حجم تولید این محصولات بیشتر از نیاز استان است به خصوص محصولاتی چون سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی. همین امر موجب شده در سال‌های اخیر جهاد کشاورزی برای کاشت محصولات برنامه‌ریزی کند تا مازاد تولید موجب ضرر کشاورزان نشود. برای مثال تولید بیش از 185 هزار تن سیب‌زمینی که در نهایت 30 درصد از آن در استان مصرف می‌شود، نیاز مند هدایت است تا مازاد بالای این محصول مشکل ساز نباشد. کارشناس مسئول سبزی و صیفی‌جات جهاد کشاورزی استان با اشاره به این‌که محصولات جالیزی از جمله خربزه، هندوانه و خیار در مجموعه محصولات کدویی قرار می‌گیرند، می‌گوید: با این‌حال این محصولات نیز در مجموع در خانواده سبزی و صیفی‌جات قرار دارند و 25 هزار هکتار از اراضی زراعی استان را به خود اختصاص داده‌اند.
مشکلات سه وجهی کشاورزان
«جعفر رودی» با بیان این‌که عمده کشاورزان استان به کشت و برداشت سبزی و صیفی‌جات مشغول هستند، اظهار می‌کند: تولید زیاد، هزینه‌های بالای تولید، نوسانات قیمت در زمان برداشت محصول مشکلاتی‌اند که کشاورزان با آن روبه‌رو هستند. تولید بالای محصولاتی چون سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه، سیر و پیاز گاهی وضعیت قیمت در بازار را برهم می‌زند که این مورد در محصولاتی چون خیار، بادمجان و خربزه دیده نمی‌شود.
راهکار
رودی درباره راهکاری که جهاد کشاورزی برای برون‌رفت از برخی مشکلات در پیش گرفته، می‌گوید: سازمان جهاد کشاورزی برای مقابله با تولید بیش از اندازه، برنامه‌ای برای تولید محصولات برای هر استان در نظر می‌گیرد. برای مثال، میزان تولید محصول خیار را با توجه به نیازهای استان تخمین می‌زند و در نهایت این میزان در استان تفکیک شده و برای هر شهرستان مقداری در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه کشاورزان می‌دانند که طبق این اطلاعات چه میزان باید تولید کنند.
این مسئول راهکار لازم را برای جلوگیری از تولید مازاد بر نیاز چنین بیان می‌کند: کشاورزان باید به سمت کشت محصولات استراتژیک رفته و محصولاتی بکارند که وارد کشور می‌شود. از طرف دیگر مسئولانی که توانایی حمایت از کشاورزان را دارند باید وارد عرصه شوند و مسیر را برای کشت و برداشت سودآور هموار کنند.
مدیریت محصولات مازاد
کارشناس مسئول سبزی و صیفی‌جات جهاد کشاورزی درپاسخ به این سوال که چگونه با مازاد تولید برخی محصولات تصمیم‌گیری می‌شود، می‌گوید: در این موضوع جهاد کشاورزی فقط به عنوان یک راهنما ایفای نقش می‌کند. به عبارت دیگر این کشاورز است که تصمیم می‌گیرد چه محصولی و با چه میزانی تولید کند. در اغلب موارد شاهد هستیم که کشاورز به روش خود میزان تولیدش را در نظر می‌گیرد و از آنجا که به هیچ عنوان نمی‌توان آنان را مجبور به انجام کاری کرد با مازاد تولید برخی از محصولات مواجه می‌شویم.
وی ادامه می‌دهد: با این‌که در برخی موارد حمایت‌های دولتی نیز وجود دارد اما گاهی این حمایت‌ها چندان باب میل کشاورز نیست. برای مثال جهاد کشاورزی وظیفه تحویل بذری را که تولید آن برای کشور و کشاورز سودآوری بیشتری دارد در منطقه کشت بر عهده می‌گیرد، اما شاید کشاورز حمایت‌های دیگری مد نظرش باشد. به همین دلیل همه کشاورزان به سمت تولید برنامه‌ریزی شده حرکت نمی‌کنند.
افزایش آگاهی کشاورزان
رودی آگاهی کشاورزان در کشت و برداشت را در مقایسه با سال‌های اخیر مناسب ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که کشت نشائی مدتی است در میان کشاورزان گسترش یافته و آنان به درستی دریافته‌اند که با کاهش هزینه‌ها می‌توانند سود خود را بالا ببرند، نشان از افزایش آگاهی در این قشر دارد. درحال حاضر بیش از 85 درصد مزارعی که در آنها کشت سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی انجام می‌شود مجهز به سیستم‌های مدرن آبیاری هستند.
کشت محصولات جالیزی
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زنجان نیز با اشاره به این‌که 2500 هکتار از اراضی شهرستان زنجان به کشت محصولات جالیزی اختصاص دارند، می‌گوید: در این اراضی که معادل 10 درصد از اراضی آبی است، محصولاتی چون هندوانه، خربزه، طالبی، خیار و گوجه‌فرنگی کاشته می‌شود.
«امیر مقدمی» اضافه می‌کند: 70 درصد اراضی با استفاده از روش نوین تیپ آبیاری می‌شوند و کمتر از 15 درصد که عمدتا شامل محصول هندوانه می‌شود به صورت کشت زیر نایلونی است؛ هرچند هر 2 روش آبیاری با تیپ و کشت زیر نایلونی با افزایش راندمان مصرف آب باعث کاهش چشمگیر میزان مصرف می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: با این وصف محصولات یاد شده جزو نیازهای ضروری و اساسی جامعه نیستند. از این رو همواره از سوی جهادکشاورزی به کشاورزان در زمینه کاهش سطح کشت و جایگزینی با محصولات اساسی چون گروه غلات، حبوبات، علوفه و دانه‌های روغنی توصیه‌هایی می‌شود. در سال‌هایی که آب به با ارزش‌ترین نهاده تبدیل شده است، جایگزینی کشت محصولاتی چون گروه دانه‌های روغنی و علوفه به جای محصولات جالیزی وظیفه ملی کشاورزان تلقی می‌شود.
مقدمی با اشاره به این‌که ارزش فروش محصولات به طور متوسط به 375 میلیارد ریال می‌رسد، اما می‌گوید: نوسانات بسیار شدید قیمت به ویژه در موعدی که محصول زنجان وارد بازار می‌شود، ارزش فروش محصول را هدف قرار می‌دهد. این مورد به خصوص در مورد قیمت گوجه فرنگی بیشتر نمود داشته است. مدیر جهاد کشاورزی چگونگی حمایت از کشاورزان گوجه‌فرنگی‌کار را این گونه شرح می‌دهد: در نهایت جهاد کشاورزی برای حمایت از کشاورزان و جلوگیری از ضرر و زیان گسترده آنان، اقدام‌های فشرده‌ای از جمله هماهنگی با کارخانه‌های رب برای خرید با حداکثر ظرفیت و اجتناب از کاهش قیمت و همین‌طور فراهم آوردن زمینه خرید حمایتی و توافقی را انجام می‌دهد.
46
نظر شما