کاهش نرخ سود سپرده‌ها، زیان عمومی

به طور کلی بانک ها با محدودیت هایی در خصوص منابع مالی مواجهند و سیستم بانکی دارای اشکالات اساسی است.

یکی از معضلات این است که بانک ها نمی تواند تسهیلات را به موقع وصول کنند ودر نتیجه نقدینگی وصول اقساط تضعیف شده است. این امر دو دلیل عمده دارد: 1- بخش عمده تسهیلات بر پروژه های مشارکتی، به دلیل آنکه دوران ساخت پروژه بیش از 2 سال، یعنی در حدود 3 الی 4 سال بوده، اما تسهیلات در قالب مضاربه ای عام ارائه شده است، اتوماتیک وار در سر رسید سال وصول نمی شود و بانک مجبور به تمدید مهلت بازپرداخت می شود. بنابراین با مشکلی در ذات معاملات مواجه هستیم که تأثیری منفی در ارائه تسهیلات می گذارد.

2- عده ای با پارتی بازی و زد و بند و ارائه مستندات غیر واقع، در شرایطی که بانک حسابرسی بر نظارت تسهیلات نداشته، به اسم تولید قرض گرفته اند و در بخش های دیگر به عنوان مثال دلالی و واردات آهن آلات، جو و گندم خرج کرده اند. در نتیجه در سال گذشته که این کالاها کاهش قیمت داشته است، نتوانسته اند وام ها را در سررسید بازپرداخت کنند.

چنین فرآیندی منجر به آن شده است که بانک ها با مشکل نقدینگی مواجه شوند. از طرف دیگر نیز بانک ها متعهد شده و باید سود سپرده ها را نقداً به مردم بپردازند و در عین حال اگر هم کسی سپرده اش را تقاضا کرد، می بایست عندالمطالبه پرداخت شود.

این امر باعث شد بانک ها طی دو سال روی حساب های جاری به اسم حساب سپرده پشتیبان نرخ های سود بالا ارائه دهند اما حالا به نظر می رسد بانک ها مازاد پول هم دارند در نتیجه نرخ سود سپرده ها را کم می کنند. افرادی هم که سپرده گذاری می کنند مردم معمولی و کسبه هستند و هنر کار با پول را ندارند بنابراین به اجبار در بانک ها  سپرده گذاری کرده و متحمل این نرخ سود پایین می شوند .

در اینجا نقش بانک مرکزی و دولت به عنوان حافظ منافع عموم با نظارت بر بانک ها آشکار می شود.

در حال حاضر نرخ تورم هم بالای 20 درصد است هر چند که دولت اعلام می کند این نرخ زیر 10 درصد است.

دولت می گوید هر کس نسبت به نرخ تورم اعلامی شکی دارد، ما 300 قلم کالا را به او نشان می دهیم که آمار بانک مرکزی را اثبات می کند. در این سبد اتومبیل و مسکن در کنار نان، پنیر، میوه، گوشت و دیگر اقلام مصرفی قرار گرفته است. در این میان قیمت مسکن و اتومبیل کاهش یافته است. اما سؤال این است که مردم در روز چند اتومبیل یا مسکن مصرف می کنند در حالی که یک انسان معمولی در روز 3 مرتبه نان، پنیر و گوشت مصرف می کند. بنابراین این مواد غذایی و مصرفی هستند که در هزینه های روزمره تأثیرگذارند و از این منظر نرخ تورم بالای 20 درصد است.

لذا در شرایطی که با چنین تورمی مواجه هستیم، اگر بانک ها اقدام به کاهش نرخ سود سپرده ها کنند، دولت باید موضعی حمایتی از نقطه نظر سپرده گذاران فراهم کند.

*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی