چرا نباید حرف‌های دونالد ترامپ را جدی گرفت؟

سعید جعفری: تنها ساعاتی تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا زمان باقیست و در چند ساعت آینده مشخص خواهد شد هیلاری رودهام کلینتون دوباره به کاخ سفید باز خواهد گشت یا دونالد ترامپ، از نیویورک راهی واشنگتن دی سی می شود.

هرچند در ابتدا عموم تحلیلگران کمترین شانس ها را برای ترامپ قائل می شدند اما در روزهای پایانی عموم نخبگان و روزنامه نگاران با نگرانی از نزدیک شدن ترامپ به هیلاری می گویند. اما ما باید طرفدار کدامیک باشیم و امیدوار باشیم کدامیک در نهایت جانشین باراک اوباما شود؟

دیوانه‌ای محبوب
دونالد ترامپ در عین جنونی که دارد از برخی زوایا می تواند گزینه بهتری برای ایران باشد؟ چرا؟ اگر اظهارات سیاست خارجی ترامپ را رصد کنید او هیچ جهان بینی منظمی از آنچه در خصوص دیپلماسی آمریکا در سر دارد به شما ارائه نمی دهد و شاید به این دلیل است که اساس نظم فکری چندانی در این خصوص ندارد. این چند مولفه را کنار هم بگذارید:
* ترامپ می گوید ژاپن اگر می خواهد ما از او حمایت کنیم، باید هزینه اش را بپردازد.
* ترامپ می گوید عربستان سعودی بدون حمایت آمریکا یک هفته هم دوام نمی آورد. عربستان، باید سه چهارم ثروت خود را به آمریکا بابت حمایت های داخلی و خارجی نیروهای نظامی ما از این نظام بپردازد.
* ترامپ می گوید چین به آمریکا تجاوز کرده و آنها را چپاول کرده. او وعده داده اگر رئيس جمهور شود با عقد قراردادهای تجاری این روند را معکوس خواهد کرد.
* ترامپ می گوید ناتو نهادی کهنه و بی خاصیت است و به همین دلیل هم واجد شرایط لازم برای مبارزه با تروریسم نیست.
* ترامپ می گوید برجام بدترین توافق تاریخ آمریکا است و در صورتی که رئيس جمهور شود آن را پاره خواهد کرد.
* ترامپ می گوید بشار اسد فرد درستی نیست ولی اولویت باید مبارزه با داعش باشد نه با بشار اسد.
* ترامپ می گوید من برای اردوغان شایستگی زیادی قائلم چرا که توانست کودتا را به جهت مخالف هدایت و آن را خنثی کند.
* ترامپ می گوید ولادمیر پوتین به مراتب رهبر شایسته تری از باراک اوباما است و من پوتین را می ستایم. من از پیشنهاد پوتین برای تشکیل جبهه واحد برای مبارزه با داعش استقبال می کنم.
* و بالاخره ترامپ می گوید در صورتی که به ریاست جمهوری انتخاب شود، در نظر دارد بودجه دفاعی آمریکا را افزایش دهد و تعداد نفرات ارتش را تا بیش از نیم میلیون نفر افزایش دهد.

راهبرد سیاست خارجی ترامپ چه خواهد بود؟
این جملات و وعده های دونالد ترامپ را که کنار هم بگذارید حتما سرگیجه خواهید گرفت. وقتی او به ایران می تازد، شما انتظار دارید یک جرج بوش دیگر به صحنه بیاید و با یک آمریکای مداخله گر روبه رو شوید. اما در همان لحظه می بینید که ترامپ از هزینه هایی که آمریکا برای حضور نظامی اش در جای جای جهان از عربستان گرفته تا ژاپن و حتی ناتو انتقاد می کند. پس شما می توانید نتیجه گیری کنید که ترامپ ترجیح می دهد سیاست خارجی انزواگرایانه ای را در دستور کار خود قرار دهد؟ پس اگر اینطور است آن ۵۰۰ هزار نفری که قرار  است به ارتش اضافه شوند دقیقا چه کاری خواهند کرد؟ از سوی دیگر ترامپ می گوید مبارزه با داعش بر مبارزه با اسد اولویت دارد و حتی حاضر است در این مسیر با روسیه متحد شود، در این صورت بازیگری که از این اتحاد سود می برد ایران است. همان ایرانی که به زعم ترامپ، اوباما و جان کری بدترین توافق تاریخ ایالات متحده را با آن کشور امضا کرده اند.  

همان‌طور که می بینید ترامپ فاقد هرگونه جهان بینی منظم در عرصه سیاست خارجی است. این موضوع می تواند به سود ما باشد یا به زیان ما؟ بگذارید هر دو سوی موضوع را بررسی کنیم. از یکسو این رفتارهای غیر سنجیده رئيس جمهور آمریکا متحدین کلاسیک این کشور را از واشنگتن دور خواهد کرد و دیگر شاهد اتحاد و همراهی اروپا با آمریکا بر سر فشار و تحریم و تهدید علیه ایران نخواهیم بود. از سوی دیگر لطمه ای اساسی به جایگاه هژمون آمریکا در نظام بین الملل وارد خواهد شد. ضمن اینکه نوع نگاه ترامپ در خاورمیانه (اگر عملی شود) می تواند بیشتر به سود ایران باشد. فرض کنید ترامپ مبارزان و مخالفان اسد را از سر راه بردارد و بر سر کمک ها به عربستان هم تجدید نظر کند. 

رادیکال‌ها دور ترامپ را می‌گیرند
اما این همه قصه نیست. با علم به اینکه ترامپ از سیاست خارجی چیزی نمی داند و البته با در نظر گرفتن این نکته که نامزدها در دوران تبلیغات انتخاباتی صحبت هایی را به زبان می آورند که جنبه رای آوری بیشتری داشته باشد، باید به تاثیر ساختار بر کارگزار عنایت ویژه ای داشته باشیم. به این ترتیب که وقتی ترامپ وارد کاخ سفید شود، افرادی چون جان بولتون، باب کروکر و رابرت منندز و امثالهم نزدیک ترین مشاوران سیاست خارجی او خواهند بود. کسانی که تندترین انتقادها را نسبت به ایران و برجام طرح کرده اند. آنها بر خلاف ترامپ از جهان بینی منظمی در خصوص سیاست خارجی برخوردارند و دست کم می دانند وقتی هدفشان دشمنی با ایران است دیگر نمی توان همزمان با عربستان هم روابط خصمانه داشت. 

در نتیجه به نظر می رسد باید تمام آنچه دونالد ترامپ این روزها و تا پیش از ورود احتمالی به کاخ سفید در خصوص آینده سیاست خارجی این کشور به زبان می راند را بی ارزش قلمداد کرد و منتظر ماند تا با پیروزی او در مقابل هیلاری کلینتون، تیمی از نئومحافظه کاران آمریکایی سکان هدایت سیاست خارجی این کشور را به دست بگیرند. نئومحافظه کارانی را که یک فرد غیر قابل پیش بینی و احتمالا احمق را هم بالای سر خود خواهند داشت که می تواند در بزنگاه های حساس دست به اقدامات پیش بینی نشده خطرناک هم بزند. 

5250