به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مسعود فروتن، شب گذشته، دوشنبه 14 اسفند در «چشم شب روشن» میزبان بیژن بیرنگ، کارگردان و فیلمنامه‌نویس بود و با او در مورد خلاقیت و نوآوری گفت‌وگو کرد.
بیرنگ در تعریف خلاقیت گفت: «خلاقیت آن چیزی است که آدم آن را به وجود بیاورد و چیزی را که عینیت ندارد عینیت ببخشد. ماهیت خلاقیت چگونه به وجود می‌آید؟ من یکسری اعتقادات دارم که ممکن است دیگران نداشته باشند.»
کتابخوان نیستم با نگاه کردن یاد گرفته‌ام
کارگردان مجموعه تلویزیونی «خانه سبز» ادامه داد: «من انسان کتابخوانی نیستم. هر چه که در زندگی یاد گرفته‌ام با نگاه کردن و تمرکز کردن بوده است. تا کلاس یازدهم دبیرستان قصه و رمان خوانده‌ام اما از این تاریخ به این طرف، کتابی نخوانده‌ام مگر این که باید می‌خواندم. به تحقیق اعتقاد دارم و این که عده‌ای از کلیت کتاب‌ها تحقیق کنند و برای برنامه سازی و کارها به دیگران بدهند. بنابراین کتاب به این عنوان که کاغذی باشد و مثلا بگوییم تیراژ پایین آمده است نیست، در قرن بیست و یکم همه ما به نحوی کتابی در دست داریم و می‌خوانیم و اطلاعاتی به ما می‌دهد.»
او خلاقیت از دید خود را این گونه تعریف کرد: «انسان تنها موجود خلاق هستی است مگر این که از وجود موجودات دیگر در کرات دیگر اطلاع پیدا کنیم. تنها موجودی که خداوند خلق کرده است و می‌تواند خلاق باشد انسان است. خالق هستی که هر کس می‌تواند اسمی رویش بگذارد مانند هستی، کائنات که این روزها مد است، من می‌گویم خداوند که یک خالق بزرگ و بی‌نهایت است و کنارش مخلوقی وجود دارد که نامش انسان است و ویژگی خلاقیت را در انسان گذاشته است.»
چرا انسان‌ها نمی‌توانند خلاق باشند؟
بیرنگ با تاکید بر این که خدای متعال در تنها موردی که خساست و تعصب ندارد این است که بشر بتواند جا پای خودش بگذارد تصریح کرد: «این خواست و امکان برای بشر وجود دارد ولی چرا اکثر انسان‌ها دچار این هستند که نمی‌توانند خلاق باشند؟ اگر من باور داشته باشم که من یک انسان هستم در برابر خالقی که می‌خواهد من خلق کنم، چرا باید نگران باشم؟ همه چیز از نگاه ما به هستی و زندگی اتفاق می‌افتد.»
کارگردان «شام ایرانی» افزود: «اعتقاد دارم خدا کائنات را به وجود آورده و انسان بخشی از این کائنات است. خداوند همه چیز را با مهربانی خلق کرده است و اگر ما به این مهربانی اعتقاد نداشته باشم مشکلات زیادی پیش می‌آید. ما باید توکل و اعتقاد داشته باشیم.»
خداوند کنار ما است و مهربانی او از بالا نیست
او توضیح داد: «خداوند آن قدر نزدیک است که گویا بغل دست ماست. نمی‌شود از بالا و با نگاه از بالا مهربان بود، باید در کنار کسی بود. یک جوری خلاقیت از طرف خداوند است که از درون هر کدام از ما می‌گذرد یعنی آدم به این اصل وصل است و این جوی خلاقیت باید از درون آدم‌ها بگذرد. اگر چنین نشود معلوم است یک چیزی جلوی این رابطه را گرفته است و آن چیز خودت هستی که جلوی جوی را گرفته‌ای که این خلاقیت به تو نرسد. باید از سر راهش فکری یا عملی کنار بروی.»
بیرنگ علت آن‌چه که نمی‌گذارد خلاقیت داشته باشیم را تفکر و اندیشه‌های غلط ما دانست و گفت: «اگر بتوانیم مشکلات خودمان را پیدا و رفع کنیم این جوی از ما رد می‌شود. مثلا وقتی نگاهت به زندگی خیلی تلخ است و ناکامی می‌بینی یک گیر بزرگ داری. این خلاقیت که ما داریم در برابر آرزوی خالق بزرگ هیچ است. او می‌خواهد ما کهکشان‌ها را کشف و تا بی‌نهایت پرواز کنیم. ولی ما با محدودیت‌های الکی که خودمان به وجود آورده‌ایم بال‌هایمان را بسته‌ایم.»
او افزود: «اگر ما جای خالق بزرگ بودیم بیشتر از 50 نوع نمی‌آفریدیم. این همه تنوع به خاطر آزاده بودن و بی‌تعصبی خداوند است. حتی نسبت به کسی که او را دوست ندارد هم مهربان است.»
در سال 80 اتفاقاتی برای من و رسام افتاد که از تلویزیون دور افتادیم
بیرنگ در پاسخ به این سوال که چرا دیگر مثل قبل کار نمی‌کند، گفت: «در سال 80 اتفاقاتی افتاد که من و آقای رسام از تلویزیون دور افتادیم. کارهایی کردیم که گاهی دیده نشده است. من هیچ گاه بیکار نبوده‌ام. مثلا اگر در بهزیستی دو سال بر روی یکسری مسائل تحقیق کرده‌ام این هم ساختن است. گاهی خودمان را می‌سازیم گاهی دیگران را. از سال 80 به این طرف برای من این اتفاق افتاده است که کمی فکر و اندیشه کنم و از خیریتی که در کارها هست استفاده کنم.»
تنها منطقه ممنوعه ما برای جهانی شدن وادی هنر به ویژه سینما و تلویزیون بود
او ادامه داد: «روی یک پروژه بزرگ بین‌المللی در سینما کار کردیم و چهار سال وقت مرا گرفت تا فیلمی در حد پخش جهانی بسازیم. معتقدم در سینما ما شاید نتوانیم در بازار جهانی به جایی برسیم مگر این که در تولیدات جهانی با یکدیگر شراکت کنیم. سینما و تلویزیون ما مثل بقیه جاها نیست. ما تولیدات مستقل داریم که فقط برای خودمان پخش می‌کنیم. در دوره گذشته ما سعی کردیم در هر زمینه ارتباطات جهانی داشته باشیم اما تنها منطقه ممنوعه، وادی هنر علی‌الخصوص سینما و تلویزیون بود که نشد جهانی کنیم.»
کارگردان «چاق و لاغر» گفت: «لزومی ندارد مانند یا بهتر از «همسران» و «خانه سبز» بسازم. زیرا فضایی که در دهه 60 و 70 بود با تمام محدودیت‌هایی که داشت اجازه یکسری خلاقیت‌ها را می‌داد و انقدر نگران نبود. در آن فضا تیم ما می‌توانست نفس بکشد ولی الان آن موقعیت برای من نیست.»
قرار بود «بابا لنگ دراز» ایرانی را بسازم
او افزود: «مثلا پارسال طرحی داشتم که «بابا لنگ دراز» ایرانی را بسازم و مسئولین هم استقبال کردند اما مشکلی که داشتم این بود که می‌گفتند باید همین حالا 26 تا متن بنویسی و بدهی. این نشدنی است زیرا من متن‌هایم را دانه دانه می‌نویسم و همه کارهایم را با یک متن شروع کرده‌ام. هر برنامه‌ای فرم خاص خودش و هر آدمی ویژگی خودش را می‌خواهد. من را دعوت می‌کنند که فیلمی بسازم اما می‌گویند آن طوری بساز که مثلا آقای فروتن می‌سازد که این نشدنی است.»
بخش خصوصی و سوپراستارها به خلاقیت بیرنگ اعتقاد ندارند و نگران می‌شوند
کارگردان «همسران» تاکید کرد: «مرا می‌پذیرند ولی به خلاقیت بیرنگ اعتقاد ندارند و بخش خصوصی و سوپراستارها نگران می‌شوند. آن‌ها نمی‌دانند مثلا در «خانه سبز» و «دنیای شیرین» و دیگر آثارم، 52 متن شسته و رفته نداشتیم. بارها اتفاق می‌افتاد که من تا 12 شب که فردایش باید کار را انجام می‌دادیم متن نداشتم اما 7 صبح متن آماده بود. عده‌ای می‌گویند اگر متن داشتید بیشتر می‌ساختید. این طور نیست. زیرا ما از تلویزیون هیچ گاه پول درنیاوردیم، البته از اعتبارمان در تلویزیون به شرکت تبلیغاتی‌مان بردیم.»
بیرنگ در این برنامه همچنین به دو آرزوی خود اشاره کرد که یکی از آن‌ها ساختن فیلم موزیکال و دیگری وارد شدن کمدی سیتکام و این جنس ادبیات در عرصه هنر است.
مجله شبانگاهی «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح‌علا شنبه تا چهارشنبه ساعت 23 از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.
58242
نظر شما