اعلام شفاهی آمار چکهای برگشتی از سوی دبیر کل بانک مرکزی با آمارهای رسمی منتشر شده همخوانی ندارد.
علی پاکزاد: در حالی که حدود 10 ماه است که انتشار آمارهای بانک مرکز در مورد چک های برگشتی متوقف شده و هیچ مقام مسئولی در بانک مرکزی در این مورد اظهار نظر نمی کند به ناگهان و همزمان با بالا گرفتن کشمکش بانک مرکزی و مجلس بر سر بحث تحقیق و تفحص، خبرگزاری ایسنا به نقل از محمود احمدی دبیرکل بانک مرکزی خبری در مورد چکهای برگشتی منتشر می کند که در تمامی سایتها نیز منعکس می شود.
عین عبارت خبر این است : "دبیرکل بانک مرکزی به ایسنا خبر داد: آمار روزانه چک برگشتی ها در کشور حدود 70 تا 75 هزارچک است."
این اظهار نظر در حالی صورت می گیرد که در عمل ارزیابی آمار شفاهی فوق با گزارش های رسمی امکان پذیر نیست ولی آیا واقعا می توان قبول کرد که روزانه این میزان چک در کشور برگشت می خورد؟
نگاهی به آمارهای بانک مرکزی از سالهای 78 تا 90 نشان می دهد که بیشترین میزان مبادله روزانه چک در کشور مربوط به سال 86 بوده است که به رقمی بالغ بر 263.5 هزار برگه چک رسیده است(با احتساب 300 روز کاری در سال) و براساس گزارش بانک مرکزی این روند طی سال 86 تا 90 سیر نزولی داشته به طوریکه تعداد مبادلات روزانه چک در سال 90 به رقمی بالغ بر 171 هزار برگه تنزل پیدا کرده است.
در مقابل در همین دوره یعنی طی سالهای 86 تا 90 میزان چکهای برگشتی از حدود 12 هزار برگ در روز (با احتساب 300 روز کاری در سال)، از مرز 21 هزار برگه چک عبور کرده است که این وضعیت به خودی خود نشان از نابسامانی فضای مالی فعالین اقتصادی در کشور وا فزایش ریسک مبادلات است.
نگاهی به تنها گزارش رسمی در مورد میزان چکهای برگشتی در سال 91 که مربوط به فرودین ماه است نیز نشان می دهد که در این ماه میزان چکهای مبادله شده به روزی حدود 142 هزار برگ رسیده( با احتساب 20 روز کاری در فروردین ماه) و میزان چکهای برگشتی روزانه نیز در این ماه حدود19.5 هزار برگ بوده است که البته با توجه به کاهش حجم مبادلات در این ماه امری طبیعی محسوب می شود و نمی توان این ارقام را معیاری برای سال در نظر گرفت. ولی به هر حال گویای این نکته است که حجم مبادلات در ابتدای سال جاری چندان با سالهای قبل متفاوت نبوده است.
حال با در نظر گرفتن این ارقام اگر به رقم 70 تا 75 هزار چک برگشتی اعلام شده از سوی دیرکل بانک مرکزی نگاهی داشته باشیم به نظر می رسد آمارها چندان با فضای اقتصادی کشور همخوانی ندارد.
آیا واقعا می توان گفت براساس این ارقام ریسک مبادلات اقتصادی در سال 91 نسبت به سال 90 نزدیک به چهار برابر شده است؟
در سال 90 براساس آمارهای بانک مرکزی از هر یکصد برگه چک مبادله شده بیش از 12 برگه برگشت خورده است. حتی اگر تصور کنیم میزان مبادلات انجام شده در اتاق پایاپای بانکی در سال 91 نسبت به سال 91 دوبرابر هم شده باشد (که البته فرض محالی است)، یعنی تعداد برگ چکهای مبادله شده در سال جاری به رقمی معادل 342 هزار برگ در روز رسیده باشد بازهم براساس برگشت خوردن روزانه 70 هزار برگه چک باید گفت که نرخ ریسک مبادلات اقتصادی باید به رقمی معادل 20 درصد افزایش پیدا کرده باشد و این یعنی یک وضعیت بسیار نگران کننده است و همین نکته این مسئله را در ذهن تداعی می کند که آنچه به عنوان خبر در خبرگزاری منعکس شده اشتباه بوده است.
اما برای توضیح این اتفاق چند فرض می تواند وجود داشته باشد:
اول- خبرنگار در انتقال ارقام اشتباه کرده باشد که در این صورت باید بلافاصله بعد از انعکاس خبر توسط خبرگزاری و یا بانک مرکزی این خبر اصلاح می شد در حالی که با گذشت چند روز از این خبر هیچ عکس العملی از سوی خبرگزاری و یا بانک مرکزی مشاهده نشده است.
دوم- اشتباه از سوی دبیرکل بانک مرکزی صورت گرفته باشد که بازهم باید مانند فرض اول بلافاصله خبر تصحیح می شد.
سوم- آمار اعلام شده از سوی دبیرکل بانک مرکزی به شکلی با گزارش های رسمی در مبنای محاسبه متفاوت بوده باشد. یعنی ارقام منعکس شده در گزارش های رسمی ارقام نهایی اتاق پایاپای بوده یعنی چکهایی که قطعا برگشت خورده اند منعکس شده اند در حالی که ارقام دبیرکل منعکس کننده آمارهای نهایی نیست و شامل چکهایی که بعد از برگشت خوردن به نوعی حل وفصل شده را نیز در برگرفته است که البته بازهم این فرض دور از ذهن است. زیرا هیچ توضیحی که این بحت را منعکس کند در متن خبر دیده نمی شود.
چهارم- اساسا امارهای منتشر شده از سوی دبیرکل بانک مرکزی اشتباه بوده و به قصد برای افزایش هشیاری مردم در مبادلات چک بیان شده است که این هم نمی تواند قابل قبول باشد که یک مرجع رسمی در این حد به قصد آمارهای اشتباه منعکس کند و در وضعیت حساسی خود را در تیر رس اتهام به سیاه نمایی قرار دهد.
پنجم- آمارمنتشر شده صیح بوده و ریسک مبادلات اقتصادی در طور ده ماه گذشته به شکل غیر قابل باوری افزایش پیدا کرده است.
با توجه به تمام فروض مطرح شده باید امید داشت فرض های اول تا سوم واقعیت داشته باشد.
| مقایسه تعداد چکهای مبادله شده با چک های برگشتی طی سالهای 78 تا فروردین 91 | ||||||||||
| سال | اسناد مبادله شده | اسناد برگشت داده شده | درصدبرگشتی به مبادله شده | متوسط ارزش چکهای مبادله شده( تومان) | متوسط ارزش چکهای برگشتی (تومان) | |||||
| تعداد | مبلغ | تعداد | مبلغ | تعداد | مبلغ | |||||
| 1378 | 44.71 | 48.89 | 2.63 | 2.09 | 5.89 | 4.27 | 1,093,676 | 792,477 | ||
| 1379 | 50.19 | 63.08 | 2.82 | 2.73 | 5.61 | 4.33 | 1,256,854 | 969,649 | ||
| 1380 | 58.82 | 83.28 | 2.94 | 3.68 | 4.99 | 4.42 | 1,415,793 | 1,255,503 | ||
| 1381 | 68.30 | 108.94 | 3.10 | 4.54 | 4.54 | 4.16 | 1,594,983 | 1,462,069 | ||
| 1382 | 76.10 | 140.97 | 3.43 | 6.01 | 4.51 | 4.27 | 1,852,380 | 1,752,929 | ||
| 1383 | 68.29 | 180.98 | 3.39 | 6.71 | 4.97 | 3.71 | 2,650,217 | 1,978,037 | ||
| 1384 | 71.86 | 209.08 | 3.55 | 8.81 | 4.93 | 4.21 | 2,909,452 | 2,483,728 | ||
| 1385 | 78.20 | 299.88 | 3.60 | 10.93 | 4.60 | 3.64 | 3,834,680 | 3,035,927 | ||
| 1386 | 79.05 | 415.71 | 3.93 | 14.77 | 4.96 | 3.55 | 5,258,513 | 3,762,548 | ||
| 1387 | 63.65 | 466.36 | 4.94 | 20.94 | 7.77 | 4.49 | 7,327,014 | 4,235,882 | ||
| 1388 | 47.47 | 462.94 | 5.09 | 23.41 | 10.72 | 5.06 | 9,752,675 | 4,601,356 | ||
| 1389 | 49.40 | 628.52 | 5.90 | 27.89 | 11.94 | 4.44 | 12,723,077 | 4,727,119 | ||
| 1390 | 51.37 | 736.71 | 6.37 | 35.61 | 12.41 | 4.83 | 14,341,734 | 5,586,257 | ||
| فروردین 91 | 2.85 | 41.48 | 0.39 | 2.31 | 13.71 | 5.56 | 14,543,233 | 5,898,721 | ||
| منبع: بانک مرکزی تعداد: میلیون برگ مبلغ: هزار میلیارد تومان | ||||||||||
39222
نظر شما