یک اتفاق خوب به سه شرط

تشکیل هیئت نظارت بر چاپ و نشر را باید یک اتفاق خوب دانست که به نوعی یک مرجع بالاتر برای رسیدگی به مشکلات اهالی فرهنگ، ناشران و نویسندگان محسوب می شود اما به سه شرط. اول اینکه اعضای این شورا مشخص و معرفی شوند. دوم اینکه این اعضا از جنسی باشند که یک ناشر و یا یک نویسنده به راحتی بتواند وارد اتاقشان شود. به عبارتی اعضای این هیئت در دسترس صنف باشند. سوم اینکه از افراد معتدل انتخاب شوند و سوابق گروه‌گرایی و باندبازی نداشته باشند. یعنی معتدل‌تر از کارشناسان اداره کتاب باشند.

امروز یکی از مشکلات ما این است که وقتی در دریافت مجوز یک کتاب، دچار مشکل می‌شویم هیچ مقامی نیست بتوانیم سراغ آن برویم، شاید برای همین است که سراغ رسا‌نه‌ها می‌رویم چون جایی برای اعتراض نداریم. فضایی برای اعتراض باید وجود داشته باشد نه اینکه زمانی که اعتراض می‌کنیم دوباره همان ممیز قبلی اعتراضمان را بررسی کند! باید شورایی خارج از شورای ممیزی و خارج از اداره کتاب و حتی خارج از ارشاد تشکیل شود تا نسبت به کتاب‌های اعتراضی جوابگو باشد که امیدوارم این هیئت همان شورای مد نظر باشد. البته همه ما می دانیم قوانین امور وحیانی نیستند که نتوان آنها را تغییر داد بلکه قوانین باید در حرکت زمان، آرام آرام بهتر شوند.

از سویی چون نمی‌توانیم نسبت به فضای فرهنگی کشور بی‌تفاوت باشیم  به هر حال ممیزی باید وجود داشته باشد؛ بخصوص در کشوری مانند کشور ما که به لحاظ قومی و مذهبی چالش‌های فراوانی دارد و چالش سیاسی هم به آن اضافه شده‌است.

با این همه معتقدم فضای ممیزی کشورمان خیلی عقلانی نیست. در حقیقت فضای ممیزی ما خیلی هم هوشمندانه نیست که نسبت به موضوعات و محتوا خیلی حساس باشد، معمولا جملات و کلمات برای ممیزان وزارت ارشاد اهمیت دارد. به همین علت فضای حاکم بر ممیزی، قطعا جای بحث دارد چرا که با شکلی که امروز دارد، نه دوست و نه دشمن نمی‌تواند با آن کار کند. کتابهای بی‌رگ و بی‌بو خیلی ساده مجوز می‌گیرند و کتاب‌هایی که حرفی مطرح می‌کنند، خیلی سخت‌تر از غربال ممیزی رد می‌شوند.

آنچه در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده، بدون شک برای اهالی نشر مفید است اگر ممیزان براساس این ضوابط عمل کنند و نه بر اساس سلیقه چرا که یکی از مهمترین مشکلات وضع موجود حاکم بر ممیزی ما این است که فضای ممیزی شفاف نیست. در حالیکه اگر فضا شفاف باشد ممیز تحت فشار قرار می‌گیرد تا کارش را درست انجام بدهد و در صدور مجوز کم‌کاری نکند. ممیز اگر نه مثل قاضی اما باید شانی مثلِ کارشناس رسمی دادگستری داشته باشد و ما بتوانیم با او صحبت کنیم.