حضور اسلامگرایان در رأس قدرت این کشور، آنکارا را صاحب موقعیتی ویژه در میان کشورهای اسلامی منطقه می‌کند و سکولار بودن نظام قانون اساسی آن و نزدیکی جغرافیایی و سیاسی آنها با غرب سبب می‌شود تا همیشه به عنوان یک متحد قابل اعتماد برای ناتو، آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی محسوب شود. از سوی دیگر ترکیه یکی از معدود کشورهای اسلامی است که همزمان با اسرائیل و سایر کشورهای اسلامی مناسباتی گرم دارد. از این رو این جامع‌الاطراف بودن آنکارا سبب می‌شود تا همه جریان‌های سیاسی منطقه به دیده اهمیت به ترکیه نگاه کنند. در چند روز گذشته ترکیه بر خلاف نظر اسرائیل مانور نظامی مشترکی را با سوریه برگزار کرد که نشان از استقلال رأی این دولت در تصمیم‌گیریهای خود دارد. فراموش نکنیم که ترکیه در حمله آمریکا به عراق نیز حاضر به همکاری با آمریکا نشد و پایگاه نظامی اینجرلیک خود را در اختیار آمریکایی‌ها قرار نداد. از این رو ترکیه هم‌اینک بسیار راحت می‌تواند با جریان‌های عراقی وارد گفت‌وگو شده و این را نشانه‌ای از حسن نیت خود که در کشتار مردم بی‌دفاع این کشور در خلال حمله آمریکا شریک نبوده نشان دهد. به تازگی و چندی بعد از مانور اخیر نظامی با سوریه، مقتدی صدر روحانی شیعه عراقی مهمان ترکیه بود و با رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر این کشور دیدار داشت. این اقدامات اخیر حاکی از آن است که ترکیه می‌کوشد از پتانسیل‌های خود در همه زمینه‌ها بهره بگیرد و فصلی نوین را در نقش‌آفرینی آنکارا در منطقه باز کند. در گفت‌وگو با دکتر رحمن قهرمانپور کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
آیا استقبال سران دولت ترکیه از مقتدا صدر و از طرف دیگر مانور مشترک با سوریه نشان از نزدیک شدن دولت ترکیه به جریانات اسلامی منطقه دارد؟
بستگی به این دارد که جریانات اسلامی را چطور معنا کنید اما ترکیه به دنبال آنچه در ایران از جریانات اسلامی تعبیر می‌شود نیست. نقشی که ترکیه برای خود تعریف کرده است نقش کاهش منازعات و صلح‌سازی در مناطق پیرامون خود است. افراد شخصیتها و گروههایی که در این راستا نقش دارند مورد توجه ترکیه هستند. بنابراین تلاش ترکیه این است که از ابزارهای موجود برای ایجاد ثبات در کشور‌ها و مناطق پیرامون خود استفاده کند و دعوت از مقتدا صدر در این راستا بوده است. گفتنی است مقتدا صدر در نشستی در باره آینده عراق در استانبول شرکت داشته است. درباره مانور مشترک ترکیه با سوریه اما باید گفت این موضوع ریشه در بهبود روابط این دوکشور دارد. از چند سال پیش ترکیه روابط خود را با سوریه بهبود بخشید و میانجیگری میان اسرائیل و سوریه را ارتقا داد. انجام این مانور نشان می‌دهد کمالیست‌ها و سکولارهای ترکیه هم به لزوم تعمیق روابط میان سوریه و ترکیه پی برده و در نتیجه ترکیه به اجماع داخلی درباره گسترش روابط با سوریه رسیده‌اند.
آیا این ارتباطات در راستای همکاری آمریکا با ترکیه انجام می‌گیرد؟
از آنجایی که سوریه و جریان صدر به ایران نزدیک‌اند آیا اقدام دولت ترکیه می‌تواند در روابط ترکیه با ایران و یا ایران و آمریکا مؤثر باشد؟
این احتمال هست که دولت ترکیه از نزدیک شدن به سوریه به موقعیت میانجیگری خود فکر کند تا زمینه صلح اسرائیل و سوریه را بیشتر فراهم کند؟
دولت ترکیه به دنبال استقبال از مقتدا صدر چه انتظاری از این جریان دارد؟
کارشناس مسائل بین‌الملل
نظر شما