حمله ارتش اسرائیل به ناوگان آزادی غزه بار دیگر افکار عمومی جهانیان را شوکه و به این فکر واداشت که هر چند سرزدن چنین اقدامات نابخردانه و جنایتکارانه از سوی رژیمی که همواره ناقض قوانین و قطعنامه‌های سازمان ملل بوده، مسئله‌ای عادی است اما وقوع این اتفاق اندکی بیشتر ابعاد گستاخی این رژیم را آشکار ساخت. اما این بار حمله به کاروان کمک‌رسانی آن هم در آبهای آزاد و در حالی که حتی شهروندانی از کشورهای غربی در آن حضور داشتند، نشان می‌دهد که دامنه گستاخی‌ها وتعرضات رژیم صهیونیستی تا به کجاست و تا چه میزان می‌تواند امنیت منطقه و بین‌الملل را مورد تهدید قرار دهد.
این اقدام واکنشهای تندی را از سوی رهبران و مقامات کشورهای مختلف به همراه داشته است. دبیرکل اتحادیه عرب به شدت از حمله نظامی مرگبار اسرائیل علیه یک ناوگان آزادی غزه انتقاد و از آن به عنوان جنایت علیه یک ماموریت بشردوستانه یاد کرد. کارل بیلدت، وزیر امور خارجه سوئد، خواستار پاسخگویی از سوی اتحادیه اروپا در مورد این حادثه شد.
کاترین آشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از مقامات اسرائیلی خواست که یک تحقیقات کامل در مورد کشته شدن حداقل 10 تن در حمله به این ناوگان انجام دهد. آشتون ضمن همدردی با خانواده‌های قربانیان و مجروحان این حادثه، خواستار تحقیقات در مورد اتفاقات روی داده شده در این حادثه شد. یونان نیز سفیر اسرائیل در این کشور را برای پاره‌ای از توضیحات احضار کرد تا از سلامت 30 یونانی سوار بر این کشتی اطمینان حاصل کند. برنار کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه نیز با محکوم کردن حمله مذکور تصریح کرد که هیج توجیهی برای چنین اقدامی وجود ندارد. خبرآنلاین در گفت‌وگو با علی‌اصغر محمدی، کارشناس مسائل خاورمیانه به تحلیل و ارزیابی اهداف رژیم صهیونیستی از حمله به کاروان آزادی پرداخته است.
تحلیل و ارزیابی شما از حمله رژیم صهیونیستی به کشتی‌های حامل کمک چیست؟
قبل از اینکه به تحلیل این موضوع بپردازیم، باید دید موضوع به چه شکلی بوده است. باید بگویم گروهی از افراد آگاه و باوجدان و دارای روحیه انسانی از اقصی نقاط جهان از جمله کشورهای مختلف اروپایی، ترکیه و در کل همه کشورهای غربی در این کشتی حضور داشتند. در این کشتی‌ها، به جز ترکها، شهروندان اروپایی هم بودند، شخصیت‌های تحصیل‌کرده و برخوردار از منزلت اجتماعی بالا و کاملاً غیرنظامی و در یک کشتی غیرنظامی با محموله‌ای که حاوی غذا و شیر برای کودکان و دارو برای بیماران بود. آنها عازم مقصد غزه بودند تا به غیرنظامیان کمک کنند. بنابراین یک اقدام کاملاً غیرنظامی و مدنی، آن هم در آبهای بین‌المللی. یعنی حتی آنها به آبهای اقلیمی فلسطین هم وارد نشده بودند که توسط ارتش اسرائیل مورد هجوم واقع شدند. متعاقب آن وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرد: "این تصمیم را من گرفتم".
با این اوصاف کاملاً مشخص و روشن است که اسرائیل چه کرده است. هیچ حجت، توجیه و بهانه‌ای برای حمله به یک کشتی غیرنظامی درآبهای بین‌المللی توسط هیچ قدرتی در جهان وجود ندارد و بهای آن را اسرائیل در افکار عمومی جهان و در صحنه سیاسی و بین‌الملل پرداخت خواهد کرد.
چه اتفاقی افتاده که اسرائیل مجبور به دست زدن به چنین اقدام پرهزینه‌ای شده است و جلوی ادامه کار این کشتی و دیگر کشتی‌های حامل کمک به غزه را می‌گیرد؟
ماجرا از چند زاویه قابل بررسی است. اول آنکه غزه نماد مقاوت فلسطین است و اولین بار بعد از لبنان توانست اسرائیل را از بخش کوچکی از سرزمین فلسطین آن هم بدون قید و شرط بیرون کند. همانطور که می‌دانید در غزه هیچ اسرائیلی وجود ندارد، غزه منطقه‌ای آزاد شده است اما همین منطقه آزاد شده به تعبیر سران رژیم صهیونیستی نباید روی خوش به خود ببیند تا به الگویی برای دیگر فلسطینیان ساکن در اراضی اشغالی تبدیل نشود. چرا که در صورت بالاگرفتن فعالیت‌های جریانهای مقاومت، می‌تواند تهدید بزرگی برای اسرائیل باشد. لذا باید منطقه غزه همچنان در محاصره باقی بماند تا مقاومت را در هم بشکند.
نکته دوم اینکه اگر اسرائیل جلوی حرکتهای امدادرسانی که هم‌اکنون آغاز شده را در این مقطع نگیرد، می‌داند که در آینده‌ای نه چندان دور با مشکلات عدیده‌ای مواجه و دیگر قادر به مهار آن نخواهد بود. به همین خاطر ضرورت ایجاب می‌کند که در مقطع کنونی ولو با پرداخت هزینه‌ای سنگین چنین حرکتهای حمایتی متوقف شود.
نکته سوم و بسیار مهم آنست که اسرائیل در واقع با این اقدام خود قصد ارسال پیام به دولت ترکیه را داشت، پیامی با این مضمون که اگر قرار است ترکیه سیاست و استراتژی خاورمیانه‌ای خود را تغییر دهد، باید بداند که هزینه‌های سنگینی را باید پرداخت کند. اما از آنجایی که کشتی با پرچم ترکیه و از مبدأ استانبول در حال حرکت بود، این اقدام در واقع تعرض به حاکمیت ترکیه است.
اقدام اسرائیل تا چه میزان، احتمال وقوع جنگ در منطقه را تقویت می‌کند؟
من تصور می‌کنم فضای جنگی که اسرائیل سعی در دامن زدن به آن دارد، بیشتر فضاسازی روانی است والا همگان و بالاخص اسرائیل به خوبی می‌داند که توان ورود به جنگی دیگر در منطقه (چه در لبنان، چه در سوریه)را ندارد، البته وارد آوردن فشار از سوی اسرائیل به مردم فلسطین را نمی‌توان منتفی دانست اما شدت و ضعف آن همانند همیشه در نوسان است. ممکن است که این فشارها شدیدتر هم بشود. اما شخصاً وقوع جنگ را محتمل نمی‌دانم و بر این اعتقادم سیاستی که اسرائیل آن را دنبال می‌کند، سیاست "النصر باالرعب" است، با این هدف که طرف مقابل را باید ترساند تا از مواضع خود کوتاه آمده و از ایستادگی در برابر طرف مقابل خودداری کند.
بنابراین به اعتقاد شما حمله به کشتی برای اسرائیل کم‌هزینه‌تر از تبعات بعدی قوت گرفتن مقاومت است؟
بله، ادامه این روند برای اسرائیل خطرناک بوده و لذا اسرائیل تصمیم گرفت برای متوقف کردن کشتی چنین هزینه‌ای را بپردازد که به مراتب کم‌هزینه‌تر از پا گرفتن مجدد مقاومت بود. چرا که در صورت تدام این روند لاجرم به صورت محدود ممکن بود شاهد به پاپان رسیدن و شکستن محاصره غزه می‌بودیم و همین مسئله می‌توانست به پایداری بیشتر مردم فلسطین کمک کند. این همه آن چیزی است که اسرائیل از آن در هراس است.
آیا فضای مکدری که طی یک سال اخیر بر روابط اسرائیل و ترکیه حاکم بود، تأثیری بر سطوح بالای مناسبات و تعاملات میان طرفین داشته است یا خیر؟
مناسبات میان دو طرفین بالا بوده است. اما طی یکسال اخیر به دلیل فضای تیره حاکم بر روابط طرفین، این تعاملات کاهش پیدا کرده است. به گونه‌ای که بسیاری از قراردادهای نظامی که میان طرفین به امضاء‌رسیده، اجرا نمی‌شود. مانورهای مشترک از سوی ترکیه متوقف شده است و همکاریهای میان طرفین با کاهش چشمگیری مواجه است.
نظر شما