علی نصری: سال ۹۵ سال «تثبیت و گذار» در روابط ایران و غرب

سال «تثبت و گذار»

اگر بخواهیم در حوزهء سیاست خارجی برای سال ۱۳۹۵ اسمی انتخاب کنیم٬ شاید بتوان آن را سال «تثبت و گذار» روابط ایران با غرب نامید.
جمع بین دو واژهء «تثبیت» و «گذار» - که به ظاهر با یک‌دیگر متضادند - چالش اصلی سیاست خارجی ایران در سال ۱۳۹۵ و سال‌های در پیش رو خواهد بود.

«تثبیت» از این جهت که پس از توافق «برجام»٬ سال ۱۳۹۵ آغاز روند «عادی‌سازی» و «گسترش» روابط سیاسی و اقتصادی ایران با غرب بعد از چندین دهه رویارویی و تقابل بود. روندی که اگر چه با چالش‌های فراوان رو به رو است٬ اما برای ایجاد ثبات منطقه‌ای و رونق اقتصادی و ارتقای جایگاه بین‌المللی ایران لازم است.

«گذار» بدین معنی که سال ۱۳۹۵ آغاز طرح نظم بین‌المللی «پسا غرب» توسط ایران و روسیه بود. پیروزی‌های مهم نظامی در شهرهای «حلب» و «موصل» و آغاز افول داعش و سایر گروه‌های تروریستی در منطقه و ظهور ایران به عنوان یک قدرت موثر و قابل توجه در عرصهء بین‌الملل از یک سو٬ و تشدید بحران‌های داخل غرب - از جمله خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا٬ رشد تصاعدی جریان‌های راست‌گرای پوپولیستی٬ پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و افزایش تنش‌ها و بحران‌های متعدد اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان غرب - از سوی دیگر٬ خبر از ظهور یک نظم جدید «چند قطبی» بین‌المللی می‌دهد که در آن «غرب» نقش محوری خود را از دست می‌دهد و «غرب آسیا» به عنوان یکی از محورهای اصلی تعاملات سیاسی و اقتصادی جهان ظاهر می‌شود.

پیش‌بُرد هم‌زمان سیاست‌های «تثبیت» روابط با غرب و «گذار» به سوی جهان «پسا غرب» و پیدا کردن زبان و گفتمان مناسبی که هر دو سیاست‌ را در بر می‌گیرد - یا لطمه‌‌ای به هیچ کدام نمی‌زد - مهم‌ترین چالش دستگاه دیپلماسی کشور در سال آینده خواهد بود و چه بسا منشاء بسیاری از سوءتفاهم‌ها و انتقادها از این دستگاه در خارج و داخل کشور.

49310