در هفته های اخیر شاهد کاهش نرخ سود سپرده های بانکی توسط برخی از بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری بوده ایم و این نگرانی وجود دارد که این جریان در کل نظام بانکی کشور فراگیر شود.
به طور کلی نرخ سپرده ها زمانی کاهش می یابد که نرخ تورم کاهش یابد. البته منظور تورم انتظاری جامعه است و اوضاع اقتصادی کشور گواهی بر آن است؛ چرا که نرخ تورم اعلامی توسط بانک مرکزی با واقعیت بازار همخوانی ندارد.
با توجه به اذعان خود مسئولان اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها، اجرای این طرح فشارهای تورمی ایجاد می کند. البته این پیش بینی ها کاملا در تضاد با آن چیزی است که بانک مرکزی اعلام می کند.
از یک طرف بانک مرکزی خبر از کاهش نرخ تورم و تک رقمی شدن آن می دهد و بر اساس آن سیاست گذاری می کنند؛ از طرف دیگر مسئولان مربوط به طرح هدفمند کردن یارانه ها نسبت به افزایش نرخ تورم و تبعات آن هشدار می دهند.
این دو پیام متضاد نشان می دهد این دو رویه با هم در تناقض است و منجر به سر در گمی بازار می شود. چرا که هر یک مفروضات متفاوتی را برای ارائه یک برنامه عملی مدون ارائه می دهند.
نرخ سود عاملی است که مردم را ترغیب به سپرده گذاری در بانک ها می کند. حال اگر مردم به این نتیجه برسند که درجای دیگر سود بیشتری عایدشان می شود، در صورت اعتماد حتما سرمایه خود را انتقال می دهند و از سیستم بانکی خارج می کنند.
حال اگر نرخ تورم به طور واقعی کاهش یابد مردم سپرده های خود را در بانک ها باقی می گذارند در غیر این صورت حتی اگر بانک مرکزی آمار از تک رقمی شدن آن بدهد اما واقعیت بازار گویای امر دیگری باشد، بدون شک مردم سپرده ها را از بانک ها خارج کرده در جای دیگر سرمایه گذاری می کنند.
این سرمایه ها در درجه اول وارد بازار واسطه گری، مسکن، ارز و طلا شده و چه بسا پس از آن از کشور خارج شود.
در مجموع در مقطع حاضر کاهش نرخ سود سپرده ها به صلاح نبوده، به مشکلات موجود دامن می زند و طبیعتا رشد سپرده گذاری را که طبق آمار بانک مرکزی در سال گذشته شاهد آن بودیم، در خطر می اندازد.
از طرفی زمانی که نقدینگی از نظام بانکی خارج می شود، بانک ها و مؤسسات در امر ارائه تسهیلات و تخصیص منابع با معضل مواجه می شوند. در واقع سرمایه از دست بانک ها که مجرایی برای منضبط کردن تخصیص منابع هستند خارج شده و در حوزه هایی وارد می شود که کنترل آن دشوار خواهد بود.
*کارشناس ارشد بازارهای مالی بین الملل
نظر شما