگران به‌ويژه بازیگران منطقه‌ای تابع شرايط ميداني سوريه است. حتي سياست تركيه نيز در قبال سوريه مي‌تواند تابع اين شرايط باشد. از سويي حتي ممكن است نرمش ترك‌ها در مقابل عراق به اين دليل باشد كه آنكارا مي‌خواهد از اين فضا براي شدت بخشيدن سياستهاي خود در سوريه استفاده كند. بنابراين بايد منتظر ماند و مشاهده كرد كه پس از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا چه شرايطي در منطقه به وجود مي‌آيد. اما در مجموع براي ايران همه‌چيز روشن است.
بايد با استفاده از يك سياست همه‌جانبه‌نگر در راستاي منافع ملي خود و منافع همه طرف‌هاي ذيربط در منطقه حركت كند؛ چراكه هيچ يك از بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي نقش محوري و اساسي ايران را در منطقه انكار نمي‌كنند، بلكه مساله اين است ايران بايد نقش سازنده خود را در منطقه تقويت كند. بنابراين ارتباط سازنده ايران با بازيگران منطقه‌اي در راستاي منافع ملي این کشور است و علاوه بر آن مورد استقبال ساير بازيگران هم قرار خواهد گرفت.
5252
نظر شما