احمد توکلی دارای چهره شناخته شده‌ای بین سیاستمداران امروز کشورمان است؛ چه به واسطه نطق‌ها و انتقادات آتشینش به دولت و چه به واسطه دو دور نامزدی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری که در یک دوره با اکبر هاشمی‌رفسنجانی و یک دوره هم با سیدمحمد خاتمی رقابت داشت، اکثر علاقمندان به سیاست با وی آشنا هستند.
رییس مرکز پژوهش های مجلس گرچه از زمان مجلس اول به عنوان نماینده مجلس و بعد به عنوان وزیر منتقد و مستعفی کابینه میرحسین موسوی در تصمیم گیری های کشور نقش داشت ولی تاثیری که امروز به واسطه نقد دولت بر مناسبات سیاسی و اقتصادی می گذارد بی تردید مثال زدنی است.
وی در برهه های مختلف نشان داد گرچه اصولگرا است ولی این اصولگرایی باعث نخواهد شد ضعف ها اصولگرایان بواسطه عدم نقد دورن گفتمانی پنهان بماند. در حاشیه نهمین کنگره جامعه اسلامی مهندسین که وی یکی از مهمانان آن بود، به سراغ نماینده مردم تهران رفتیم. در حالی که قصدمان از گفت و گو با توکلی پیرامون موضوع دیگری بود ولی هنگامی که از دغدغه ی وی مبنی بر عدم شکل گیری احزاب قدرتمند در کشور با خبر شدیم، این سوژه را محور گفت و گوی خود قرار دادیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
آقای دکتر توکلی! شما امروز مهمان کنگره یکی از تشکل های اصولگرا هستید که تصمیم دارند در آینده نزدیک به یک حزب فراگیر تبدیل شوند. ارزیابی شما از احزاب کشور چیست؟
مردم سالاری بدون حزب به انحراف افتاده و از کارآمدی دور می شود. وجود احزاب با مبنا یکی از نعمت های جمهوری اسلامی است. ولی متاسفانه احزاب ما قوی نیستند. امیدوارم که تحزب هرچه بیشتر در کشورما تقویت شود. با ابراز تاسف باید بگویم که در سال های اخیر با مخالفتی که آقای احمدی نژاد با کار تشکیلاتی می کند احزاب ضعیف تر شدند و امیدوارم شرایطی پیش بیاید تا احزاب بتوانند با قوت به منافع ملی فکر کرده و از آن دفاع کنند.
فکر می کنید با چه راهکاری می توان این حزب گریزی که معمولا تمامی دولت ها دچار آن بودند را برطرف کرد؟
دولت ها معمولا یا حزب رسمی تاسیس می کنند و یا حزب پنهان و با باند خود کار می کنند. به همین دلیل از احزابی که قوی کار می کنند هراس دارند.باید کاری کرد که روسای جمهور به احزاب روی خوش نشان دهند.
چاره کار حزب گریزی کنونی چیست؟
چاره اش تقویت احزاب موجود و هدفمند کردن جهت گیری های آنها است. خب، ملت ایران یک تجربه تلخ تاریخی دارد و از حزب گریزان است. چون از بدو ورود احزاب به ایران که عصر مشروطه بود، احزاب یا خائن از آب درآمدند یا یکی از آن ها که خیلی خوب کار می کرد یعنی حزب جمهوری اسلامی متاسفانه به علت اختلافات داخلی تعطیل شد. به همین خاطر تجربه اجتماعی مثبتی از تحزب وجود ندارد و در نتیجه روحیه حزبی ضعیف است. احزاب نمی توانند به اتکای اعضایشان سرپا بمانند. بنابراین مجبور اند به قدرت ها تکیه کنند، در نتیجه ناموفق از آب در می آیند.
یکی از کارکردهای احزاب کسب قدرت بر اساس قواعد است. اگر این کارکرد از بین برود، چه رویکردی جایگزین آن می شود؟ این رویکرد چه آثار و تبعات سویی دارد؟
آدم هایی که تعلق خاطر به یک مانیفست مشخص و روشنی ندارند ولی به دلایلی می توانند نفوذ اجتماعی پیدا کرده و رای جمع کنند، رشد می کنند و در نتیجه در بهترین حالت نمایندگان این مجلس قول هایی که به حوزه انتخابیه خود دادند را مورد تعقیب قرار می دهند. چون قول هایی که نمایندگان به حوزه انتخابیه خود می دهند محلی و بسیار محدود است، نگاه کلان تبدیل به نگاه خرد و نگاه ملی تبدیل به نگاه منطقه ای می شود. در نتیجه منافع ملی مخدوش می شود. یکی از دلایل ناکارآمدی مجلس هشتم نیز همین امر است. ممکن است نمایندگان فی حد نفسه انسان های خوبی باشند ولی به دلیل اینکه تعلقات حزبی و فکری ندارند با امواج جو به این سو و آن سو حرکت می کنند.
آقای توکلی! جناب رییس جمهور هنگامی که قصد ورود به انتخابات ریاست جمهوری نهم را داشت نظر شورای هماهنگی نیروهای انقلاب را نپذیرفت و به صورت مستقل خارج از قواعد حزبی و گروهی سر کار آمد که در نتیجه هیچ روی خوشی به احزاب حتی احزاب اصولگرا نشان نمی دهد. پیش بینی شما از آینده چیست؟ فکر می کنید که رییس جمهور آینده از احزاب و گروه های شناسنامه دار و با توجه به قواعد کسب قدرت سرکار می آید یا اینکه همانند دولت نهم و دهم بدون رعایت این قواعد؟
من پیش بینی راجع به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را زود می دانم ولی امیدوارم آخری باشد.
آخری باشد، یعنی چه؟
یعنی امیدوارم رییس جمهور آینده از دل یک گروه صاحب فکر و صاحب هدف بیرون بیاید که حاضر باشد پای عقاید خود را امضا کند. نه از میان یک دار و دسته فرقه ای و باندی.
نظر شما