کره شمالی عصاره تلخی برای اوباما

شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای اقدام کره شمالی را محکوم کرد تهدید پیونگ یانگ مبنی بر شرکت نکردن در مذاکرات شش جانبه که تنها امید کشورهای همسایه و آمریکا برای مهار این کشور یکه‌تاز در آسیای دور است، می‌تواند به اولین شکست سیاست خارجه دولت باراک اوباما منجر شود. گو اینکه تاکنون نیز اوباما جرعه‌هایی از این عصاره تلخ را چشیده و در حال پس دادن آن است. کره شمالی که در یک ماه گذشته بدون توجه به تهدیدات و اعتراضات گسترده کشورهای غربی، برنامه موشکی خود را با سرسختی خاص خودش ادامه داد و به اجرا گذاشت دیروز در واکنش به یک قطعنامه غیرالزام‌آور شورای امنیت سازمان ملل، تهدید کرد که نه تنها به برنامه هسته‌ای خود که چندی آن را به حالت تعلیق درآورده بود باز می‌گردد، بلکه در مذاکرات شش جانبه به رهبری آمریکا نیز شرکت نخواهد کرد. زمانی که کره‌ای‌ها می‌گویند در مذاکرات شرکت نمی‌کنند، یعنی شرکت نمی‌کنند چرا که کله شقی و سازش ناپذیری آنها بارها ثابت شده است و در اینجاست که به راحتی می‌توان گفت که ای کاش شورای امنیت ملی هیچگاه اساساً اقدامی انجام نمی‌داد چرا که در این صورت کشورهای مخالف این نیم جزیره کمونیست حداقل می‌توانستند به ادامه مذاکرات شش جانبه امیدوار باشند. تازه وضعیت زمانی بدتر می‌شود که بدانیم پیونگ یانگ آن بخش از برنامه هسته‌ای خود را که سال گذشته به دلخواه خود به حالت تعلیق درآورده نیز، در تلافی اقدام شورای امنیت بار دیگر از سر خواهد گرفت. این تهدید کره شمالی البته جدی است چرا که این کشور ثابت کرده هر آنچه را که می‌گوید عمل می‌کند و از سخن‌پراکنی‌ها و تهدیدات خارجی نیز واهمه‌ای ندارد. مردم کره شمالی نیز سال‌هاست که در وضعیت فلاکت‌بار و در فقری شدید زندگی می‌کنند و بالاتر از سیاهی برای آنها رنگی نیست و از این رو هیچگاه هیچ نقشی در روند تصمیم‌گیری رهبران خود نداشته و نخواهند داشت. در این بین یکی از دلایلی که سبب می‌شود اقدام شورای امنیت در صدور قطعنامه محکومیت و تحریم علیه کره شمالی را ناکارآمد و تا حدی پیچیده‌تر‌کننده اوضاع بدانیم این است که وقتی کره‌ای‌ها از شرکت در مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای شش جانبه امتناع کنند و چین نیز نتواند یا نخواهد که آنها را از این تصمیم منصرف کند، آن وقت شرایط برای آمریکایی‌ها و بویژه اوباما سخت خواهد شد. در این شرایط آمریکا مجبور خواهد شد برای جلب حمایت پیونگ یانگ، پیشنهاد گفت‌وگوی مستقیم با کره شمالی را مطرح کند. در واقع ژاپن، کره جنوبی و آمریکا با طراحی این سناریو شرایطی را برای کره شمالی پدید آورده‌اند که گویی گربه‌ای در مهلکه‌ای که راه گریزی برای خود نمی‌بیند گرفتار شده و در این شرایط است که او به ناچار به شیری ولو کوچک بدل می‌شود که می‌تواند دست کم در صورت متخاصم خود خنجی عمیق کشیده و صورت او را برای همیشه زخم خورده باقی بگذارد. پیونگ یانگ هم اینک در چنین شرایطی است و زمانی که خود را چنین در بن‌بست می‌بیند بهترین راه را در بازگشت به برنامه هسته‌ای خود می‌یابد چرا که در شرایط فعلی هیچ چیز برای از دست دادن ندارد. در چنین شرایطی است که اوباما اگر برگ درستی را در بازی پیچیده پدید آمده رو نکند در همین سال اول به ندانم کاری درباره آسیای دور متهم خواهد شد، درست جایی که سلف جمهوری خواهش هرچقدر در خاورمیانه بد بود در آنجا خوب عمل کرد. اوباما در صورتی می‌تواند کره شمالی را مجدد پای میز مذاکرات شش جانبه بازگرداند و یا از بازگشت او به برنامه هسته‌ای متوقف شده‌اش بازدارد که نه تنها وعده‌های محقق نشده در زمان بوش را جامه عمل بپوشاند بلکه امتیازات بیشتری نیز به کره‌ای‌ها برای در امان ماندن از گزند آنها ارائه دهد. تنها در چنین شرایطی ممکن است کره‌ای‌ها مجدداً به پذیرش درخواست‌های آمریکا فکر کنند و حاضر باشند یک بار دیگر تصور کنند که مقوله‌ای به نام اعتماد کردن نیز هنوز وجود دارد.