این «آسمان» برای فارس دیگر «آسمان» نمی‌شود

پروازهای گردشگران اروپایی به استانبول و شیراز متوقف شده و آشکارا هتلهای این شهر از مسافر خالی میشود. نبود پرواز مستقیم از کشورهای اروپایی به شیراز باعث شده بسیاری از گردشگران با هواپیمایی ترکیه به این شهر بیایند و برای همین، هر حادثه ای هرچقدر هم که از شیراز دور باشد، بر وضع صنعت گردشگری در این شهر اثر مي‌گذارد.

در گذشته نه چندان دور اما بسیاری از هواپیماییها به شیراز پرواز مستقیم داشتند و حتی «آسمان دبی در تسخیر «آسمان» ایران بود».

یکی از پرتاخیرترین ها
از روزی که «خبرجنوب» تیتر زد: «آسمان دبی در تسخیر آسمان ایران»، زمان درازی نمیگذرد. روزگاری که یکی از هواپیماییهای بومی فارس چنان به استانهای مختلف ایران و بسیاری از کشورهای خارجی همچون کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پرواز داشت که میشد ادعا کرد آسمان کشورهای همسایه در تسخیر هواپیمایی «آسمان» ایران است.

اما روزهای طلایی صنعت هوانوری ایران برای برخی از شرکتهای هواپیمایی فارس انگار دیگر به سر آمده است. طوری که نه تنها شرکتهای ایرانی و از جمله بزرگترین شرکت جنوب کشور- یعنی آسمان- نمیتوانند گردشگران خارجی را به شیراز بیاورند بلکه مسافران ایرانی هم ناچار هستند ساعت ها وقت خود را به خاطر تاخیر هواپیماهای داخلی هدر دهند و انگار آنها نمیتوانند هیچ برنامه ریزی برای سفرهای داخلی خود داشته باشند.

وضع به گونهای است که همین یکی - دو سال پیش سازمان هواپیمایی کشوری هواپیمایی «آسمان» را با تاخیر به طور میانگین 45 دقیقه یکی از پر تاخیرترین هواپیمایی ایران نامید.

تازگي هم، آن طور که سازمان هواپیمایی کشور اعلام کرده است، هواپیمایی آسمان در شهریورماه امسال 890 پرواز داشته که با 17 درصد تاخیر در پروازها، يكي از پرتاخیرترین هواپیماییهاي کشور به شمار میرود. این شرکت تقریبا 40 ساله از شیراز شکل گرفت و اکنون رقیبان تازه نفسی که از شهرهای کوچک و بزرگ کشور سر برمیآورند، دارند آسمان ایران را به تسخیر خود درمیآورند.

آن طور که کمال پاک فطرت، عضو شورای شهر شیراز به سرویس گزارش«خبرجنوب» میگوید، هواپیمایی آسمان در فارس 10 فروند هواپیما در اختیار دارد ولی «به خاطر سوءمدیریت آن تنها 4 هواپیما از شیراز به پرواز در می آیند». آن طور که پاک فطرت میگوید، پروازهاي آسمان از شیراز با مشكلات بسياري روبرو است: «این هواپیمایی در سطح کلان کشوری دچار سوئمدیریت است. طبق آماری که من گرفتهام، از 10 فروند هواپیمای آسمان در فارس تنها 4 هواپیما پرواز میکند و اکنون همه اختیارات را از فارس گرفته و در پایتخت متمرکز کردهاند».

وقتی مذاکرات هستهای ایران و کشورهای غربی با موفقیت به پایان رسید، غرب در برابر یکی از خواست های مذاکره کننده تسلیم شد و برای نخستین بار پس از انقلاب تحریم خرید هواپیما را برداشت.

با برداشتن تحریمها، سفر مدیران هواپیماییهای کوچک و بزرگ کشور به نقاط مختلف جهان شروع شد. برزیل، کانادا و ژاپن برای فروش هواپیماهای کوچک به شرکتهای خصوصی ایران و بویینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به شرکت هما صف کشیدند. اکنون و آن طور که مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام میکنند، قرارداد خرید هواپیما از بویینگ و ایرباس نهایی شده و به جز حدود 220 هواپیمایی که از این شرکتها خریداری میشود، شرکتهای هواپیمایی خصوصی هم برای خرید بیش از 250 فروند هواپیما از شرکت های دیگر دست به کار شده اند اما آن طور که به نظر میرسد، شرکتی که در میان همه شرکت های کوچک و بزرگ از این میدان عقب مانده، «آسمان» است. پاک فطرت، عضو شورای شهر شیراز میگوید: «هنوز گذشته را یادمان نرفته که هواپیمایی آسمان در ایران حرف اول و آخر را میزد و مردم فارس و شیراز به آن افتخار میکردند ولی امروز شاهد افت محسوس این شرکت هستیم و این وضع جز نارضایتی مردم نتیجه ای دربرنداشته است».

«مشکلات مدیریتی»

شاه بیت انتقادات به هواپیمایی آسمان، «مشکلات مدیریتی» آن است؛ به ویژه امروز که با برداشته شدن تحریم هواپیمایی، همه شرکتها در تکاپوی بهبود وضع خود افتادهاند. اینک عضو شورای شهر شیراز میگوید: «وزارتهای مربوطه باید تجدید نظری در بحث مدیریت آسمان انجام دهند. این کار به ویژه در فارس اهمیت دارد چرا که شیراز به نوعی مرکز ارتباط با کشورهای حاشیه خلیج فارس به شمار میرود و به عنوان مرکز استان فارس نگاه گردشگری ویژه ای به این شهر می شود. گردشگری در این شهر دارای اهمیت بسیار زیادی است و برای همین، فارس یک هواپیمایی نیرومند می خواهد».

در کشور شرکتهای هواپیمایی مختلفی فعالیت میکنند و از همه آنها قویتر 3 هواپیمایی هما، آسمان و ماهان بوده اند. هرچند در سال های اخیر آسمان به رده هواپیماییهای دسته چندم کشور سقوط کرده است؛ به همین خاطر برخی کارشناسان صنعت هوانوردی معتقدند به جای چندین شرکت بزرگ، باید در کشور با سیاق کشورهای اروپایی و حتی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، 2 یا 3 هواپیمایی قدرتمند وجود داشته باشد.

در این شرایط هر روز از هواپیمایی آسمان خبرهایی تازه می رسد. همین چند وقت پیش گفته شد که قرار است پایگاه اصلی این هواپیمایی از شیراز به شهری دیگر منتقل شود. این در حالی است که شیراز پایگاه اصلی و محل شکل گیری این شرکت به شمار می رود. هرچند مدیرعامل این شرکت با بالاگرفتن انتقادها از این طرح عقب نشینی و جابجایی را انکار کرد ولی دست کم تعداد هواپیماهای موجود در شیراز نشان دهنده کم توجهی هرچه بیشتر به زادگاه این هواپیمایی است. اینک اما غلام مهدی حقدل، رئیس شورای اسلامی شهر شیراز به سرویس گزارش «خبرجنوب» میگوید که «فارس همیشه فراموش میشود»؛ او ادامه میدهد: «هواپیماها فرسوده است و امید ما این است که نگرش جدیدی در شرکت آسمان و سایر شرکتها ایجاد شده و از مدیریتی پویا در اداره این شرکت ها استفاده شود؛ آن وقت است که مشکلات حل میشود.

این خیلی کم لطفی است که آسمان بخواهد از شیراز برود چرا که آسمان موفقیتهايش را مدیون فارس است و نباید هواپیماهای خود را از فارس ببرد. البته مسئولان استان هم باید به آن کمک کنند».

وضع آسمان باعث شده برخی از سرمایه گذاران برای رفع مشکلات صنعت هواپیمایی در فارس به فکر راه اندازی شرکتی تازه بیفتند.
برای نمونه به زودی هواپیمایی «پارس ایر» در این استان راه اندازی میشود و همزمان هواپیمایی سپهران در تلاش است که با 5 فروند هواپیما اولین پروازهایش را انجام دهد.

هرچند تاکنون موفق به هیچ پروازی نشده است؛ اما آیا هیچ کدام از آنها خواهند توانست جای خالی هواپیمایی آسمان را که از فارس پا گرفت و در روزگار سوددهی به استانهای دیگر خدمات داد، جبران کند؟

46