دیده‌بانی انتخابات از منظر امنیت ملی

کودتا، ترور، جنگ، ایجاد فشارهای بین المللی و تحریمهای اقتصادی با هدف تغییر ساختار و براندازی نظام، از سویی تجربه موفق ایران در عرصه مقابله با تهدیدات سخت و نظامی و از طرفی غیر شفاف بودن ماهیت تهدید نرم در بکارگیری الگوی نوین تغییر حاکمیت تحت عنوان انقلابهای مخملی و رنگی در اروپای شرقی و آسیای مرکزی و قفقاز شامل لهستان، صربستان، گرجستان، اوکراین و قرقیزستان و نیز تحمیل هزینه های بین المللی فراوان در سالهای اخیر در تهاجم نظامی به افغانستان و عراق، دشمنان انقلاب اسلامی را ترغیب به تمرکز بر اعمال تهدیدات نرم علیه جمهوری اسلامی ایران نموده است.

با وجود تهدید جدی و کشف موارد مشهود در این خصوص، متاسفانه اقدام بنیادینی در راستای شناخت عمیق ماهیت این نوع تهدید، مقابله موثر در خنثی سازی و انهدام این تهدید صورت نگرفته است.

تاثیرگذاری و ارتباط ناظران بین المللی برای تشویق هرچه بیشتر مشارکت های انتخاباتی و ایمن سازی اعتبار این گونه فرآیندها از سال 1980 به طور قابل ملاحظه ای گسترش یافته است. امروزه بی تردید، از ناظران بین المللی بیشتری برای دیده بانی«نخستین» فرآیندهای انتخاباتی و یا انتخابات های «درون گذار» دعوت به عمل آمده و حضور آنها در بسیاری از کشورهای جهان موجب اتخاذ تصمیم های صلح طلبانه در مورد اختلافات شدید و ریشه دار بوده است.

با این وجود، تاکید روی ناظران بین المللی ممکن است باعث نادیده گرفتن اهمیت نقش گروه های دیده بانی بیطرف بومی در تضمین یک انتخابات سالم گردد. البته دیده بانی فرآیند های انتخاباتی توسط گروه های بومی پدیده تازه ای نیست؛ برگزارکنندگان انتخابات و رقبای سیاسی مدت مدیدی است که در پی توسعه و پیاده سازی ساز و کارهائی برای تضمین انتخابات سالم و بیطرف در کشورهای خود می باشند. با این حال در سال های اخیر، دیده بانی بومی شکل پیچیده تری به خود گرفته و امروزه بازیگران اجتماعی دیگری را به غیر از برگزار کنندگان و یا رقبای سیاسی در صحنه بازی ها گرد آورده است.

کاربردهای این توسعه دو چندان می باشند. نخست این که تلاش های صورت پذیرفته برای دیده بانی بومی توسط گروه های بیطرف به واسطه تشویق مبارزات انتخاباتی سالم تر و انتخاب کنندگان مطلع تر و همچنین با کاهش امکان هر گونه تقلب یا نابسامانی در روز انتخابات، باعث برگزاری فرآیندهای انتخاباتی اصیل تر می گردند.

دیگر این که، دیده بانی بومی انتخابات می تواند موجب توسعه و تقویت سازمان های اساسی برای پایداری یک سیستم سیاسی مردم سالارانه بشود. تلاش های دیده بانی به شهروندان کمک می کند تا مهارت های سازمانی لازم برای مشارکت پویا و کارآمد در زندگی سیاسی یک کشور، بین انتخابات های مختلف را بیاموزند. گروه هائی که برای نظارت بر فرآیندهای انتخاباتی تشکیل می شوند، غالبا به سازمان های مدنی گسترده تری بسط یافته که در نهایت به توسعه جامعه مدنی کمک می نمایند. این امر با گذشت زمان، چشم انداز جدیدی برای گفتمان سیاسی بزرگتری را پیش رو می گشاید که همان مشارکت شهروندان در امور مربوط به اداره کشور و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس جمعی برای اداره دولت می باشد.

دیده بانی انتخابات توسط گروه های بی طرف بومی نباید جایگزین کلی نظارت احزاب سیاسی و رقبای انتخاباتی شود. محافظت از حقوق رقبای انتخاباتی و کسانی که از آن حمایت می کنند جزء منافع مسلم شرکت کنندگان برای برگزاری یک مبارزه انتخاباتی جدی و حفظ آرای داده شده در رقابت ها می باشد. دیده بانی گروه های بی طرف می تواند مکمل این قبیل نظارت های طبیعی باشد.

حال با توجه به اینکه غرب به رهبری آمریکا تجربه های ناموفقی در براندازی نرم در چند سال اخیر در کشورهای آذربایجان، ازبکستان، قزاقستان، ونزوئلا و ... را نیز در کارنامه خود بر دوش می کشد، نه تنها خنثی سازی، و مقابله با این نوع تهدید با شناخت و اتخاذ تمهیدات متناسب قابل حصول می باشد؛ بلکه با توجه به استغناء هویتی مکتب اسلام و فرهنگی بودن انقلاب اسلامی و عمق استراتژیک تمدنی در عصر بیداری اسلامی با اهتمام ویژه نسبت به بکارگیری هوشمندانه آن؛ قابلیت ارتقاء عناصر قدرت نرم و نیز اغتنام از فرصتهای پیش رو در راستای تامین منافع امنیت ملی و مصالح اسلامی مورد انتظار می باشد.