- ناتو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) که آمریکا مهمترین و برجسته ترین عضو آن محسوب می شود، بصورت ویژه ای با این حادثه برخورد نمود . در کمتر از ۲۴ ساعت پس از وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر، این سازمان با استناد به ماده ۵ اساسنامه خود ( این ماده به اصل دفاع دسته جمعی در پیمان ناتو اشاره نموده است ) ضمن محکوم کردن این حملات حمایت خود از آمریکا را اعلام نمود.
اهمیت این اقدام در آن است که برای اولین بار از آغاز تاسیس این پیمان در سال 1947 به ماده ۵ اساسنامه آن استناد می شد. این در حالی بود که در دشوارترین شرایط جنگ سرد، که در بسیاری از نقاط دنیا شاهد رویارویی دو ابرقدرت سابق بودیم، ناتو که اساسا به منظور مقابله با اتحاد جماهیر شوروی سابق ایجاد شده بود، هیچگاه به این ماده استناد ننموده بود .
بر اساس این ماده، حمله به یکی از اعضا در امریکای شمالی یا اروپا، حمله به همه اعضا تلقی شده و سایر اعضا متعهد می شوند در دفاع از عضوی که مورد حمله قرار گرفته، اقدام نمایند. به این استناد حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر، حمله به تمامی اعضای ناتو تلقی شده و اساس اقدامات بعدی این سازمان در حمایت از ایالات متحده آمریکا واقع گردید .
در این راستا مدت کوتاهی پس از حادثه 11 سپتامبر ، سیستم کنترل و اخطار هوایی(AWACS) ناتو وارد آمریکا شد تا این کشور را در زمینه افزایش امنیت هوایی مساعدت نماید.
ناتو همچنین در اکتبر ۲۰۰۱ عملیاتی ضد تروریستی را تحت عنوان «تلاش فعال» در آب های مدیترانه آغاز کرد تا امنیت این منطقه را تامین نماید. و در ادامه دامنه فعالیت ها و همکاری های خود را با کشورهای این منطقه نیز افزایش داده است.
از دیگر اقدامات سازمان پیمان همکاریهای آتلانتیک شمالی ( ناتو ) در حمایت از آمریکا و اقدامات این کشور پس از حوادث ۱۱ سپتامبر ، پذیرش مسئولیت نیروهای بین المللی کمک به امنیت افغانستان( IASF) بود . بنا به تقاضای آلمان و از تاریخ 11 اگوست 2003 فرماندهی ISAF عملا در اختیار ناتو قرار گرفت . در این مورد نیز باید گفت که برای اولین بار بود که ناتو مبادرت به حضور عملیاتی در کشوری خارج از حوزه سنتی خود می نمود ( البته باید اذعان داشت آغاز حمله نظامی آمریکا به عراق که در تاریخ 20 مارچ 2003 آغاز و عملا تمرکز آمریکا را از افغانستان به عراق منتقل نمود در پذیرش مسئولیت جدید ناتو در افغانستان موثر بوده است ) .
حمله آمریکا به عراق
حمله آمریکا به عراق که با تمسک به بهانه هائی غیر واقعی صورت پذیرفت نشان داد آمریکا درصدد بهره برداری از فرصت ایجاد شده حاصل از حادثه 11 سپتامبر بوده و موضوع مقابله با تروریسم دیگر الویت اول آنها نبوده و هدفی پایدار برای آنها محسوب نمی گردد . به همین جهت و علیرغم اینکه بر خلاف موضوع افغانستان ، تمایلی برای همراهی از سوی جامعه بین الملل وجود نداشت ، آمریکا با همکاری واحدهای نظامی از انگلیس و گروههای کوچکی از استرالیا و لهستان به عراق حمله کردند . سقوط صدام حسین با ایده خاورمیانه بزرگ که توسط نئوکانها در آمریکا دنبال می شد توام گردید . حمله به عراق فضای جدیدی را در منطقه و جهان ایجاد و ارزشهای معنوی که آمریکا متعاقب حادثه 11 سپنامبر برای اقدامات خود کسب نموده بود را با چالش مواجه نمود . مقامات حاکم بر آمریکا بر این باور بودند که با تسلط بر عراق ، امکان پایه گذاری خاورمیانه جدیدی را خواهند داشت که در آن ساختار حاکمیتهای موجود در این منطقه با تغییرات اساسی مواجه و امکان تطبیق تعاریف مورد نظر غرب در خصوص ویژگیهای جوامع این منطقه میسر گردیده و در ضمن بصورت ریشه ای با توسعه اندیشه های تندروانه و افراط گرایانه مقابله خواهد شد .
تحولات بعدی در این حوزه به گونه ای پیش رفت که عملا پروژه خاورمیانه بزرگ به کناری گذاشته شد . شرایط اجتماعی و فرهنگی جوامع کشورهای عرب خاورمیانه ، حساسیت دول حاکم نسبت به ایجاد تغییرات مورد نظر آمریکا و همچنین وضعیت ایجاد شده در عراق متعاقب سقوط رژیم صدام حسین ، در کنار شرایط کلی آمریکا در منطقه از عوامل موثردر این فرآیند بودند .
نظر شما