سارا معصومی
زنگ‌ها برای مذاکرات غیرمستقیم میان اسرائیل و فلسطین قریب به یک هفته است که به صدا در آمده است. یک سال و شش ماه است که باراک اوباما نخستین رئیس‌جمهوری سیه‌چرده با سابقه تعلق پدرش به اسلام، بر کرسی قدرت تکیه داده‌است. کاخ سفید یک سال و شش ماه است که برای برون‌برد خاورمیانه از بحران تقلا می‌کند . جورج میچل مردی که سابقه میانجی‌گری موفقیت‌آمیزی را در پرونده ایرلند شمالی به نام خود سند زده‌است در سال‌های بازنشستگی خود را درگیر پرونده‌ای کرده که هزاران قربانی گرفته و البته نیم‌قرن نیز قدمت تاریخی دارد. قرار است این تلاش‌ها و رفت و آمدهای کهنه‌کاری مانند میچل به تشکیل دو کشور مستقل فلسطین و اسرائیل بینجامد.
پیش از این فلسطین به رهبری محمود عباس رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین پیش‌شرط توقف شهرک‌سازی‌ها و سپس ادامه مذاکرات را مطرح کرده بود. یک سال تمام باراک اوباما گه با زبان تهدید و گاه با زبان التماس از بنیامین نتانیاهو نخست وزیری اسرائیل خواست تا شهرک‌سازی‌ها را متوقف کند. در نهایت اما ناز و کرشمه‌پردازی‌های نتانیاهو پایان نیافت. در چنین شرایطی بود که جورج میچل از مذاکرات غیرمستقیم سخن گفت . بر اساس این طرح، آقای میچل کفش پولادین به پا می‌کند و مسیر میان رام‌الله و بیت المقدس را چند بار می‌رود و باز می‌گردد. هر بار هم نامه‌ای در دست نماینده باراک اوباما در خاورمیانه است که پیام‌های عباس و نتانیاهو را به هم می‌رساند .
آنچه گفته شد اما تنها ظاهر این بازی سیاسی است. کاخ سفید همواره در نیم‌قرن گذشته در دو صحنه آشکار و خفا با اسرائیل بازی کرده است . باراک اوباما اما ظاهرا دست تمامی روسای جمهور پیشین را در این بازی از پشت بسته است . مقابل دوربین خبرنگاران آقای اوباما با گره ابرو به نتانیاهو نگاه می‌کند و دستان عباس را به نشانه دلگرمی در دست نگاه می‌دارد . اما در غیبت دوربین‌ها، همان‌گونه که پیش از این نیز چندین‌بار آقای اوباما تاکید کرده‌اند رابطه میان تل‌آویو و واشنگتن چیزی نیست که به راحتی قابل چشم‌پوشی باشد .
در این میان فلسطین نیز همچنان دوپاره است. حماس که کنترل کرانه باختری را عهده دار است و در آخرین انتخابات دموکراتیک نیز بیشترین آرا را در دست گرفت،حرکت‌های شخص عباس را امتیاز دهی به اسرائیلی‌ها و تعظیم به کاخ سفید می‌داند. تشکیلات خودگردان فلسطین اما مردی را در راس دارد که اسرائیل چندان آن را مشروع و مقبول نمی‌داند. مردی که هنگامی که مقابل تریبون ایستاده عینک خود را پایین نگاه می‌دارد و برای میچل خط و نشان می‌کشد در پشت صحنه نامه‌ای به وی می‌دهد که دو سوم کرانه باختری را چوب حراج زده است.
زمزمه‌هایی باب میل اسرائیل این روزها از رام‌الله به سمت کاخ سفید در جریان است. محمود عباس گویا حافظه تاریخی خود را از دست داده است و پیشنهاد واگذاری دو برابر اراضی مورد توافق پیشین را به اسرائیلی‌ها داده است . ناگفته پیداست که در میان بهت و ناباوری فلسطینی‌ها، در اسرائیل همه از تندروها تا میانه‌روهای طرفدار صلح از شنیدن این خبر شاد شده‌اند . در کاخ سفید و در میان نزدیکان به اوباما هم کم نیستند کسانی که از این حرکت ابراز رضایت کرده اند .
بنیامین نتانیاهو از آن ماه مارس سال 2009 که قدرت را در دست گرفت تا‌کنون بازی زیرکانه‌ای را اغاز کرده است . او به راحتی خود را در قامت یک سیاستمدار دوآتشه و تند و تیز فرو برده و به همگان فهمانده است که من تحت هیچ شرایطی حاضر به کوتاه امدن نیستم . در اینچنین شرایطی محمود عباس این مذاکرات صلح را آخرین گلوله در اختیار می‌داند که می‌تواند سرنوشت وی را رقم بزند . بر همین اساس عباس گمان می‌کند که می‌تواند با پیشنهادهای سخاوتمندانه اسرائیل را در تنگنا پذیرفتن صلح قرار دهد .
هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه ایالات متحده در نخستین روزهای سال 2010 پیشنهاد داد که فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها به دلیل حساسیت‌برانگیز شدن موضوع شهرک‌سازی‌ها ، مذاکرات را از نقطه ای دیگر اغاز کنند . در این برهه زمانی ظاهرا میچل نیز دست به دامان همین استراتژی شده است . آخرین بار آقای میچل در واپسین روز هفته گذشته به مدت سه ساعت با نتانیاهو کلنجار رفت و با این همه نخست وزیری اسرائیل از هر دری سخن گفت به غیر از مسائلی مانند موضوع آوارگان، مرزبندی‌ها و سرنوشت بیت المقدس . در حال حاضر میچل وادار به گفتگو در خصوص مسائلی مانند حق برخورداری فلسطینی‌ها از آب شده است . اسرائیلی‌ها ادعا می‌کنند که بحث در خصوص این مسائل سریع‌تر به توافق می‌انجامد چرا که هیچ‌کدام از طرفین در این خصوص اختلاف نظر چندانی ندارند .
پیش از این نیز جورج میچل از طرفین خواسته بود که محتوای گفتگوهای خود را در اختیار رسانه‌ها قرار ندهند و خبرنگاران نیز به بیانیه‌های رسمی اکتفا کنند. در چنین شرایط بی‌خبری است که صائب عریقات هم ترجیح می‌دهد دست مافوق خود را رو نکرده و خبر پیشنهاد سخاوتمندانه عباس به اسرائیلی‌ها را نه تایید و نه تکذیب کند . عریقات در سخنانی که تلویحا نشان دهنده تعجیل عباس در به نتیجه رسیدن مذاکرات است می‌گوید: ما نمی‌خواهیم زمان آقای میچل را هدر دهیم. می‌خواهیم او نیز موفق شود چرا که موفقیت او به معنای آزادی ما است .
در شرایطی که باراک اوباما تا‌کنون چندین بار اسرائیل را به بهانه تخریب فضای اعتماد میان دو طرف به باد انتقاد گرفته است ، دفتر نتانیاهو ادعا کرد که فلسطینی‌ها باید دست از تحت فشار قرار دادن جامعه جهانی برای تحریم و انزوا اسرائیل بردارند . در مذاکرات صلح میان ایهود اولمرت نخست وزیری وقت اسرائیل و محمود عباس در سال 2008 میلادی ، عباس پیشنهاد واگذاری اراضی از کرانه باختری را صادر کرده بود . در پیشنهاد اخیر اما عباس موافقت خود را با واگذاری دو برابر زمین‌ها علنی کرده است . عباس همزمان با این پیشنهاد به قول رسانه‌های فلسطینی " بی‌شرمانه " خواهان استقرار نیروهای بین‌المللی در کرانه باختری شد . اسرائیل اما به شکل سنتی با نظارت نیروهای بین‌المللی بر منطقه مخالف است چرا که این حضور میزان اختیار عمل اسرائیلی‌ها را برای سرکوب فلسطینی‌ها از آنها سلب می‌کند .
نظر شما