محبوبه عمیدی: پیش از این جهان نگران کمبود ذخایر آب و جنگ احتمالی بر سر این منابع بود، اما امروزه سهم بزرگ کشورهای معدودی مانند چین از معادن عناصر کمیاب و نزاع بر سر این عناصر، به یک نگرانی تازه جهانی تبدیل شده است.
به گزارش نیوساینتیست، در حال حاضر گمرک چین راه را به روی محموله‌های حاوی عناصر کمیاب به مقصد ژاپن بسته و با اینکه اختلاف بر سر دستگیری ناخدای یک کشتی ماهیگیری چینی در آب‌های مورد مناقشه به پایان رسیده، اما فضای پرتنش بین دو کشور ادامه دارد.
بخش عمده عناصر کمیاب زمین را عناصر شماره ۵۸ تا ۷۱ جدول تناوبی تشکیل می‌دهند. چین بزرگ‌ترین تأمین‌کننده و قطب صادرات عناصر کمیاب به بسیاری از کشورهای جهان است. این کشور ذخایر گسترده‌ای از عناصر کمیاب روی زمین را در اختیار دارد، طوریکه پیش‌بینی می‌شود بیش از 37درصد ذخایر عناصر کمیاب جهان در این کشور متمرکز شده باشد. مهم‌تر اینکه در حال حاضر بیش از 97درصد نیاز جهانی به این عناصر توسط چین تأمین می‌شود.
شاید افزایش نیاز جهانی و نگرانی از اتمام این ذخایر باعث شده چین به کاهش صادرات این عناصر یا قطع موقت این صادرات به بعضی کشورها دست بزند. این عناصر در بسیاری از صنایع مانند صنعت الکترونیک، مهندسی پزشکی و تولید تجهیزات نظامی به کار گرفته می‌شوند و از آنها در تولید دیسک‌های سخت کامپیوتر تا مبدل‌های کاتالیکی، توربینهای بادی، خودروهای ترکیبی، حتی عینک آفتابی و پرتوهای لیزر استفاده می‌شود.
انحصار تولید این عناصر در دست چین و رویه قطع صادرات به ژاپن باعث شده سنای آمریکا از این کشور بخواهد وابستگی به چین را کم کند و به استخراج معادن موجود در آمریکا رو بیاورد که از سال 2002 تاکنون به دلیل نگرانی از ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی تعطیل شده‌اند.
کاهش ذخایر عناصر کمیاب تنها نگرانی سال‌های آینده نیست، آمارها نشان می‌دهند معادن فلزات کمیاب جهان نیز پاسخگوی استخراج فعلی و نیازهای روز افزون آینده نخواهند بود. کارشناسان معتقدند تنها شیوه نجات‌بخش تغییر رویه کشورهای ثروتمند در استفاده از منابع و معادن باقی مانده است.
نیاز روزافزون به این عناصر و سایر مواد اولیه صنعت و کشاورزی می‌تواند در طول زمان روابط بین‌المللی را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد و حتی روی نیازهای کشاورزی و غذایی جهان اثر بگذارد. یکی از عناصری که کمبود آن می‌تواند تولید فراورده‌های کشاورزی را در جهان تحت‌الشعاع قرار دهد، فسفر یکی از مواد حیاتی برای رشد گیاهان است که کاهش شدید ذخایر آن در جهان باعث نگرانی جامعه جهانی شده است.
نظر شما