میرسلیم؛ از نخست‌وزیری‌ِ بنی‌صدر تا ریاست فدراسیون‌ غریق‌نجات

سیدصادق روحانی: حزب موتلفه اسلامی، یکی از قدیمی‌ترین احزاب سیاسی در کشور است. گروهی که با ادغام سه هیات مذهبی در تهران برای مبارزه با رژیم پهلوي آغاز به کار کرد و پس از پیروزی انقلاب به یکی از جریان‌های اصلی قدرت در دهه اول انقلاب بدل شد که نمایندگان متعددی در مجلس و دولت داشت. اکنون نیز تنها نامزد حزبی موجود میان شش نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از اعضاي شوراي مرکزي آن‌هاست. ورود موتلفه با نامزد حزبي به عرصه انتخابات، این دوره فعالیت آن‌ها را به یکی از طلایی‌ترین دوره‌ها بدل کرده است.

نامزدی که موتور گازسوز را ساخت

مصطفی میرسلیم را همه با دوران تصدی‌اش بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دوم آيت الله اکبر هاشمی رفسنجاني به یاد دارند؛ اما اگر به رزومه کاری او دقت کنیم عناوین و پست‌های بالا و پایین زیادی را در آن خواهیم یافت. او پیش از انقلاب، مدتی مدیریت  بهره‌برداری شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه را بر عهده داشت. پس از انقلاب نيز به عضویت شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی در آمد و حتی در دوره‌ای از جانب بنی صدر به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی شد.

عضویت در هیات اجرایی همه پرسی جمهوری اسلامی و ریاست بر ستاد نظارت بر انتخابات خبرگان قانون اساسی از دیگر عناوین او در روزهای نخستین انقلاب اسلامی است. سرپرستی شهربانی، معاون سیاسی وزارت کشور و قائم مقامی وزیر کشور از دیگر مسئولیت‌های میرسلیم به شمار مي‎رود. او همچنین در سال 61 و پس از انتخاب آیت‎الله خامنه‌ای به مقام ریاست جمهوری، به عنوان سرپرست نهاد ریاست جمهوری و مشاور عالی رئیس جمهور برگزیده شد و تا سال 68 در این مقام باقی ماند. در دولت دوم ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شد و حد فاصل سال‌های 72 تا 75 دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بود. عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم یکی دیگر از مشاغل حکومتی اوست.

با این وجود در بیوگرافی او، غیر از مشاغل دولتی کارهای دیگری نیز به چشم می‌خورد. او مؤسس و رئیس اولین مرکز تحقیقات موتور ایران و ناظر عالی طراحی و ساخت اولین موتور پایه گازسوز (موتور ملی ایران) است. او ریاست فدراسیون نجات غریق و غواصی و عنوان «حامی فدراسیون نجات غریق جهانی ایران» را نیز در کارنامه خود دارد.

مرد تحزب‌گرای جناح راست

اما آنچه که مصطفی میرسلیم را از سایر نامزدهای انتخاباتی اين دوره متمایز می‌کند، رزومه‌ی کاری او نیست. بلکه فعالیت‌های حزبی اوست. او پس از انحلال حزب جمهوری اسلامی، فعالیت‌های حزبی‌اش را در چهارچوب حزب موتلفه اسلامی پی گرفت. او از سال 72 عضو شورای مرکزی این حزب است و اکنون هم به نمایندگی از این حزب در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است. اين در حالي است که ديگر نامزدهاي دوازدهمين انتخابات رياست جمهوري، فاقد وجهه حزبي هستند. اگرچه حجج اسلام حسن روحاني و ابراهيم رئيسي عضو جامعه روحانيت مبارز هستند اما اولا اين تشکل روحاني مجوز فعاليت حزبي ندارد و ثانيا از هيچ يک از اين دو نفر اعلام حمايت حزبي نکرده است. سيدمصطفي هاشمي‎طبا و اسحاق جهانگيري نيز اگرچه از اعضاي کارگزاران هستند اما نامزد حزبي آن‌ها به شمار نمي‎روند و اين حزب در شاکله شوراي سياست گذاري اصلاح طلبان از نامزدي حسن روحاني حمايت مي‎کند. محمدباقر قاليباف هم که فاقد وجهه حزبي است و حتي از سوي جمنا نيز که تشکل انتخاباتي اين دوره اصولگرايان است به عنوان نامزد نهايي مورد حمايت قرار نگرفته است.

نه تنها ورود ميرسليم با حمايت حزبي مشخص به عرصه انتخابات؛ پديده اين دوره رقابت‏‎ها به شمار مي‎رود بلکه حزب موتلفه اسلامي نيز در جايگاه حزبي واقعي خود ظاهر شده است. همواره فقدان تحزب و ريشه نگرفتن فعاليت‎هاي حزبي در ايران مورد انتقاد فعالان اين عرصه بوده است. حزب موتلفه تنها حزبي است که علاوه بر همنوايي با انتقادهايي از اين دست، کوشيده است تا رفتار حزبي مشخصي داشته باشد و خودش مصداق چنين نقدي نباشد. کما اينکه در تمامي ادوار گذشته انتخابات رياست جمهوري و مجلس، نامزد حزبي مشخص داشته و يا از نامزدي و يا ليست انتخاباتي معيني اعلام حمايت کرده است. البته گاهي نيز نامزد حزبي اين تشکل به نفع ديگر نامزدها انصراف داده است. همچنانکه در انتخابات رياست جمهوري گذشته نیز که یحیی آل‎اسحاق به عنوان نامزد این حزب ثبت نام کرد، اما از پیش از انتخابات بنا داشت که انصراف بدهد ( ایـــنــــجـــا را بخوانید). این دوره اما حزب موتلفه به نفع هیچ جریانی کنار نرفت و حتي در جرگه جمنا نيز قرار نگرفت.

اشتباهی که موتلفه مرتکب نشد

نمایندگان حزب موتلفه اسلامی اگرچه در اجلاسيه‎هاي جمنا شرکت کردند اما در نهایت از نامزد مستقل خود که در رای گیری جمنا نتوانسته بود پیروز شود، حمایت کردند. آنها از بدو ورود اعلام کرده بودند که نامزد حزبي خودشان را خواهند داشت. ديگر نامزدهاي اصولگرايان نيز به نظر جمنا پايبند نبودند. کما اينکه بيش از 5 نفر نامزد منتخب آن‌ها، در انتخابات ثبت نام کردند. از ميان آن پنج نفر تنها صلاحيت رئيسي و قاليباف تاييد شد. در شرايطي که به نظر نمي‎رسد هيچ يک از آنها به نفع ديگري قصد کناره گيري داشته باشد؛ جمنا نيز ناگزير شد شکستش را پذيرفته و اعلام کند که از هر دو نفر حمايت مي‎کند. به اين ترتيب پيش بيني‎هاي حزب موتلفه درست از آب درآمد و درستي تصميمشان در جدا کردن خط رقابت‎هاي انتخاباتي از اين تشکل نوظهور، بر همگان اثبات شد. چرا که جمنا با وجود سر و صداهای فراوانش نتوانست نقش تعیین کننده ای در انتخابات بازی کند.

هویتی میان بی هویت‌ها

در شرایطی که اعضای جمنا سعی می‌کنند خود را به ابراهیم رئیسی و بعضا به محمدباقر قالیباف نزدیک کنند و همچنین در حالی که جبهه پایداری به حمایت تمام قد ازابراهیم رئیسی پرداخته است، حزب موتلفه اسلامی با حمایت از نامزد حزبی خود، گام بلندی را در جریان اصولگرایی برداشته است. شاید به گواه نظرسنجی‌ها بخت میرسلیم برای پیروزی در انتخابات پایین باشد، اما نکته حائز اهمیت تاکید او بر هویت حزبی اش است. حزبی که با سابقه‌ترین تشکل سیاسی جناح راست به شمار می‌رود، هویت حزبی را جانشین فرصت‌طلبی سیاسی کرده و خود را تابع قواعد مردمسالاری و تحزب نشان می‌دهد. چیزی که کمتر در میان سایر گروه‌های اصولگرا شاهد آن بوده‌ایم. نگاهی به جریان‌های سیاسی اصولگرا نشان می‌دهد حضور میرسلیم ولو اینکه پیروز انتخابات هم نشود، خود نوعی پیروزی برای حزب موتلفه اسلامی است، چرا که هویتی مشخص را میان انبوه جماعت بی هویتی که خود را اصولگرا می دانند، به معرض رای عمومی گذاشته‌اند.

موتلفه در ادوار انتخابات ریاست جمهوری

 نگاهی به ادوار گذشته انتخابات ریاست جمهوری نشان می‌دهد که نگاه هویتی و حزبی در موتلفه اسلامی نگاهی ریشه‌دار است که به سال‌های دهه نخست انقلاب باز می‌گردد. در دهه اول انقلاب موتلفه یک پای ثابت انتخابات ریاست جمهوری بود. چیزی که پس از جنگ کمرنگ شده بود و در این دوره یک بار دیگر به منصه ظهور رسید:

2727