وزارت بهداشت تصمیم گیر بیمه‌ای نشد

محمد حسین نجاتی: نمایندگان مجلس این‌ روزه‌ها بیش از پیش درگیر جزییات تصویب برنامه ششم توسعه هستند. یکی از جنجالی ترین این بحث‌ها اما مربوط به تجمیع بیمه‌ها می‌شود. گرچه ماجرای تجمیع بیمه‌ها هنوز به طور شفاف مطرح نشده است، اما طی روزهای اخیر دو بحث در مجلس با جنجال زیادی مورد بحث قرار گرفت. یکی انتقال سازمان بیمه سلامت به وزارت بهداشت و دیگر انتقال شورای عالی بیمه سلامت به وزارت بهداشت.
مبنای این بحث در برنامه ششم برمی‌گردد به سیاست های کلی سلامت که در سال ۱۳۹۳ از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد.

در این سیاست‌ها صریحا ابلاغ شده است:« ۱-۷ تولیت نظام سلامت شامل سیاست‌گذاری‌های اجرایی، برنامه ریزی‌های راهبردی، ارزشیابی و نظارت توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۷-۲مدیریت منابع سلامت از طریق نظام بیمه با محوریت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همکاری سایر مراکز و نهادها»
برهمین اساس برخی نمایندگان معتقدند که سازمان بیمه سلامت باید زیر نظر وزارت بهداشت باشد.
اما آنچه بیش از پیش مورد توجه و قابل اهمیت است، انتقال شورای عالی بیمه سلامت به وزارت است. در واقع شورای عالی بیمه سلامت از اهمیت بسیار بالاتری نسبت به سازمان بیمه سلامت برخوردار است. در واقع شورای عالی بیمه سلامت چند ماموریت کلی دارد. نخست سیاستگذاری و تصمیم گیری درباره وضعیت بیمه‌ها در کشور، تعیین تعرفه‌های درمانی و خرید خدمت بیمه‌ای از شرکت‌های بیمه گذار.
این ماموریت‌ها در واقع آن چیزی است که وزارت بهداشت به دنبال آن بود تا براساس آن سازمان های بیمه گر را زیر چند خود بیاورد و بتواند از کانال این شورای عالی بیمه‌ها را تجمیع کند.
اما آنچه به وزارت بهداشت در این روزهای جنجالی مجلس رسید، تنها سازمان بیمه سلامت بود. سازمانی که عملا کمکی به سیاست های کنونی وزارت بهداشت نمی‌کند و حتی این احتمال وجود دارد که به فعالیتی اضافه برای وزارت تبدیل شود.

سازمان بیمه سلامت به درد وزارت بهداشت نمی‌خورد
در همین رابطه مدیرکل اسبق دفتر بیمه‌های سلامت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه انتقال بیمه سلامت نمی تواند کمک چندانی به وزارت بهداشت کند،به خبرگزاری ایسنا گفت: اگر قانونگذار همه بیمه‌های پایه را تجمیع می‌کرد و وزارت بهداشت مکلف می شد در طول برنامه بیمارستان های غیر آموزشی اش را واگذار کند و با حفظ مالکیت و بدون ادغام فیزیکی بیمه ها، تولیت امور را انجام دهد کمک خوبی به حل مشکلات نظام سلامت می کرد.
محمدباقر هوشنگی درباره مصوبه امروز مجلس شورای اسلامی مبنی بر انتقال سازمان بیمه سلامت ایران به وزارت بهداشت اظهار کرد: چند سالی است که این مناقشه وجود داشت و وزرای بهداشت و رفاه پیگیر آن بودند؛ اما آن چیزی که وزارت بهداشت دنبالش بود و می توانست اثربخش باشد تجمیع و انتقال همه بیمه ها بود تا بتوانند با توجه به ماموریت ها، قوانین بالادستی و سیاست های ابلاغی رهبری در حوزه سلامت ساماندهی بهتری داشته باشند.
وی افزود: اما اکنون شاید با آمدن سازمان بیمه سلامت به وزرات بهداشت به تنهایی، وزارت بهداشت نتواند به اهدافی که مدنظر داشته است دست یابد و این یک اتفاق ناقص است.
این کارشناس حوزه بیمه با بیان اینکه انتقال بیمه سلامت نمی تواند کمک چندانی به وزارت بهداشت کند عنوان کرد: از سوی دیگر سیاست گذاری ها در شورای عالی بیمه و در وزارت رفاه انجام می شود و بیش از 50 درصد بیمه شدگان کشور در سایر بیمه‌ها هستند.
هوشنگی ادامه داد: اگر قانونگذار همه بیمه‌های پایه  را  تجمیع می کرد و وزارت بهداشت مکلف می شد در طول برنامه بیمارستان های غیرآموزشی اش را واگذار  کند و با حفظ مالکیت و بدون ادغام فیزیکی بیمه ها تولیت امور را انجام دهد کمک خوبی به حل مشکلات نظام سلامت می کرد.

نطق جنجالی آقای نایب رئیس
اما بررسی این مسایل در مجلس خالی از حاشیه نبود. مسعود پزشکیان کمتر در موافقت یا مخالفت با طرح و پیشنهادی صحبت می کند. اما در این باره لب به سخن گشود و نطقی قرا در موافقت با پیشنهاد تاج گردون ایراد کرد. نایب رئیس مجلس سخنانش را با طرح یک سوال فلسفی آغاز کرد. او گفت:‌ سوال من این است که آیا انسان را می‌توانیم به عنوان یک کالا خرید و فروش کنیم یا نه؟ بنده معتقدم انسان را نمی‌شود به بازار داد، وقتی می‌گوییم نمی‌شود انسان را به عنوان یک کالا به بازار عرضه کرد معنی آن این است که خدمات سلامت برای همه مردم اعم از فقیر و غنی، ترک، لر و بلوچ و همه کسانی است که دراین مملکت زندگی می‌کنند و حق دارند از سلامت بهره ببرند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه ما حق نداریم برای خودمان یک سفره پهن کنیم و برای مردم سفره‌ای دیگر تصریح کرد: من این مسئله را بارها گفته‌ام و باز هم مطرح می‌کنم حضرت علی(ع) در توصیه با مالک اشتر می فرمایند: خدا و مردم را یک طرف قرار می‌دهد و مالک و خانواده‌اش را یک طرف دیگر و به او می‌گوید هرچه برای خودت و قوم و خویشت می‌خواهی برای مردم هم بخواه. ما حق نداریم سفره‌های مختلف برای هر کسی پهن کنیم لذا اگر راست می‌گوییم و ایمان داریم باید بیاییم سفره سلامت را برای همه یکجور پهن کنیم.
وزیر بهداشت دولت اصلاحات با بیان اینکه همه حق دارند از سفره سلامت استفاده کنند، بیان داشت: من نماینده حق ندارم برای خودم یک بیمه، قوه قضاییه بیمه‌ای دیگر و بانک‌ها بیمه سومی برای خود درست کنند و به مردم فقیر و بیچاره که رسیدیم یک سفره دیگر پهن کنیم.
وی افزود: مسئولین می‌گویند پول نداریم اگر راست می‌گوییم برای همه پول نداشته باشیم اما اینکه می‌گوییم سفره‌ها متعدد باشد و صندوق‌ها متعدد باشد ظلم به مردم است ما حق نداریم به مردم ظلم کنیم.
پزشکیان تصریح کرد: ساختاری که ما در حال حاضر درست کردیم باعث شده تا در جامعه پزشکی یک نفر یک میلیارد تومان و یک نفر یک میلیون تومان درآمد داشته باشد، همین قوانین ما این بی‌عدالتی را به وجود می‌آورد و باید قبول کنیم اگر پولی نداریم این پول نداشتن هم باید برای من نماینده باشد و هم برای آن روستایی که بیکار است و اگر این موضوع را می‌پذیریم باید بگذاریم سیاست‌گذاری در این باره در یک جا صورت گیرد نه اینکه مجلس و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای خود یک بیمه درست کند و به مردم که رسیدیم بگوییم پول نداریم.
وی تاکید کرد: انسان کالا نیست، حاکمیت موظف است به کسی که پول ندارد، آدم ندارد خدمت کند، حرف من یک چیز است که باید از شعار دادن بپرهیزیم و به مردم خدمت کنیم.

مخالفت سخنگوی دولت
سخنگوی دولت اما با این پیشنهاد مخالف بود. البته نه با اصل موضوع، بلکه محمدباقر نوبخت معتقد بود که اهمیت این موضوع آنقدر است که نباید آن را در یک برنامه پنجساله دید، بلکه باید قانون دائمی داشته باشد و در این زمینه تاکید کرد که دولت در حال تهیه یک لایحه است.
نوبخت اظهار کرد: با یک پرسش موضوع را مطرح می کنم. آقای پزشکیان از آرمان هایی که اعتقاد دولت است و بر اساس آن طرح تحول را اجرا کرد، آیا با انتقال دبیرخانه شورای عالی سلامت و بیمه از وزارت رفاه و تعاون به وزارت بهداشت،‌ تامین می شود، همان ایده آلی است که دولت برای اجرای طرح تحول سلامت پیگیری می کند. اگر بر اساس صحبت های دکتر پزشکیان، با این انتقال عدالیت علوی محقق می شود که همه ما استقبال می کنیم.
سخنگوی دولت گفت: الان بحث این نیست که بر چه اساسی این دبیرخانه اداره شود بلکه موضوع مهم این است که ما چه نوع نگاهی به بیمه ها داریم،‌ بر اساس اصل 29 قانون اساسی نظام امور اجتماعی و مباحث درمانی از طریق بیمه تعریف می کند و تصریح می شود به خدمات پزشکی، تامین اجتماعی بر اساس بیمه تسری پیدا می کند.
وی تصریح کرد: من تاکید می کنم طرح تحول سلامت برای دولت به عنوان یک سیاست اجرایی بسیار پراهمیت است. اما در رابطه با اینکه طرح تحول سلامت به چه شکلی از طریق بیمه انجام شود و‌ ساختار بیمه به چه شکل باشد؟ دو بحث مطرح است یکی اینکه ما در یک برنامه مقطعی میان مدت پنج ساله، تکلیف یک موضوع دائمی را مشخص کنیم یا اینکه به عنوان یک لایحه جامع نه تنها این مساله بلکه مواردی که در ارتباط با ساختار اداری هست به صورت یک مجموعه به مجلس ارائه کنیم. دولت خواهان راهکار دولت است.
نوبخت تاکید کرد: ما لایحه جامع را در دست تهیه داریم و قطعا با استجازه قانونی که باید مجلس تصویب کند، آن را اجرایی می کند اما در این مرحله که برنامه پنجساله را اجرایی می کنیم، دولت معتقد است که این بحث نیازمند به یک لایحه جامع است چون بحث فقط اینکه شورای عالی ازیک وزارتخانه به یک وزراتخانه دیگر منتقل شود نیست.

۴۲۴۲