مریم یعقوبی: چند وقتی بود که ولی‌اله سیف در اظهاراتش اصرار داشت "نرخ ارز واقعی است"؛ اصراری که به نظر می‌رسید از احتمال تعویق یکسان‌سازی نرخ ارز تا سال آینده نشأت می‌گیرد.
در واقع رئیس کل بانک مرکزی با علم به اینکه ممکن است یکسان سازی نرخ ارز به سال آینده موکول شود، سعی داشت این پیام را به فعالان اقتصادی بدهد که نرخ فعلی هم واقعی است. اما در جریان بازدید از نمایشگاه مطبوعات آقای رئیس‌کل سکانس دیگری از این فضاسازی را به نمایش گذاشت زمانی که گفت"یکسان سازی در واقع اکنون هم در حال اجرا است".
وی درباره اینکه تک نرخی شدن ارز چه شرایطی خواهد داشت و آیا به یکباره صورت می‌گیرد گفت" اینکه قرار باشد نرخ ارز به صورت یکباره و دفعتاً یکسان‌سازی شود، قطعاً چنین ساز و کاری را مد نظر نداریم. در حقیقت یکسان‌سازی نرخ ارز از همین الان در حال انجام است. اینکه چه زمانی تمام شود و یکسان‌سازی صورت بگیرد، بسته به ارتباطات بین‌المللی دارد".
علی دیواندری رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی هم که دست بر قضا دیروز برای بازدید از نمایشگاه مطبوعات به مصلای تهران آمده بود، در این باره نظر متفاوتی دارد؛ به عقیده وی"اگر شرایط فراهم شود و اوضاع و احوال مناسب باشد بانک مرکزی تک نرخی شدن ارز را انجام می‌دهد زیرا ثبات اقتصادی بعد از تک نرخی شدن، برای کشور بسیار مهم است."
وی ترجیح داد درباره پیش بینی زمان تک نرخی شدن ارز سکوت کند و تنها به گفتن همین جمله اکتفا کرد که "زمان آن را نمی‌توان پیش‌بینی کرد؛ امکان آن تا آخر سال مشخص نیست".
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی همچنین تاکید کرد"اگر شرایط و الزامات این کار فراهم نشود ممکن است تا پایان امسال به سرانجام نرسد و به تاخیر بیفتد".
به نظر می‌رسد آنچه ذهن رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی را مشغول کرده، نه تنها شیوه اجرای یکسان سازی بلکه عواقب آن است. دیواندری بخوبی می داند، افزایش قیمت ها یکی از پیامدهای یکسان سازی ارز خواهد بود دستکم در کوتاه مدت. به همین خاطر هم از احتمال تأخیر آن سخن گفته است. دیواندری می داند گرانی، هزینه ای نیست که دولت در ماه های نزدیک به انتخابات زیربار آن برود.
پیامدهای تک نرخی سازی
یوسف حسن پور کارسالاری رييس پژوهشكده مطالعات اقتصادي و توان رقابتي موسسه مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني از جمله کارشناسانی است که بی پرده‌تر درباره پیامدهای یکسازی نرخ ارز سخن می‌گوید؛ وی معتقد است "دولت و بانک مرکزی نمی‌توانند در صورت یکسان سازی نرخ ارز، روند افزایش قیمت را کنترل کنند و قطعا شاهد جهش‌های قابل توجهی در قیمت ارز خواهیم بود".
وجود نقدینگی فراوان و بالا بودن احتمال رونق دوباره رفتارهای سفته بازانه از جمله مواردی است که حسن پور را نگران ناتوانی بانک مرکزی در مدیریت نرخ ارز پس از یکسان سازی کرده است.
این کارشناس اقتصادی بر مبنای همین نگرانی و احتمال اصرار دارد باید برای حمایت از بخش هایی که بیشترین آسیب را در صورت افزایش نرخ ارز آسیب می بینند، بسته های حمایتی تعریف کند؛ اقدامی که تا کنون نشانه ای از انجام آن مشاهده نمی شود.
به گفته حسن پور"افزايش قيمت ارز قطعاً هزينه تمام شده کالاهاي وارداتي را در خودرو بالا مي‌برد و نياز خودروسازها به منابع مالي هم افزايش پيدا مي‌کند و سراغ بانک‌ها مي‌روند. اين در حالي است که بانک‌ها به علت مشکلات ساختاري و کمبود منابع، عملاً امکان افزايش تأمين مالي را ندارند. نتيجه اين اتفاق قطعاً افزايش قيمت خودرو خواهد بود البته در صورتي که شوراي رقابت اجازه اين افزايش را بدهد. در صورت افزايش قيمت اما بدون شک تقاضا از حد فعلي هم کمتر خواهد شد يعني خودروسازها چاره‌اي جز کاهش بيشتر ظرفيت توليد ندارند. چنين شرايطي در همه جاي دنيا يعني اخراج نيروي انساني براي کاهش هزينه‌ها ولي دو خودروساز بزرگ ايران به دلايل مختلف امکان و اجازه تعديل نيرو در سطح گسترده ندارند خصوصاً در آستانه انتخابات رياست جمهوري سال آينده. مجموع اين تأثير و تأثرها به تعميق رکود در صنعت خودرو و به تبع آن افزايش رکود در تمامي بخش‌هاي صنعت منجر خواهد شد که قطعاً نقطه منفي بزرگي براي کارنامه دولت در آستانه انتخابات رياست جمهوري دوازدهم بحساب خواهد آمد".
بخش خصوصی ایران نظر دیگری دارد
در همین حال اما به نظر می‌رسد بخش خصوصی کشور نظر دیگری درباره نرخ ارز دارد؛ مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران در نشست اخیر این نهاد با اشاره به اینکه یکسان سازی و واقعی شدن نرخ ارز باید هرچه سریعتر اجرا شود، گفته است: " یکسان‌سازی نرخ ارز باید هر چه سریعتر انجام شود و از واجبات است ضمن آنکه هم موضوع تک نرخی شدن و هم موضوع واقعی شدن نرخ ارز باید هرچه سریعتر به اجرا برسد".
وی همچنین تأکید دارد" این دو سیاست باید همزمان اجرایی شود، اگر دولت فقط ارز را تک نرخی کند و باز هم به صورت دستوری قیمت را پایین نگه دارد به نتیجه نهایی نخواهیم رسید زیرا این دو سیاست درکنار یکدیگر می‌تواند راهگشای بخش خصوصی باشد".
خوانساری دولت را در اجرای یکسان‌سازی مصمم می‌داند اما در عین حال تعویق مکرر این اقدام برای او هم سؤال ایجاد کرده‌است و می‌گوید"بخش خصوصی تاکید دارد هرچه سریعتر این سیاست اجرایی شود".
22339
نظر شما