علی پاکزاد
به رغم ورود اپراتورهای بخش خصوصی طی فعالیت دولت نهم در عمل سرعت توسعه شبکه‌های مخابراتی تناسبی با برنامه چهارم نداشته است و به رغم توسعه تلفن همراه فراتر از اهداف برنامه چهارم شاهد کاهش سرعت توسعه شبکه تلفن ثابت هستیم.
آمارهای شرکت مخابرات ایران نشان می‌دهد نرخ رشد تعداد مشترکین تلفن‌های همراه در دولت هفتم بطور متوسط سالی 7/61 درصد بوده است در حالی که این نرخ در دولت هشتم به 1/56 رسیده است و در دولت نهم تا نزدیک 59 درصد افزایش یافته است که البته با درنظر گرفتن اینکه دولت نهم فضای مناسبی برای فعالیت شرکتهای مستقل مخابراتی فراهم نکرده در عمل آنچه آمارها نشان می‌دهد دور از ذهن نبوده است. همچنین یکی از نکات قابل انتقاد از عملکرد شرکت مخابرات فروش تلفن‌های اعتباری بود که این مسئله اگرچه در توسعه تعداد خطوط تلفن همراه آمار مؤثری است ولی به معنی رقابت نابرابر شرکت مخابرات با اپراتورهای بخش خصوصی است که در تناقض با توسعه خصوصی‌سازی مخابرات در کشور است و با این شرایط حتی در صورت خصوصی شدن شرکت مخابرات عملاً یک مجموعه انحصاری بزرگ تغییر مالکیت پیدا می‌کند که بازهم این وضعیت در تقابل با مفهوم خصوصی‌سازی و ایجاد زمینه‌های رقابت سازنده در بازار خدمات مخابراتی و ارتباطی است. قابل ذکر است توسعه شبکه تلفن ثابت از جمله اصلی‌ترین برنامه‌های شرکت مخابرات بوده است که بازهم به نظر می‌رسد به دلیل آنکه بخش خصوصی امکان ورود به این بخش را پیدا نکرده در عمل سرعت توسعه این بخش در دولت نهم نسبت به دو دولت قبل به شدت کاهش پیدا کرده است.
بطوری که آمارها نشان می‌دهد متوسط رشد سالانه شبکه تلفن ثابت در دولت هفتم معادل 4/13درصد بوده است که این نرخ در دولت هشتم به 17 درصد در سال افزایش پیدا کرده است در حالی که نرخ رشد شبکه تلفن ثابت در دولت نهم به سالی 6/8 درصد کاهش یافته است.
قابل ذکر است که شرکت مخابرات باید برای توسعه شبکه تلفن ثابت از اپراتورهای بخش خصوصی استفاده می‌کرد ولی در عمل این فرآیند با آغاز به کار دولت نهم تقریباً متوقف شد ویکی از دلایل اصلی کاهش سرعت توسعه شبکه تلفن همراه در کشور همین مسئله است.
البته ذکر این نکته لازم است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته درعمل توسعه شبکه تلفن ثابت از رشد منفی برخوردار است و همین نکته به عنوان یکی از دلایل تمرکز شرکت مخابرات روی شبکه همراه ذکر می‌شود ولی باید گفت در تمام کشورهای توسعه یافته ضریب نفوذ شبکه تلفن همراه بسیار بالا‌تر از کشور ما است و به همین دلیل دیگر شبکه مخابراتی ثابت فضایی برای توسعه ندارد ولی در ایران هنوز این ضریب در حد 33 درصد است و با در نظر گرفتن ضریب اطمینان بالای شبکه ثابت نسبت به شبکه همراه در کیفیت ارتباطات این توجیه و مقایسه بی‌معنی به نظر می‌رسد و نمی‌تواند توجیه کندکه کاهش سرعت توسعه شبکه تلفن ثابت باشد.
از سوی دیگر در حال حاضر هنوز شبکه‌های ارتباطی در کشور بر اساس تلفن‌های ثابت برنامه‌ریزی می‌شوند و در عمل هیچ کس در ایران نمی‌تواند مدعی باشد که برای استفاده از شبکه اینترنت از تلفن همراه استفاده می‌کند واین در حالی است که بحث دولت الکترونیک به عنوان برنامه اصلی تشکیلات دولت مطرح است و بستر شکل‌گیری دولت الکترونیک و ارتباط دولت الکترونیک با مردم از طریق شبکه مخابراتی ثابت کشور ممکن می‌شود و این در حالی است که شبکه مخابرات ضریب نفوذ 33 درصدص دارد و شبکه تلفن همراه به عنوان یک شبکه مکمل به ضریب نفوذ 43 درصد رسیده است.
از سوی دیگر عملکر دشرکت مخابرات با اهداف برنامه چهارم نیز همخوانی ندارد، بر اساس پیش‌بینی برنامه باید تعداد تلفن‌های دایر در پایان برنامه یعنی سال 88 به 40 میلیون خط با ضریب نفوذ 55درصد برسد در حالی که بر اساس آمارهای رسمی شرکت مخابرات همانطور که اشاره شده از نظر ضریب نفوذ با برنامه فاصله زیادی وجود دارد و از نظر تعداد تلفن‌های دایر هم در عمل تاپایان سال 87 به رقم 7/24 میلیون خط رسیده‌ایم.
اما در مقابل به دلیل سودآوری بیشتر خطوط همراه شاهد رشد این شبکه بیش از پیش‌بینی‌های برنامه هستیم یعنی در شرایطی که باید تعداد تلفن همراه در پایان سال 88 به رقم 30 میلیون خط برسد در آمارهای شرکت مخابرات تعداد خطوط این شبکه در پایان سال 87 معادل 4/31 میلیون خط ذکر شده است که البته این توسعه نیز با کاهش کیفی ارتباطات نیز همراه بوده است.
نظر شما