ضرورت باز کاوی سنگ نبشته آشور بانی پال در ایلام، نوری بر دهلیز اساطیر

ایلام از کهن مناطق تاریخی فلات ایران، سرزمینی بکر و ناشناخته است که شوربختانه با وجود غنای فرهنگی و تمدنی از حیث میراث تاریخی در کشور تاکنون آن گونه که شایسته و بایسته بوده معرفی و شناساندن نشده است.
این استان با توجه به موقعیت جغرافیایی قرار گیری در حاشیه منطقه میان رودان عراق (بین النهرین) از مناطق آغازین تمدن بشری در جهان، دارای صدها اثر تاریخی از دوران گوناگون است که بنا به عواملی نه تنها برای پژوهشگران خارجی حتی برای بسیاری از مردم کشور ناشناخته باقی مانده است.
ایلام بخش اصلی و مهم 'تمدن ایلام باستان' است که پیشینه استقرار و زندگانی بشر در این منطقه از فلات ایران به هزاره چهارم پیش از میلاد و بنا به برخی اقوال و اسناد به 11 هزار قبل بازمی گردد.
یکی از آثار تاریخی و پر راز رمز این استان سنگ نبشته آشور بانی پال پادشاه نامی و مقتدر آشوری است که در منطقه گل گل ملکشاهی در 25 کیلومتری جنوب خاوری شهر ایلام قرار دارد.
این اثر تاریخی زیبا و کمتر شناخته شده که بر بلندای یکی از کوه های این منطقه نقش بسته بخشی از تاریخ سر به مهر و پر راز و رمز هزاره های پیش از میلاد را آشکار کرده و در معرض مطالعه پژوهشگران و دیرینه شناسان قرار داده است.
سنگ نوشته آشوربانی پال به عنوان یکی از مهم ترین و کهن ترین آثار ملموس فرهنگی و تاریخی ایلام و کشور بر روی صخره ای کوهستانی راوی تهاجم و تاخت و تاز سپاهیان آشوری به قلب ایلام است و شرح حال پیروزی آشوریان بر ایلامیان در هزاره نخست پیش از میلاد مسیح است.
این استان ایلام با داشتن سنگ نوشته های متعدد از دوران های مختلف تاریخی یکی از مناطق ویژه کشور از این لحاظ است که هر یک روایتگر بخشی از تاریخ کهن استان و دوره های دیگر است.
با این وجود برای روشن شدن بخش های مهمی از تاریخ کهن سرزمین ایلام و چگونگی پیوند و تعامل آن با تمدن های واقع در منطقه میان رودان عراق انتظار می رود همه زوایای سنگ نبشته آشور بانی پال مشرف بر روستای 'گل گل' در مسیر کنونی ایلام به شهرستان ملکشاهی در سر راهی باستانی که از میان تنگه ای ژرف با صخره های بلند می گذرد بررسی و پژوهش های دقیق تر و بیشتری انجام شود.
آشور بانی پال آخرین حاکم و فرمانروای مقتدر آشوریان در شمال عراق امروزی بود که به علت علاقه فراوان به خلق آثار زیباشناسانه و دانش و ادبیات، اطلاعات زیادی از خود و اقدام هایش بر روی لوح های سنگی و گلی به یادگار گذاشته است.
نبردها و تعقیب و گریزهای مشهور، آشور بانی پال و دولت ایلام تا سال 640 پیش از میلاد تا نابودی دولت ایلام ادامه داشته و به نشانه این پیروزی به شرح نبردهای خود با ایلامی ها در قامت این سنگ نوشته پرداخته است.
همچنین در سنگ نوشته های آشوری و نوشته های شلم نصر سوم (دیگر پادشاه آشوری)، آشور بانی پال در خورس آباد و نینوا در منطقه میان رودان نیز بارها به نبرد خود با ایلامی اشاره کرده و در آن ها آورده است که شهر ایلامی 'مدکتو' را با خاک یکسان کرده و مردمان و ساکنان آنجا را از دم تیغ گذرانده است.
آثار و برجستگی های دیگری روی صخره و محل قرارگیری سنگ نوشته آشور بانی پال نشان از تاریخی بودن منطقه و وجود اثرهای کهن دیگری دارد که شوربختانه هنوز رازهای مهم این محل کشف نشده است.
متاسفانه شکل و شمایل و حال و روز کنونی سنگ نوشته نشان می دهد که هم در گذشته و هم حال حفاظت آن چنانی از این اثر تاریخی انجام نشده به طوری که وجود عوامل طبیعی و ناآگاهی برخی افراد و بازدیدکنندگان محلی آسیب های جدی و غیرقابل جبران بر پیکره آن وارد کرده است.
بر اساس اعلام کارشناسان، سنگ نوشته آشوری نقش برجسته سرباز آشوری به حالت ایستاده با کلاه خود و پیکان در دست با نشان ماه و ستاره در بالای سر که به صورت نیم رخ حکاکی شده است.
در قسمت زیرین این سنگ نوشته که در سال 1973 میلادی به وسیله دیرینه شناس بلژیکی پرفسور لویی واندنبرگ شناسایی، کشف و ترجمه شده چند جمله با خط میخی کنده کاری شده است.
متن ترجمه شده سنگ نوشته آشوری به این شرح است:
'به آشور و خدایان بزرگ که به طرف شاه محبوب ایستاده اند و چیره شده بر (زمین های) دشمنانشان.
... شاه جهان... پسر... آشور پدر خدایان مرا نامزد کرد (برای پادشاهی در رحم مادرم...) آنلیل مرا فراخواند برای تسلط بر روی زمین و مردم.
سین و مردوک مرا بصیرت وسیع و فهم عمیق بخشیدند.
خدایان بزرگ از راه لطف در محفل خود (مرا به روی) تخت شاهی پدرم گذاشتند.
آنها تسلط بر روی زمین و مردم را به من واگذار کردند.
شهر... آرنا بیرون رفتند... از آن من...، ... روی او، (شاهش) کارهایی که من انجام دادم (من نوشتم) بر روی آن من.
بر جای نهادم (این سنگ نبشته) را برای ترغیب شاهان، پسران (من) در آینده.
باشد که بعدا امیری در میان (شاهان) (پسران) من که او را آشور و خدایان بزرگ برای تسلط بر روی زمین و مردم نامزد کند.
این ستون و تحسین خدایان بزرگ را ببیند و باشد که به تدفین آن بپردازد و قربانی هایی بکند.
اما نکند... مجسمه را از جای آن بردارد، اور و خدایان بزرگ و آن عده که روی این ستون نام برده شده به نظر خشم به او نگاه کناد: باشد که به طرفداری او در یک برخورد سلاح ها در میدان جنگ برخیزد و باشد که آنها را راهنمایی نکنند... باشد که آنها حکم شاهی او را براندازند و باشد که آنها نامش را در زمین ضایع کنند.'
این ترجمه خطوط موجود و باقی مانده از سنگ نبشته آشور بانی پال است که همین مقدار نیز نشان می دهد این اثر حامل پیام ها و رازهای نهفته ای است که هنوز بخش های مهمی از آن کشف نشده و سر به مهر باقی مانده است.
با توجه به اهمیت تاریخ گذشتگان و کشف زوایای تاریک تمدن ایلام و ایران به عنوان نخستین تمدن حوزه فلات ایران ضرورت دارد پس از معرفی و شناساندن سنگ نبشته آشور بانی پال در ایلام به عنوان میراثی منحصر به فرد به علاقه مندان و گردشگران داخلی و خارجی پژوهش های بیشتر و گسترده ای از سوی دیرینه شناسان روی این اثر و مناطق پیرامونی آن انجام شود.
به گزارش ایرنا، استان 20 هزار کیلومتر مربعی ایلام در باختری ترین جای ایران کنونی یک هزار و 500 اثر تاریخی و فرهنگی دارد.
ایلام به عنوان بخش مهم تمدن ایلام باستان که بخش های غربی تا جنوبی ایران را زیر قلمرو خود داشته از کهن ترین مناطق سکونت انسان به شمار می رود.
بر اساس پژوهش های 'فرانک هول' دیرینه شناس مشهور امریکایی در دهه 40 خورشیدی، فعالیت کشاورزی و کشت گندم و جو برای نخستین بار در جهان از تپه 'علی کش' بخش موسیان شهرستان دهلران از توابع استان ایلام آغاز شده است.
همچنین بررسی های دیرینه شناسان نشان داده که اهلی کردن بز برای نخستین در جهان از همین منطقه آغاز شده است.

46