محمدحسین نجاتی: بررسی آمارهای رسمی نشان میدهد گرد وغبار در خوزستان طی سالهای ۹۳ تا ۹۵ نسبت به دوران اوج آن در سالهای ۸۸ تا ۹۱، کاهش ملموسی داشته است. بحران ریزگردهای خوزستان یک بحران زیستمحیطی است که در استان خوزستان وجود دارد.
در حال حاضر، کانون تولید برخی از این ریزگردها، از داخل ایران است اما ریزگردهایی که از کشورهای همسایه از جمله عراق وارد خاک ایران میشوند شرایط را بیش از پیش تشدید کردهاند. بخشهای جنوبی تالاب هورالعظیم در ایران و نابودی تالابهای بینالنهرین در عراق کانونهای اصلی تولید ریزگردها طی 10 سال اخیر بودند اما احیای تالاب هورالعظیم در دولت یازدهم باعث شد حجم زیادی از گردوغبار کاهش یابد. گردوغبارها و ریزگردها در چند سال اخیر منشاهای خارجی هم دارند که خشک شدن بیش از ۲ میلیون هکتار از تالابهای عراق یکی از این چالشهاست.
اما بررسیها نشان میدهد باوجود اینکه غلظت گرد و غبار در استان خوزستان در هر سه سال ٨٩، ٩٠ و ٩٥ بیش از ١٠ هزار میکروگرم بر مترمکعب بوده است، اما استان خوزستان در سال ٩٥ با ٢٨ روز گرد و غبار نسبت به سالهای ٨٩ و ٩٠ با ٤٦ و ٥٥ روز گرد و غباری به مراتب وضع بهتری داشته است.
آمار مواجهه خوزستان با گرد و غبار در ١٠ ساله گذشته، نشان میدهد باوجود تشدید خشکسالی، کاهش بارندگی، جنگ و ناامنی در منطقه که منجر به سختتر شدن شرایط همکاریهای منطقهای برای مقابله با این پدیده میشود، طی سالهای ٩٣ تا ٩٥ استان خوزستان از وضع نسبتا بهتری در مواجهه با پدیده گرد و غبار برخوردار بوده که اقدامهایی همچون احیای تالاب هورالعظیم، مقابله با کانونهای گرد و غبار از طریق نهال کاری، مالچ پاشی و سایر روشها در این بهبود نسبی تاثیری به سزا داشته است.این اتفاق همچنان در شرایطی است که مدت تدام گرد وغبار در استان خوزستان طی ۱۰ سال اخیر، از سال ۸۶ تا سال ۹۲ روند افزایشی داشتهاست. به طوریکه تعداد روزهای غباری استان خوزستان از ۷۲، ۴۶، ۵۵ و ۶۲ روز طی سالهای ۸۸تا ۹۱ به ۲۴، ۲۸ و ۲۸ روز در سال ۹۵ رسیده است.
در این زمینه، ضیاءالدین شعاعی مدیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار میگوید: عمده گرد و خاک در استان خوزستان، در 9 ماه سال از سمت شمال غرب به جنوب شرق و از داخل عراق است که طبیعتا این حرکت باد موجب بروز گرد و خاک با منشاء خارجی می شود؛ اما در فصل زمستان به ویژه ماه های بهمن و اسفند، احتمال وقوع بادهای جنوبی افزایش یافته و بادها از سمت عربستان شکل میگیرند.
وی با اشاره به اینکه کشور ایران علاوه بر داشتن مناطق بیابانی زیاد، در مجاورت کانون¬های اصلی گرد و خاک نیز قرار گرفته که از مهمترین آنها بیابان¬ها و صحرای عراق، سوریه، اردن و عربستان است، گفت: مشاهدات سال¬های اخیر نشان¬دهنده افزایش وقوع این پدیده در کشور است که با توجه به عواقب این پدیده در سلامت و بهداشت مردم، کشاورزی و هوانوردی، مطالعات دقیق¬تری در مورد یافتن مناطق منشاء گرد و غبار، شدت، تکرار و اثرات ¬ محیط زیستی این پدیده ضروری است.
شعاعی در ادامه در مورد وضعیت تالاب های هورالعظیم و شادگان، اظهار کرد: وضعیت آب در هورالعظیم به 60 درصد اشغال رسیده و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که این تالاب آباد و پوشیده از نیزارها است و منشاء گرد و غبار نیست. تالاب شادگان هم کمابیش آب دارد بازدید اخیر ما نیز حاکی از آنست که شادگان بواسطه بارشهای سال 94، وضعیت مساعدی دارد و حتی مردم مشغول ماهیگیری در این تالاب هستند.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر تالاب های هورالعظیم و شادگان در بروز گرد و خاک خوزستان تاثیرگذار نیست، در مورد منشاء داخلی گرد و خاک خوزستان گفت: بیشتر منشاء گرد و غبار امسال در استان خوزستان، منطقه جنوب شرق اهواز منطقه هندیجان بوده است، به دلیل خشکسالی حاکم بر جنوب خوزستان، این منطقه در صورت افزایش سرعت باد، به عنوان منشاء گرد و غبار عمل می کند.
علاوه بر این، رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دولت تمام اهتمام خود را برای حل مسائل خوزستان نظیر گردوغبار به کار بسته، اما اینکه گروههای سیاسی خاصی از عواطف، رنجها و آلام مردم خوزستان بهرهبرداریهای سیاسی کردهاند، جای تأسف بسیاری دارد.
او در در نشست با سازمانهای مردمنهاد و فعالان محیط زیست استان خوزستان گفت: در سال آبی ۹۶ - ۹۵، بارشهای خوزستان نسبت به نرمال ۵۲ درصد کاهش یافته، در حالیکه بارشها در کل کشور نزدیک به نرمال بوده است. چنین وضعیتی بسیار حائز اهمیت است. این وضعیت نشانگر خشکسالیهای متمادی است که حدود ۱۷ سال است ادامه دارد؛ همچنین این خشکسالی از تبعات تغییر اقلیم در کشورهای حاشیه خلیج فارس است که مناطق جنوبی کشور نیز تحت تأثیر این موضوع قرار گرفتهاند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باید برای چنین وضعیتی برنامهریزی شود و سازگاری داشته باشیم. یکی از مسائلی که سمنهای محیطزیستی میتوانند در آن حوزه بسیار اثرگذار باشند، حوزه تابآوری در برابر تغییر اقلیم است که این مسأله در دستور کار جهانی قرار گرفته است و سمنها در این حوزه میتوانند موثر باشند.
۶۶ درصد آورد کارون در خوزستان مصرف میشود
ابتکار با طرح این سوال که آیا تمام مشکل آورد رودخانه کارون ناشی از سدسازی و انتقال آب است، عنوان کرد: گزارشها نشانگر این است که ۶۶ درصد آورد این رودخانه فقط در خوزستان، آنهم با بهرهوری پایین استفاده میشود. آنچه در خصوص این مسأله حائز اهمیت است، نیاز کشور به اصلاح الگوی کشاورزی است. خوزستان نیز از این امر مستثنی نیست. بحث اصلاح الگوی کشاورزی از مسائلی است که سمنهای زیستمحیطی، دانشگاهیان و فعالان ایران، بسیار به آن پرداختهاند تا کشاورزی در کشور با محیطزیست سازگار شود.
وی ادامه داد: با توجه به طرحهای عظیم کشاوزی که در خوزستان در حال اجرا است، اصلاح الگوی کشاورزی باید در خوزستان جدی گرفته شود، خوشبختانه بحث ارزیابی زیستمحیطی، مطالعات زیستمحیطی و توجه به استفاده صحیح از آب در طرح ۵۵۰ هزار هکتاری میتواند به احیای کانونهای گردوغبار کمک کند، در این دولت مورد توجه قرار گرفته است.
تصفیهخانه شرق اهواز تا یکماه آینده راه اندازی میشود
معاون رییسجمهور با اشاره به اختصاص دو جلسه شورای عالی آب کشور به موضوع رودخانه کارون، بیان کرد: در شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون، دستگاهها وظایف کاملاً مشخصی دارند. وجود تصفیهخانههای فاضلاب در تمام بیمارستانهای خوزستان و راهاندازی تصفیهخانه شرق اهواز برای تصفیه فاضلاب مناطق شرقی اهواز تا یکماه آینده، از نمونه اقدامات دولت برای بهبود وضعیت کیفی کارون است.
ابتکار با اشاره به انتقادات برخی فعالان زیستمحیطی و افراد نسبت به وضعیت تالاب هورالعظیم خطاب به این افراد، اظهار کرد: نباید اطلاعات را از منابع غیر موثق دریافت کنیم. انتظار داشتم مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان تمام سمنهای محیط زیستی استان را حداقل در ماههای اخیر به بازدید از تالاب هورالعظیم میبردند. در نوروز امسال دهها هزار نفر از تالاب هورالعظیم بازدید کردند و این ادعا که میگویند تالاب هورالعظیم آبگیری نشده، فقط فضاسازی رسانهای است.
این اظهارات رییس سازمان حفاظت محیط زیست مورد انتقاد یکی از فعالان محیط زیست حاضر در این نشست قرار گرفت. این فعال اجتماعی خطاب به ابتکار گفت: من فرزند هور هستم و میتوانم اثبات کنم که وضعیت آبگیری در تالاب هورالعظیم اینگونه که شما میگویید نیست.
هور زنده است/کانون گردوغبار هورالعظیم حذف شد
ابتکار در پاسخ به وی بیان کرد: تصاویر ماهوارهای میتوانند موضوع آبگیری ۸۰ درصدی تالاب هورالعظیم را اثبات کنند.
معاون رییسجمهور در پاسخ به انتقاد یکی دیگر از فعالان اجتماعی حاضر در این نشست مبنی بر اینکه تصاویر ماهوارهای از تالاب هورالعظیم فقط میتوانند وجود آب را نشان دهند، عنوان کرد: فقط آب در تالاب نیست، بلکه پرنده نیز وجود دارد و نقشهها و تصاویر ما بیانگر تخمگذاری پرندهها در تالاب هورالعظیم است. هور زنده است و طبق گزارش وزارت نیرو تاکنون ۴.۵ میلیارد مترمکعب آب شیرین از رودخانه کرخه به این تالاب وارد شده است.
وی افزود: اکنون با توجه به آبگیری ۸۰ درصدی تالاب هورالعظیم، دیگر هورالعظیم کانون گردوغبار سال ۹۲ نیست بلکه این کانون حذف شده است اما تمام کانونهای گردوغبار خوزستان، کانون هورالعظیم نبوده و تنها ۴۰۰ هزار هکتار کانون گردوغبار در جنوب شرق اهواز، هندیجان و رامشیر وجود دارد.
هیچ پروژه سدسازی و انتقال آب جدید در خوزستان اجرا نشد
ابتکار در ادامه به عدم اجرای هیچ پروژه انتقال آب جدیدی از سرشاخههای آب کارون اشاره کرد که این اظهارات مورد اعتراض چند نفر از اعضای سمنهای محیط زیستی و فعالان محیطزیست حاضر در این نشست قرار گرفت و این افراد در پاسخ به ابتکار گفتند که تمام طرحهای انتقال آب دولتهای گذشته در این دولت ادامه مییابد که ابتکار در واکنش به این اعتراضات، بیان کرد: هیچ انتقال آب جدیدی در دولت یازدهم از سرشاخههای رودخانههای خوزستان انجام نشده است و تمام طرحها و پروژههای قبلی انتقال آب نیز فقط برای مصارف شرب بوده است. در این دولت هیج پروژه سدسازی و هیچ پروژه انتقال آب جدیدی در استان خوزستان اجرا نشد، اما اینکه بعضی از افراد روی سخن خود اصرار کنند، نمیتواند مشکلی را حل کند. با شعار دادن مشکلی حل نمیشود.
معاون رییسجمهور با اشاره به طرح فعلی دولت در عرصههای فوق بحرانی گردوغبار در جنوب شرق اهواز اظهار کرد: طرح عظیمی در این عرصهها در حال اجرا است. در سال آبی ۹۶ - ۹۵، ۲۷ مورد پدیده گردوغبار را در خوزستان تجربه کردیم که فقط چهار مورد از آنها دارای منشا داخلی بودند. این امر نشانگر این است که ۸۰ درصد منشا گردوغبار خوزستان و کشور متأسفانه ناشی از عوامل خارجی در کشورهای عراق و عربستان است.
4242
نظر شما