آقای وزیر! فرصت را دریابید

اهل کتاب هر سال در حین برپایی نمایشگاه، عیب و ایرادهایش را گفته‌اند و نوشته‌اند اما سال بعد، تغییر چندانی حاصل نشده و همان معضلات قبلی، مجدداً بر جا بوده‌اند. نمونه‌هایی از معضلات نمایشگاه کتاب در ادوار قبلی را گردآوری کرده‌ایم شاید برخی از آنها، در نمایشگاه امسال به کلی مرتفع شده باشد. اگر انتشار این ایرادها، ولو در یکی دو مورد، نظر دست اندرکاران نمایشگاه را به گونه‌ای جلب کند که قبل از بازگشایی درصدد رفع آن بکوشند، اسباب مسرت خواهد شد برای اهل قلم و بازدیدکنندگان. بعد از برپایی مراسم اختتامیه نیز مواردی که خوشبختانه امسال اصلاً به چشم نیامد را ضمن تقدیر از برپاکنندگان و دست اندرکاران، منتشر خواهیم کرد. 

1-نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یا بازار بین‌المللی فروش کتاب تهران. اصولاً نمایشگاه کتاب تهران عظیم و پرطرفدار است چون نمایشگاه نیست، فروشگاه است. در هیچ کدام از نمایشگاه‌های معتبر کتاب در جهان، کسی نمی‌تواند حتی یک جلد کتاب بخرد. نمایشگاه در تعریف جهانی‌اش جایی است برای تبادل نظر و ایجاد ارتباط بین نویسندگان، ناشران، ویراستاران و ادیتورها و خوانندگان آثار. امری که در نمایشگاه ما اتفاق نمی‌افتد. اصولاً در نمایشگاه تهران، ناشران غیر از فروش بیشتر، نظیر نمایشگاه پوشاک بهاره، کار دیگری نمی‌توانند انجام دهند که در فروشگاه شان میسر نبوده.

2- بهتر است چیدمان غرفه‌ها به جای حروف الفبا که ساده‌ترین شکل چینش غرفه‌هاست، مکانیسم منطقی‌تری داشته باشد. برای رعایت حال و رفاه بازدیدکنندگان، می‌توان تقسیم‌بندی موضوعی را ملاک چینش غرفه‌ها قرار داد. در خصوص ملاک واگذاری غرفه‌ها و متراژها همواره انتقاداتی وجود داشته. امسال هم اعلام شده که علاوه بر تعداد عناوین چاپی، تعداد صفحات آثار منتشره هم جزو ملاک‌های اعطای غرفه قرار گرفته. اما این موضوع هم اعتراضاتی را برانگیخته. بهتر است ارشاد حتی برای جمع‌آوری کتاب‌ها از سطح نمایشگاه هم قاعده‌هایش را اعلام کند و لااقل کتاب‌های دارای مجوز را جمع نکند.

3- با گذشت 22 دوره بد نیست غرفه‌ها را از حالت صحرایی خارج کرده و هر غرفه را به امکانات ساده و اولیه مثل برق و فضای مناسب برای نشستن و گفت‌وگو کردن تجهیز کرد. هنگام آرایش غرفه‌ها، تعجیل در پارتیشن‌بندی‌ها باعث می‌شود ردپایی از زیبایی و نظم به جا نماند. برای تزئینات داخلی نیز مسئولان هر غرفه‌ای به صورت دلخواه، از وسایلی که در اختیار دارند استفاده می‌کنند. میز و صندلی‌های ناهماهنگ در اندازه‌های مختلف هم اگر چشم ما داخلی‌ها را می‌آزارد، ببینید از نگاه خارجی‌هایی که دائماً در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور می‌یابند چه جلوه‌ای دارد! عده‌ای عقیده دارند باید تفاوتی بین پارتیشن‌های نمایشگاه کتاب با غرفه‌های صنایع دستی پارک ملت و پارک لاله باشد.

4 - عده‌ای پرشمار از بازدیدکنندگان معتقدند در محیط مصلا، می‌توان تمهید دیگری برای کنترل محیط اندیشید. به گمان آنان اگر حضور اهل کتاب و فرهنگ، دلیلی کافی و موجه برای نیامدن گشت ارشاد نیست، دست کم بهتر است از انتظامات خود مصلا استفاده شود.

5- در سومین سال استقرار نمایشگاه کتاب در مصلای تهران، امید است راه حل عاجلی برای سراشیبی‌های داخل نمایشگاه بکار برده شود. اگرهم این سراشیبی‌های تند و خطرناک مرمت نشده‌اند، دست کم مسدود شوند.

6- پارسال تانکر آبی رنگی بود که یک شلنگ داخل آن انداخته بودند که مشخص نبود استقرار تانکر برای چه کاری بوده اما تشنگان فرهنگ، رفع عطش می‌کردند. زیرا دستگاه‌های آب سرد کن به تعداد کافی وجود نداشت.

7- تبلیغات محیطی و آذین‌های گوشه و کنار نمایشگاه، همواره بی‌سرو سامان بوده و سردردآور.

8- امید است در نقشه‌هایی که همه ساله برای سهولت مراجعین منتشر می‌شود، فراموش نشود که نقاط نشان داده شده در نقشه را متقابلاً باید در تابلوهای نصب شده نامگذاری کنند.

9- سالن‌های فاقد روشنایی با راهروی پر از گرد و غبار محلی و زمین ناهموار و سقف موج دار و برزنتی، در شأن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیست.

10- برخی می‌گویند پارسال علیرغم تبلیغاتی که در خصوص خرید الکترونیکی می‌شد، غرفه‌ها دارای سامانه فروش الکترونیکی نبودند و بازدیدکنندگان ناگزیر بودند در صف طویل دستگاه خودپرداز بایستند.

11- تلنبار شدن زباله‌ها، ایرادی است که اتفاقاً دست اندرکاران حق دارند از ما بازدیدکنندگان نمایشگاه بگیرند و معترض باشند. اما به هر حال کمبود چشمگیر زباله‌دانی‌ها هم در سوء‌استفاده برخی شهروندان بی‌تأثیر نیست.

12- فضای عمومی مصلا فاقد نیمکت‌های کافی برای استراحت و آسایش بازدیدکنندگان است. ضمناً در محوطه مصلا، ‌موبایل‌ها هم آنتن نمی‌دهند.

گرچه برخی معتقدند بهتر است کلاً بساط موبایل را در نمایشگاه جمع کرد تا خلق‌الله به کارشان برسند.

 13- خروجی‌های نمایشگاه، متناسب با ازدحام جمعیت نیستند.

14- ایستگاه مترو همسایه مصلاست. اما جوابگوی سیل جمعیت نیست. مترو برای حمل و نقل عادی روزمره‌اش هم با معضل روبه‌رو است. مساعدت شرکت واحد اتوبوسرانی یا در صورت امکان، تمهیدی در خصوص ارتقای کارآیی مترو طی ایام برپایی نمایشگاه، می‌تواند نظم و نسق بهتری به ترافیک انسانی اطراف نمایشگاه بدهد.

15- کیفیت اغذیه‌های سرپایی نمایشگاه، عده‌ای را یاد پادگان و دوران سربازی می‌اندازد. عده‌ای را یاد ساندویچ‌های استادیوم و عده‌ای را نیز، هم یاد پادگان و هم یاد استادیوم می‌اندازد. به قول برخی از بازدیدکنندگان، طعم و کیفیت پیشکش. فقط نظارت کنید که غیر بهداشتی نباشند.

16- بازدید‌کننده دنبال کتاب می‌گردد. چه کسی کمکش می‌کند؟ به کجا باید مراجعه کند. چرا این کیوسک اطلاع‌رسانی بسته است. این یکی باز است اما کسی داخلش نیست. این یکی باز است و کسی هم داخلش هست اما دست تنهاست. می‌گوید شبکه قطع شده. می‌گوید کی این نمایشگاه تمام می‌شود که برویم به کار و زندگیمان برسیم. این مورد آخری برای نگارنده اتفاق افتاد.

17- به عقیده مشتریان و بازدیدکنندگان قدیمی، نمایشگاه کتاب تهران در 21 دوره قبلی هیچ وقت برنامه جنبی چشمگیری برگزار نکرده که در ذهن بازدیدکنندگان ماندگار شود. انتخاب ناشران برتر و غرفه‌های برتر در ابتدا و انتهای نمایشگاه نیز اغلب بر مبنای ملاحظات بوده و سیاسی. نشست‌های مختلفی هم که در سرای اهل قلم یا بازار جهانی کتاب برگزار شده، کارآیی و بازدهی و انعکاس مناسبی نداشته که علت این امر را باید در فروشگاهی بودن این گردهمایی سالانه جست‌وجو کرد.

18- چگونه فال ورق بگیریم، فرزند دختر یا پسر، تعیین جنسیت، فواید آب گوجه برای لطافت پوست، اسرار لاغری، چگونه پولدار شویم، پنج توصیه برای تسلط بر شوهر، فنون زندگی، نوعروسان بدانند و. . . هم بالاخره کتاب هستند. مشتری هم دارند. اما برای بازدیدکننده‌ای که نمی‌خواهد این کتاب‌ها را ببیند و بخرد، راه گریزی وجود ندارد. تقریباً یک غرفه در میان، می‌توان این کتاب‌ها را دید. شاید دست اندرکاران بتوانند راهی بیابند برای سرند کردن ناشران مربوطه و تمرکز این نوع کتاب‌ها در یکی دو سالن مجزا.

19- باید فکری کرد برای کارت پخش کن‌های پرتعدادی که صحن نمایشگاه را آلوده می‌کنند. جریمه کردن ناشرانی که این کارت‌ها را چاپ می‌کنند هم بد فکری نیست.

20- حمل و نقل کتاب به داخل نمایشگاه با وانت بارها و سه چرخه‌ها و نیسان و پیک موتوری و غیره، آن هم در ساعاتی که نمایشگاه دایر است، در تمام دنیا فقط در نمایشگاه کتاب تهران اتفاق می‌افتد.

21- ازدحام مردم برای دریافت خودکار و دفترچه رایگان و زیر دست و پا ماندن برخی‌ها در حین هل دادن همدیگر برای دریافت اشانتیون‌های مجانی، جلوه‌های ناخوشایندی دارد. عموماً ناشران گمنام و کم‌بنیه اقدام به این حاتم‌بخشی‌ها می‌کنند و غرفه‌های مجاور را هم به دردسر می‌اندازند.