سرعتگیرها، مزاحم یا مراحم؟

جالب است بدانیم نخستین گزارش درباره سرعتگیر از سوی نیویورک تایمز در سال 1906 به چاپ رسیده که در این متن نیوجرسی اولین سرعتگیر دنیا را به نام خود زده است.
طبق برخی از بررسی‌ها، حجم ترافیک زمانی که از سرعتگیر استفاده شده به اندازه 18 درصد و حجم تصادفات تا 13 درصد کاهش یافته‌است. عبور آسان و امن عابران پیاده از خیابان، کنترل سرعت وسیله نقلیه و حفظ امنیت مناطق مسکونی از ویژگی‌های سرعتگیرهای نصب شده است.
در این میان برخی از خیابان‌های کم تردد زنجان گاه چندین سرعتگیر دارند. معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری زنجان در این درباره می‌گوید: ضروت وجود سرعتگیر بر مبنای میزان تردد نیست، بلکه بر اساس سرعتی است که خودروها در آن محدوده تردد دارند. در نتیجه تمایل تخلف در معابری که از حجم کم تردد برخوردارند بیشتر است. از سوی دیگر نیز عابران با توجه به خلوت بودن خیابان با خیالی آسوده و بدون توجه به نکات ایمنی عبور می‌کنند. در نتیجه امکان رخداد حادثه بیشتر می‌شود.
«سمانه شاددل» که شخصا یکی از مخالفان نصب سرعتگیر است و بارها این موضوع را در مصاحبه‌های خود با همشهری اعلام کرده، می‌گوید: با این‌که یکی از مخالفان نصب سرعتگیر هستم اما اعتقاد دارم در خیابان‌های کم تردد بهتر است سرعتگیر وجود داشته باشد تا شاهد اتفاقات دلخراش نباشیم.
وی با بیان این‌که مخالف وجود سرعتگیر در معابر شریانی و پرتردد هستم، اظهار می‌کند: در این مناطق به دلیل تخلف تعدادی راننده همه افراد جریمه می‌شوند. یکی از دلایلی که با نصب سرعتگیر در نواحی پرتردد مخالفت دارم این است که ترمز خودرو افرادی که تخلف نکرده‌اند باعث افزایش مصرف سوخت و هزینه‌ها، آلودگی هوا و در نهایت استهلاک خودرو شده است.

راه‌حل
«رویکردمان باید عوض شود»، معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار زنجان با بیان این جمله می‌افزاید: باید به سمت فرهنگسازی و اعمال قانون به شکلی که پلیس به صورت جدی با متخلفان برخورد کند حرکت کنیم، هر چند در این میان شهرداری نیز به نصب دوربین‌های ثبت تخلف اقدام می‌کند. تاکنون 4 دوربین مکانیزه ثبت تخلف در نقاط مختلف زنجان نصب شده که در این نواحی سرعتگیری وجود نداشت. اما در این نقاط آمار تصادفات و فوتی‌ها زیاد بوده است. شاددل با اشاره به این‌که پلیس راهنمایی و رانندگی اصرار بر نصب سرعتگیر داشته است، بیان می‌کند: قطعا در خیابان‌هایی که سرعتگیر نصب شده میزان تصادفات و حوادث کاهش یافته است. برای نصب سرعتگیر طبق مصوبه کمیته فنی عمل می‌شود. جالب است بدانید میزان درخواست مردم در مورد نصب سرعتگیر در زنجان بسیار بالاست و اغلب آنان به این می‌اندیشند که مقابل منزلشان حادثه‌خیزترین نقطه است. پس از این درخواست‌ها کمیته فنی به بازدید محل می‌رود. جز درخواست‌هایی که منفعت شخصی در آنها وجود دارد بقیه درخواست‌ها بررسی می‌شود و پس از طی مراحل لازم شهرداری برای نصب آنها اقدام می‌کند. وی اضافه می‌کند: زمانی که شهروندان قوانین را رعایت کنند به سرعتگیر نیازی نخواهیم داشت. متأسفانه آمار بالای تصادفات فوتی ما را مجبور به نصب سرعتگیر می‌کند. در نتیجه همه مراکز و ارگان‌ها از جمله مساجد، مدارس و ادارات باید در آموزش وارد عمل شوند. افراد باید بدانند با مرگ فردی از یک خانواده یک جمع از هم پاشیده می‌شود که دلیل آن رعایت نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی است.

استاندارد بودن یا نبودن
شاددل ‌با بیان این‌که از سال 1393 با تشکیل معاونت ترافیک شهرداری همه سرعتگیرهای نصب شده استاندارد هستند، بیان می‌کند: برخی از سرعتگیرها نیز اصلاح شده است.
وی با اشاره به این‌که در مرکز شهر نصب سرعتگیر نداشته‌ایم، می‌افزاید: ضلع شمالی میدان ولی‌عصر (عج) مقابل مسجد امام محمد باقر(ع) و مقابل مسجد الهدی در اعتمادیه از مناطقی هستند که سرعتگیر در آنها نصب شده است.

سرعتگیرهای مجازی
خیابان صفای زنجان یکی از محدوده‌هایی است که شهرداری سرعتگیر مجازی نصب کرده است. معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری در این باره می‌گوید: به محض این‌که شرایط مناسب برای نصب این سرعتگیرها در مناطق احراز شود به تعبیه آنها اقدام می‌کنیم. نصب این سرعتگیرها باید با شرایط خیابان، شرایط فنی و نظر پلیس مطابقت داشته باشد.
مساله اینجاست که رانندگان پس از عبور از سرعتگیرهای مجازی به این ابزار توجهی نشان نمی‌دهند و سرعت مطمئنه را رعایت نمی‌کنند و به نوعی دچار عادت می‌شوند. شاددل در این باره معتقد است شرط نصب سرعتگیر این است که راننده به خط‌کشی‌های خیابان و علائم افقی ترافیکی شرطی شود. به عنوان مثال در هر نقطه که خط‌کشی عابر پیاده را مشاهده کرد حساس شود و محتاط‌تر رانندگی کند. درست است که مجازی است، اما به دنبال این هستیم که راننده بداند هر کجا که خط‌کشی عابر پیاده و امثال آن وجود دارد باید از سرعت خود بکاهد.

هزینه نصب
وی با اشاره به این‌که برای نصب سرعتگیرهای مجازی به هزینه‌ای کمتر از یک میلیون تومان نیاز داریم، عنوان می‌کند: در مقابل برای نصب سرعتگیرهای دیگر حدود 10 میلیون تومان هزینه می‌کنیم.

فرهنگسازی
رئیس اداره آموزش فرهنگ ترافیک زنجان نیز سرعتگیرها را یکی از لوازم ترافیکی برای جلوگیری از تخلفات و پیشگیری از حوادث و تصادفات می‌داند و می‌گوید: نصب سرعتگیر آخرین راه چاره برای کنترل تخلفات است.
«حسین مولایی» با اشاره به این‌که نمی‌گوییم که موافق نصب سرعتگیر هستیم، ادامه می‌دهد: با این‌که سرعتگیر سرعت وسایل نقلیه را کاهش و تخلفات را کنترل می‌کند، اما افزایش مصرف سوخت، بالا بردن استهلاک خودرو، مختل شدن سیستم عصبی رانندگان را در پی دارد. چه بسا وجود این سرعتگیرها خودروهای امدادی را که سرعت برایشان مهم است و زمان از ارزش بالایی برایشان برخوردار است با مشکل مواجه می‌کند.
وی اضافه می‌کند: باید در کنار موارد عنوان شده دقت داشته باشیم که وقتی زیرساخت‌های لازم ترافیکی از جمله وجود دوربین کنترل سرعت و سایر موارد به وسیله افراد و ارگان‌ها مهیا نباشد، وجود سرعتگیرها در شورای ترافیک مصوب می‌شود تا زمانی که زیرساخت‌های لازم فراهم و سرعتگیرها حذف شود.
رئیس اداره آموزش فرهنگ ترافیک زنجان با اشاره به این‌که مدتی است که شهرداری برای استانداردسازی سرعتگیر‌ها اقدامات ویژه‌ای را در پیش گرفته و اغلب سرعتگیرها را استاندارد کرده است، می‌افزاید: با توجه به این‌که نصبت دوربین‌های ثبت تخلف هزینه‌های بالایی دارد مسئولان برای مدتی از راه حل‌های کوتاه مدت همچون ساخت سرعتگیرها استفاده می‌کنند.
مولایی با بیان این‌که وجود سرعتگیر هزینه‌های زیادی را برای رانندگان و حتی کشور به بار می‌آورد افزود: اما وجود فرهنگ مناسب در مردم می‌تواند به اندازه قابل توجهی در رانندگی صحیح و اصولی اثر گذار باشد. شاید تا رسیدن به این فرهنگ مطلوب فاصله چندانی نباشد، اما افراد از زمان کودکی باید قوانین مربوط به حقوق شهروندی و همچنین حضور در جامعه و عبور و مرور از خیابان‌ها را بیاموزند.
وی اظهار می‌کند: در زمان اخذگواهینامه از سوی افراد، منتظر ارائه آموزش باشیم بلکه این آموزش‌ها باید از سنین کم به افراد ارائه شود. در واقع کسانی که 18 سال دارند و به سن قانونی می‌رسند مقررات را به صورت سینه به سینه فراگرفته‌اند. پس اگر تخلف یا قانونمداری را در رفتارها مشاهده کرده باشند آن را سرلوحه فکر و عمل خود قرار می‌دهند.
وی اظهار می‌کند: افراد در مدت کوتاه نمی‌توانند خود را مسلط و مکلف به اجرای تمام قانون بدانند. هر چند آموزش‌ها به صورت کامل به آنها ارائه می‌شود.
رئیس اداره آموزش فرهنگ ترافیک زنجان بیان می‌کند: خلأ فرهنگی موجود در جامعه و این‌که دستگاه‌های مربوطه به درستی در فرهنگسازی وارد نشده‌اند، امروزه باعث رعایت نشدن کامل قوانین شده است. فرهنگسازی موضوعی مهم است که باید به آن بها داده شود تا بازخورد مناسبی را در جامعه و رفتارهای اجتماعی مردم شاهد باشیم.

برنامه‌های آینده
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار می‌گوید: بنابر مصوبات تعدادی از نقاط حادثه‌خیز زنجان نیاز به سرعتگیر دارند که با مساعد بودن هوا اجرا خواهند شد. برای مثال در بلوار مهدوی واقع در شهرک کارمندان که محلی برای تفریح جوانان با رانندگی با سرعت بالا شده است، همچنین بلوار دانشجو پایین‌تر از دانشگاه آزاد تا پایان سال سرعتگیر نصب می‌شود.

46