ارائه تنها 57 رأی موافق از میان 235 نماینده حاضر در جلسه دیروز به دو فوریت لایحه کاهش سن رأی‌دهندگان، گویای ناکامی دولت در اصلاح قانون انتخابات در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهور دهم بود. به این ترتیب دولت نهم برای سومین بار متوالی در ارائه چنین لایحه‌ای ناموفق بود.
تلاش دولت برای کاهش سن رأی‌دهندگان از 18 به 15 سال، اگرچه بر اساس آنچه که در مقدمه توجیهی این لایحه آمده بود به منظور "ساماندهی انتخابات کشور"، "ایجاد زمینه مشارکت"، "حضور همه جانبه و مؤثر نسل جوان کشور در انتخابات" و "عادلانه شدن نظام انتخاباتی" بود اما آنقدر انتخاباتی بودن این اقدام فاحش بود که حتی رئیس مجلس اعلام کرد: "لابد دو فوریت این لایحه به دلیل ارائه آن در آستانه انتخابات است". شاید به همین دلیل بود که 171 نماینده با آن مخالفت کردند. مخالفتی که گویای نظر مخالف هر دو طیف اصلاح‌طلب و اصولگرای مجلس با کاهش سن رأی‌دهندگان بود. کما اینکه هم محمدحسین فرهنگی عضو فراکسیون اکثریت و هم محمدرضا خباز عضو فراکسیون اقلیت در مخالفت با آن نطق کردند. اگرچه فراکسیون اقلیت در جلسه فراکسیونی خود در مورد این لایحه بحث و بررسی‌ای نداشت و نسبت به آن موضع‌گیری انتخاباتی نکرد اما اعضای فراکسیون حامیان در جلسه دیروز صبح خود، به بررسی این لایحه پرداخت و آن را رد کرد. اصولگرایان مجلس علی رغم حامیان دولتی بر این باور بودند که رأی به چنین لایحه‌ای در شرایط فعلی و نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری به مصلحت انتخابات نیست و تبعاتی برای کشور دارد. حسین سبحانی‌نیا نماینده نیشابور با اعلام این خبر به "مهر" گفت: رد آن هم به استناد رد لایحه کاهش سن رأی‌دهندگان در دو مرحله در مجلس هفتم قابل پیش‌بینی بود. پیش‌بینی‌ای که ساعتی بعد به حقیقت پیوست.
دولت در حالی در فاصله 50 روزه تا انتخابات، در تصویب 2 فوریت این لایحه در مجلس ناکام ماند که می‌کوشید آن را به نظرات امام(ره) و مقام معظم رهبری منسوب کند. چه آنکه سخنگوی دولت ارائه رأی در مبدأ 15 سالگی را میراثی از امام دانست و گفت: می‌خواهیم با طرح این لایحه و تصویب آن از عدد 18 صرف‌نظر کرده و به عدد 15 که عدد انقلاب است، برگردیم. از سوی دیگر مهدی کوچک‌زاده نماینده حامی دولت با توزیع برگه‌هایی که طی آن به سخنان مقام معظم رهبری پس از انتخابات مجلس هشتم اشاره داشت، اینگونه القا می‌کرد که ایشان نیز موافق کاهش سن رأی‌دهندگان هستند. در این برگه‌ها به نقل از مقام معظم رهبری آمده بود: "از جوانان عزیز تشکر کنم که برابر آمار، سهم بزرگی از این مشارکت همگانی در انتخابات را بر دوش گرفتند و با اینکه حداقل سن انتخاب، سه سال ارتقا یافت و چند میلیون نوجوان کمتر از 18 سال از شرکت در انتخابات محروم شدند، میلیون‌ها جوان زیر 30 سال به سوی صندوق‌های رأی شتافتند". این اقدام کوچک‌زاده انتقاد نمایندگانی چون حسن ونایی و امیدوار رضایی نمایندگان ملایر و مسجد سلیمان را به دنبال داشت. ونایی انتشار این برگه‌ها را به منزله تحمیل نظر به نمایندگان دانست و با بیان اینکه چنین اقدامی خطرناک و مایه وهن مجلس است، گفت: آیا اگر به هر دلیلی نظر کارشناسی نمایندگان، حاکی از عدم رأی به این لایحه باشد، باید نظر نمایندگان را به استناد این برگه‌ها، مخالف نظر رهبری دانست؟ رئیس مجلس در پاسخ به وی گفت: نه این طور نیست. در اینگونه موارد استناد به نظر ایشان وجهی ندارد. ایشان اگر نظری داشتند آن را مطرح می‌کردند اما این کار را نکردند.
دفاع کوچک‌زاده از این اقدامش که "با هزینه شخصی خودم و بدون استفاده از نیروهای خدماتی مجلس" اقدام به توزیع این برگه‌ها کرده است نیز مقبول نیفتاد و رئیس مجلس اقدام او را برخلاف آیین نامه داخلی مجلس دانست.
دفاع ضعیف دولت توأم با مخالفت نمایندگان
اگرچه دولت، سخنگویش را برای دفاع از لایحه دو فوریتی کاهش سن رأی‌دهندگان به مجلس فرستاده بود اما مخالفت نمایندگان با این لایحه آنچنان عیان بود که با فریادهای دو-دو خود حتی اجازه سخنرانی به غلامحسین الهام را نمی‌دادند. با وساطت رئیس مجلس، نمایندگان دعوت به آرامش شدند و الهام توانست موضع دولت را از تریبون مجلس اعلام کند. البته بازهم فریادهای دو -دو نمایندگان سخنان وی را چندین بار قطع کرد. تمامی اینها در حالی بود که صادق محصولی و معاون پارلمانی‌اش نیز در صحن علنی حاضر بودند اما برای دفاع از لایحه دولت پیشقدم نشدند.
وی، رأی را یک حق مشروع سیاسی برای آحاد مردم دانست و گفت: این حق برای کسانی که صاحب تکلیف شناخته می‌شوند و از حقوق اجتماعی برخوردارند، وجود دارند. حذف افراد و محرومیت آنها از این حقوق، مستلزم دلیل محکمی است. این بخش از سخنان وی با انتقاد و تذکر نمایندگانی همچون محمدحسین فرهنگی و کاظم جلالی همراه شد. آنها معتقد بودند که اگر مبنا سن تکلیف شرعی باشد، دختران هم باید از 9 سالگی رأی بدهند و این خود آغاز یک تبعیض در حقوق اجتماعی دختران و پسران خواهد بود که مخالف قانون اساسی است.
سخنگوی دولت در واکنش به انتقاد نمایندگانی که به اهداف سیاسی دولت در پس این لایحه اشاره داشتند، با تأکید بر اینکه دولت نمی‌خواهد از این مسئله استفاده سیاسی کند، گفت: ما از قدرت به حق سیاسی آنها برای مشارکت در انتخابات دفاع می‌کنیم.
کوچک‌زاده به عنوان یکی از نمایندگان حامی دولت قصد داشت از الهام در قبال فریادهای دو-دو نمایندگان دفاع کند که خود نیز با همین فریادها مواجه شد. او که از رئیس مجلس می‌خواست مانع اهانت نمایندگان به سخنان سخنرانان شود، خطاب به همکاران خود گفت: حتی اگر من تنها بمانم و شما 289 نماینده با همدیگر فریاد دو -دو بزنید، باز هم این مردم هستند که قضاوت خواهند کرد. رئیس مجلس در واکنش به این تذکر خواستار حفظ نظم و آرامش نمایندگان شد.
مخالفانی از هر دو جناح
محمدحسین فرهنگی عضو فراکسیون اکثریت و محمدرضا خباز عضو فراکسیون اقلیت در مخالفت با لایحه کاهش سن رأی دهندگان در جلسه دیروز نطق کردند.
این دو نماینده استدلالهای سخنگوی دولت مبنی بر تأکید بر حضور 15 ساله‌ها در اعصار مختلف انقلاب را بی‌ارتباط با موضوع لایحه کاهش سن رأی‌دهندگان دانستند. فرهنگی از رد این لایحه در مجلس هفتم یاد و تأکید کرد که سن ورود به مسائل اجتماعی سن 18 سالگی است که ربطی به سن بلوغ شرعی ندارد. کما اینکه سن استخدام، 18 سالگی است نه 15 سالگی. خباز نیز با بیان اینکه تنها در دو کشور سن رأی‌دهندگان 16 سال بوده و بقیه کشورها سن رأی بین 18 تا 21 سال است، از نظر مخالف مرکز پژوهشها با این لایحه یاد کرد و گفت: هر چقدر سن رأی‌دهندگان بالاتر باشد به مقبولیت انتخابات کمک می‌کنیم. به اعتقاد وی نباید از احساسات جوانان استفاده کرد؛ بلکه باید از تعقل آنها به نحو صحیحی استفاده شود. او به پخش رأی‌گیری مراجع و علما در صدا و سیما درروزهای انتخابت اشاره کرد و گفت: این نشان می‌دهد که رأی‌گیری در کشور ما یک موقعیت ایدئولوژیک هم دارد. در مقابل این مخالفت‌ها حسن کامران و بهروز جعفری در موافقت با این لایحه نطق کردند. استدلال کامران نماینده اصفهان به این بود که نمایندگان مجلس هفتم و حتی احمدی‌نژاد با رأی 15 ساله‌ها وارد حاکمیت شدند. وی یادآور شد که بررسی این لایحه باقید یک فوریت و یا عادی، منتج به محصول مدنظر نخواهد شد چرا که زمان برگزاری انتخابات سپری می‌شود و دیگر این لایحه به کار دولت نمی‌آید.
جعفری نماینده سمیرم نیز در واکنش به خباز که به سن رأی‌دهندگان در کشورهای دیگر اشاره کرد، گفت: مگر در 30 سال گذشته از کشورهای بیگانه تبعیت می‌کردیم که در وضع قوانین خود بخواهیم آنها را الگوی خود قرار دهیم؟ چگونه است که 15 ساله‌ها برای صحنه‌های جنگ بالغ هستند، اما برای رأی دادن بالغ نیستند؟
دلجویی رئیس مجلس از دولت
57 رأی موافق نمایندگان آنقدر ناچیز و 171 رأی مخالف با کاهش سن رأی دهندگان آنقدر زیاد بود که حتی رئیس مجلس تقاضای بررسی این لایحه با قید یک فوریت را هم مطرح نکرد. این در حالی است که در دیگر موارد مشابه، وقتی دو فوریت طرح یا لایحه‌ای رأی نمی‌آورد، رئیس مجلس خواستار ارائه رأی به یک فوریت آن می‌شد.
لاریجانی طی سخنانی پس از رد این لایحه در سخنانی که لحن دلجویی داشت، گفت: این که دو فوریت این لایحه رأی نیاورد به معنای آن نیست که مجلس نظری در مورد محتوای آن نداشته باشد بلکه این لایحه به صورت عادی در کمیسیون مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نظر شما