لیدا هادی - در یک روز خشک پاییز سال 1994 بود که پیرمردی 75 ساله برای نخستین بار در تاریخ انتخابات آفریقای جنوبی در میدانی بی رقیب به پیروزی رسید. چهره درخشان و تبسم همواره نلسون ماندلا برای مردمان آفریقای جنوبی نوید بخش تولد دموکراسی نوین بود چنان که امید به آینده با رهبری مبارز سالخورده، 20 میلیون رای برای کنگره ملی آفریقا به همراه آورد.
طولی نکشید تمامی آنهایی که از بروز خشونت و درگیری حین برگزاری انتخابات بیم داده بودند به اشتباه خود پی بردند چرا که انتقال قدرت از یک رژیم آپارتاید منفور به "ملت رنگین کمان" با نهایت آرامش انجام گرفت و چند هفته بعد ماندلا در مقام رییس جمهوری آفریقای جنوبی سوگند خورد و دولت کنگره ملی آفریقا به روی کار آمد.
اکنون نیز با گذشت 15 سال نزدیک به 23 میلیون نفر خود را برای انتخاباتی دیگر آماده می کنند. حق رای که در پی ده ها سال مبارزه مردم آفریقا به دست آمد، امروز چون گنجینه ومیراثی باارزش از سوی مردم قاره سیاه پاسداری می شود اما دیگر نمی توان انتظار داشت آنچه در سال 1994 جهانی را متحیر کرد دوباره روی دهد.
این سومین باری است که طی 15 سال گذشته آفریقای جنوبی انتخاباتی ملی را تجربه می کند و هر بار هم وعده تغییر آمیزه ای اصلی تبلیغات رقبا را تشکیل می دهد. امروز آفریقای جنوبی در مقایسه با سالهای گذشته تغییرات بسیاری را در ساختار رفاهی و اجتماعی خود شاهد است. حالا دیگر هیچ جوان آفریقایی از تحصیلات ابتدایی محروم نیست و اکثر مردم کشور از آب سالم و امکانات بهداشتی اولیه نسبتا مناسبی در مقایسه با دهه های گذشته بهره مند هستند. اما همچنان فاصله طبقاتی میان فقیر و غنی همه ساختارهای سیاسی و اجتماعی آفریقای جنوبی را در بر گرفته است. نرخ بیکاری در منطقه بالغ بر 40 درصد برآورد می شود و میلیون ها نفر زیر خط فقر به سر می برند. مردم آفریقای جنوبی این هفته در حالی به پای صندوق های رای می روند که هیچ امیدی به بهود اوضاع اقتصادی و معیشتی خود ندارند.
قدرت کنگره ملی آفریقا
کنگره ملی آفریقا که از 15 سال پیش با روی کار آمدن ماندلا قدرت را به دست گرفت، در سال 1999 با احراز بیش از دو سوم 400 کرسی پارلمان کشور کار اصلاح و اجرای قانون اساسی آفریقای جنوبی را در اختیار گرفت. در همان سال بود که تابو امبکی با پیروزی بر ماندلا جایگزین وی شد، مردی که در مقایسه با رقیب ساخورده اش شیوه رهبری متفاوتی در پیش داشت. اما به سرعت به سبب سیاست های خاصش در تقابل با شیوع ایدز به انتقاد گرفته شد. خوراندن سیر و چغندر به مردم برای درمان ایدز راهکار پیشنهادی امبکی و وزیر بهداشت دولت او بی کفایتی آنها را به همه ثابت کرد!
سال های حکومت امبکی نمودی واضح از فساد دستگاه دولتی بود. اوج این قضیه در معاملات چند میلیاردی خرید اسلحه مشخص شد که عده ای از مقامات دولتی کابینه امبکی دلال آن بودند. از آن جا بود که نام یاکوب زوما معاون رییس جمهوری بر سر زبان ها افتاد. در سال 2005 میلادی امبکی او را از کار برکنار کرد که البته او چند هفته گذشته از همه اتهامات خود تبرئه شد. از همان دوران بود که زوما با جرگه سیاسی مستقلی در میانه کنگره ملی آفریقا به مبارزه با دولت وقت پرداخت.
جنگ سیاسی تلخ
حامیان زوما بر این باورند که او قربانی بازی های سیاسی کشور شد تا جایی که ادعا می کنند همه اتهاماتی که به او نسبت دادند فقط توطئه ای برای کنار گذاشتن او از ورطه رقابت با امبکی در مقام رییس کنگره ملی بود. به این گونه جدال تلخ سیاستمداران آفریقای جنوبی میان کسانی آغاز شد که زمانی متحد با هم نبردی واحد برای رسیدن به آزادی در پیش گرفته بودند.
در دسامبر 2007 زوما با شکست امبکی ریاست کنگره ملی را به دست گرفت. استعفای امبکی از مقام ریاست جمهوری در سپتامبر 2008 عرصه را برای زوما هموار کرد. در زمانی کمتر از چند هفته کنگره ملی از هم پاشیده شد و اعضای آن حزبی جدید با نام کنگره خلق را تشکیل دادند. آنها با این ادعا که زوما و همراهانش به اساس نامه سازمان که از سال 1910 میلادی پایه ریزی شده بود خیانت کرده اند، کنگره ملی آفریقا را از درجه سازمانی آزادی بخش و مبارز با آپارتاید ساقط کردند.
انشعاب کنگره ملی آفریقا باعث سربرآوردن احزاب مخالف داخلی شد. اتحاد دموکراتیک یکی از این احزاب است که ادعای کسب بیشترین تعداد کرسی پارلمان کشور را دارد. با این اوصاف هنوز هم نمی توان پیش بینی کرد که کنگره ملی آفریقا بازنده این دوره از انتخابات آفریقای جنوبی باشد. با ظهور حزب خلق و همچنین اقدامات تحریک آمیز اتحاد دموکراتیک مساله ابقای کرسی های فراوان کنگره ملی آفریقا در هاله ای از ابهام قرار دارد.
انتخابات هفته جاری آفریقای جنوبی آزمونی حقیقی برای روند سیاسی این کشور خواهد بود. دموکراسی نوپای آفریقای جنوبی امروز در مرحله گذر به دوران بلوغ و تکامل خود قرار دارد. رضایت مندی و اشتیاق سال 1994 میلادی، امروز برای رسیدن به دموکراسی بیشتر و صیانت از آن در میان مردم نمود پیدا کرده است.
22 آوریل نلسون ماندلا به همراه میلیون ها نفر از مردمان آفریقای جنوبی در حالی که به پای صندوق های رای می روند که دیگر رای دادن بهانه ای برای شادمانی و پایکوبی مردم قاره سیاه نیست بلکه فرصتی برای گزینش سیاستی آزاد برای تصویر آینده ای رنگین کمانی است!
نظر شما