ژاپن،روزهای سختی را پشت می‌گذارد. پس از کنار کشیدن احزاب ژاپن از ائتلاف دولتی و تنها ماندن هاتویاما که نهایتا منجر به استعفای وی شد،حال زمزمه‌های تشدید بحران اقتصادی گریبانگیر این کشور شده و نخست‌وزیر جدید هنوز نمی‌داند که آیا می‌تواند بحرانهای ژاپن را حل کند یا خیر.
نائوتو کان،نخست‌وزیر جدید ژاپن به تازگی اعلام کرده است که اگر برای کاستن از بدهیهای هنگفت دولتی در این کشور،کاری صورت نگیرد، می‌تواند در نهایت به ایجاد خطر فروپاشی مالی منجر شود.تبعات منفی ناشی از بحران اقتصادی،تشدید نارضایتی‌های عمومی از پایگاه آمریکایی در اوکیناوا از جمله چالشهایی است که هم گریبانگیر دولت کنونی بوده وهم دولت پیشین ژاپن.مجموع این عوامل ژاپن را بیش از هر زمان دیگری در تنگنا قرار داده به گونه‌ای که زمینه‌ساز سقوط دولت هاتویاما نیز شد.
چالشهایی که هاتومایا مدت زمان زیادی با آنها دست به گریبان بود و در نهایت نتوانست راهکاری برای حل آنها بیابد. به خصوص آنکه بدقولی او در وفای به عهد، چهره او را در نزد افکار عمومی ژاپن نیزخدشه‌دار ساخته بود.
از جمله این وعده ها، بستن پایگاه هوایی آمریکا در جزیره اوکیناوا بود که هاتویاما در اعلام کناره گیری از سمت نخست وزیری، به عنوان یکی از عوامل اصلی از دست دادن اعتماد عمومی نسبت به شخص خود از آن یاد کرد.
عدم اصلاح ساختارهای اقتصادی و اداری از دیگر دلایل سقوط دولت هاتویاما بود.او قول داده بود در ساختار اداری و تشکیلات و فرآیندهای سنتی سیاسی و برنامه های اقتصادی تغییر و تحولات قابل توجهی ایجاد کند، اما عملا هیچ اتفاقی نیفتاد.
اما با این حال نخست وزیر جدید ژاپن در حالی کابینه خود را معرفی کرد که اعلام کرد به توافق بین‌المللی درباره پایگاه نظامی ایالات متحده در جزیره اوکیناوا پایبند خواهد بود و این مسئله نشان می دهد که وی نیز مانند سلف خود دردسر اوکیناوا را به ارث می برد و ممکن است او را هم به سرنوشت یوکیا هاتویاما گرفتار کند.
خبرآنلاین در گفتگویی با اسماعیل بشری،کارشناس مسائل سیاسی به بررسی تحولات و وقایع اخیر در حوزه ژاپن پرداخته است.
آیا بدقولی هاتویاما در بستن پایگاه نظامیان آمریکایی دلیل اصلی سقوط وی بود؟
عوامل متعددی را می‌توان در این جریان دخیل دانست. استناد به یک متغیر نمی‌تواند به طور کامل بیانگر همه حقایق باشد.نمی‌توان تنها پایگاه نظامیان آمریکایی را دلیل سقوط هاتویاما دانست.این مسئله بخشی از چالشی است که ژاپن در حال حاضر با آن روبروست.این موضوع از دو بعد قابل بررسی است:
اول آنکه ،ژاپنی‌ها بالاخص اهالی اوکیناوا دید خوبی نسبت به حضور آمریکایی‌ها در این جزیره ندارند و خواهان خروج آنها از سرزمینشان هستند.
اما از جنبه دیگر باید بگویم که ژاپن پس از جنگ جهانی دوم بر اساس پیمان صلح ،متعهد شده بود که نیروی نظامی نداشته و تنها به یک نیروی دفاعی که صرفا دفاع از حدود و ثغور ژاپن را بر عهده داشته باشد و نه حالت تهاجمی بسنده کند. متعاقباٌ پس از تبدیل شدن ژاپن به یکی از متحدان آمریکا و تقویت روابط طرفینی، با توجه به تعهدات ژاپن در سطح بین‌الملل،این طور تصمیم گرفته شد که برای محافظت از ژاپن،این کشور باید زیر چتر هسته‌ای آمریکا قرار گیرد و متعاقبا همین موضوع نیز اتفاق افتاد و در تمام دوران جنگ سرد آمریکا نه تنها بر روی ژاپن چتر هسته‌ای خود را گسترش داد بلکه آن را تا کره‌جنوبی نیز گسترش داد. و حتی در اروپا هم متعهد شده بود در صورتی که کشوری مورد تهاجم نیروهای ورشو قرارگیرد،از تمام توان خود برای دفاع از این کشورها استفاده کند.
اما پس از جنگ سرد،اوضاع تغییر کرد.تهدیدی که از جانب بلوک شرق متوجه ژاپن بود،رنگ باخت. ژاپن هم به تدریج نیروی دفاعی خود را تقویت کرد و حتی می توانست حالت تهاجمی هم به خود بگیرد. اما بر اساس قانون اساسی ژاپن که پس از جنگ جهانی دوم تصویب شده بود، این اجازه برای فعالیت نیروهای نظامی ژاپن در خارج از مرزهای این کشور داده نشد.
آیا در حال حاضر ژاپن دارای ارتش منجسمی است؟
ژاپن دارای ارتش منسجم و نیروهای هوایی، دریایی و زمینی است و تنها چیزی که ژاپن در حال حاضر می‌تواند در اختیار داشته باشد، اما تعمداً از آن صرفنظر می‌کند،در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای است.
از آنجایی که ژاپنی‌ها از اولین کشورهای آسیب‌دیده از سلاح هسته‌ای هستند، مخالف فعالیتهای هسته‌ای هستند. حتی مخالفتهایی نیز با این سیاست در داخل وجود دارد اما دامنه آن چندان قوی نیست و دولتهایی که دورخیزی به این سمت برداشته‌اند با مخالفت عمومی پارلمان مواجه شده‌اند.
با توجه به اینکه ژاپن دارای نیروی نظامی منسجی است،آیا ضرورتی به حضور نیروهای نظامی آمریکا در این کشور وجود دارد؟
البته ضرورتی برای حضور نیروهای نظامی آمریکا در این کشور وجود ندارد. اما این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که آمریکا تعداد نیروهای نظامی خود را بعد از جنگ سرد در این کشور بسیار کاهش داده و حضور پررنگی در ژاپن ندارد.
اما این نکته را نیز به یاد داشته باشیم که برای ژاپن،تهدید همسایگانش جدی است؛ چین هنوز دارای گرایشات کمونیستی است،کره شمالی در حال انجام آزمایشات هسته‌ای است و موشکهای بالستیک میان‌برد کره‌شمالی نیز در حال حاضر می‌تواند تهدیدی برای ژاپن باشد.در نتیجه با عنایت به این موارد ژاپن کماکان خود را نیازمند چتر هسته‌ای آمریکا می‌بیند. چرا که اگر زمانی به مقابله به مثل با کره‌شمالی بیندیشد (کمااینکه با این کشور دارای مشکلاتی نیز هست)ژاپن باید در راه هسته‌ای شدن گام بردارد. راه‌حل دیگری نیز وجود دارد و آن اینکه همچنان خود را زیر چتر دفاعی آمریکا نگه دارد.
پیش‌بینی شما از تداوم حضور پایگاه نظامی آمریکا در ژاپن و تأثیرآن بر دولت جدید چیست؟
پایگاه نظامیان آمریکایی در ژاپن همواره برای این کشور چالش‌برانگیز بوده و خواهد بود.شاید در کش‌و قوسهای آینده‌ای که دولت جدید با آمریکایی‌ها خواهد داشت، بتوانند این پایگاه را با تعداد کمتری از نظامیان به مکان دیگری منتقل کند.
انتخاب نائوتو کان،وزیر دارایی را به عنوان نخست‌وزیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جدای از پایگاه نظامیان آمریکایی، انتخاب وزیر دارایی بیانگر این واقعیت است که ژاپن بیش از هر زمان دیگری در حال دست و پنجه نرم کردن با بحرانهای اقتصادی است و در حقیقت انتخاب وی با هدف کاهش تبعات منفی همین بحران صورت گرفت.تصمیم سیاستمداران برای انتخاب یک اقتصاددان به سمت نخست‌وزیری نشان می‌دهد که نگاهها بیشتر سمت و سوی اقتصادی داشته و برای ژاپن در حال حاضر، گذار از بحران اقتصادی در اولویت قرار دارد تا مسائل سیاسی.
نظر شما