مذاکره کنندگان استانبول مسیر گذشته را ادامه خواهند داد

اینکه این مذاکرات می توانست به نتیجه برسد بیشتر به معجزه شاهت داشت. تنها روزنه ای که در انتهای تونل نوید احتمال به نتیجه رسیدن این مذاکرات را می داد به ترک ها بازمی گشت.

ترک ها به عنوان میزبان و میانجی بسیار علاقمند بودند که قادر باشند پلی میان ایران و 1+5 ایجاد کنند و این دست آوردی برای پرستیژ بین المللی ترکیه شود. این اتفاق رخ نداد. مدتی است که ترکیه تلاش دارد برای خود نقش بین المللی پیدا کرده و پلی میان جهان اسلام و غرب شود.

بر این اساس تنها دلیلی که وجود داشت و می توانست به نتیجه بخش بودن مذاکرات استانبول امید برساند، تلاش های ترک ها بود اما ظاهرا این تلاش ها هم به جایی نرسید و مذاکرات پس از دو روز بی آنکه نتیجه ای داشته باشد به انتها رسید.

البته مشخص بود که این اتفاق رخ خواهد داد چراکه ایران پیشتر اعلام کرده بود که برای حل و فصل مسائل جهانی راهی استانبول می شود. به عبارت دیگر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان چندان برای حل و فصل پرونده هسته ای به استانبول نرفته بودند. از دید آقای جلیلی و تیم مذاکره کننده ایرانی مساله ای برای مذاکره در استانبول وجود نداشت.

ایران از دید خود به تمامی مسئولیت ها و وظایف خود بر طبق ان پی تی عمل کرده بود و بنابراین مساله لاینحل و مناقشه آمیزی وجود نداشت که بر سر آن دو طرف به گفت و گو بنشیند. به عبارت دیگر از دید ایران تا جایی که به بحث هسته ای مربوط می شد، مساله ای برای مذاکره وجود نداشت.

اما از دید 1+5 شورای امنیت در خصوص فعالیت های هسته ای ایران خواسته های مشخصی را از تهران تقاضا داشت و چون تهران به این خواسته ها جامه عمل نپوشانده بود، شورای امنیت در مرحله بعدی ایران را مورد تحریم قرار داده بود. به این ترتیب 1+5 بدنبال مذاکره بر سر این مناقشات بود و به عبارت دیگر هر دو طرف مذاکره کننده با چارچوب ذهنی خود رهسپار استانبول شده بودند و واضح بود زمینه مشترکی میان دو طرف وجود نداشت. پس از تعارفات اولیه زمانی که به متن مذاکرات رسیدند مشخص شد که طرفین دو دیدگاه متفاوت به صورت مساله دارند.

اما از این پس چه خواهد شد؟ اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. ایران به راه خود ادامه خواهد داد و 1+5 نیز به راه خود ادامه خواهد داد. به بیان دیگر همان طور که در گذشته امریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان سعی کردند که تحریم های بیشتری را بر  علیه ایران اعمال کنند، این بار هم آنها تلاش می کنند تحریم های بیشتری را علیه ایران اعمال کنند.

از سوی دیگر باز هم طبق معمول روس ها و چینی ها با دو صدا سخن می گویند؛ یک صدا خطاب به غربی ها که تحریم ها را لازم می دانند و صدای دیگر خطاب به تهران که تاکید دارد در مورد تحریم ها نباید عجله شود و درهای مذاکره را باید همچنان باز نگاه داشت. با این حال در صورت افزایش فشار غربی ها طبق معمول چین و روسیه در دقیقه نود تسلیم می شوند و دور جدیدی از تحریم ها علیه ایران تصویب خواهد شد.

در سوی دیگر باز هم طبق معمول ایران تاکید خواهد کرد که تحریم ها تاکنون تاثیری بر کشور نداشته و حتی تاثیرات مثبت تحریم ها بر اقتصاد کشور را شاهد بوده ایم. بر این اساس آینده چه از دید 1+5 و چه از دید ایران ادامه همان مسیر قبلی خواهد بود.

عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

/30114