شایعه؛ حرف‌ها، خبرها و مطالبی است که معمولا دهان به دهان نقل می‌شود و گاهی دامنه آن به رسانه‌های جمعی می‌کشد و رسانه‌ها نیز آن را پوشش می‌دهند!
بعضی اوقات هم برعکس، رسانه‌ای شایعه‌ای را منتشر می‌کند و در میان مردم رواج می‌دهد. بخصوص در این سال‌ها که وجود شبکه‌های ماهواره‌ای و هزاران سایت اینترنتی، تولید و انتشار شایعات آسان‌تر شده است.
شایعات همواره و از دیرباز در جوامع مختلف و با اهداف اغراض کاملا متفاوتی پراکنده می‌شدند. در مورد علل و عوامل انتشار شایعات و بسترهای گسترش و زمینه‌های آمادگی مردم برای پذیرش آنها نطریه‌ها و دلایل گوناگونی وجود دارد و این مقوله از جمله مباحثی است که در حوزه ارتباطات اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.
تعداد، شدت، سرعت و دامنه گسترش شایعات در جوامع، به دلایل گوناگونی بستگی دارد که «نگرانی‌ها، التهابات و انتظارات مردم» از آن جمله‌اند.
برای کاهش اثرپذیری عامه از شایعات، عوامل مختلفی وجود دارند که از مهم‌ترین آنها وجود رسانه های حرفه ای با ویژگی اطلاع رسانی سریع، صحیح و دقیق است.
اگرچه معمولا نمی‌توان زمینه‌های روند گسترش شایعات را حذف کرد، اما رسانه‌های مورد اعتماد، وسیله‌ای کارساز برای مواجهه با شایعاتی هستند که گاه نگرانی‌های عمیق اجتماعی را تولید می‌کند. در این میان نکته قابل تامل آن که گاهی برخی شایعات پس از مدتی چرخش در افکار عمومی و سکوت رسانه‌های رسمی و نام و نشان‌دار در برابر آنها، به واقعیت می‌پیوندند.
این وضعیت مهم‌ترین عاملی است که پس از چند بار تکرار، پذیرش شایعات را نه تنها تسهیل می کند بلکه افکار عمومی را مشتاقانه به سوی این گونه مطالب جذب می‌نماید.
وجود یک دیدگاه و روش به این ضایعه کمک می‌کند، بعضی معتقدند برای آماده‌سازی افکار عمومی به پذیرش یک ایده، طرح یا برنامه می‌توان ابتدا آن را از مجاری غیر رسمی شایع کرد و پس از جمع آوری بازتاب‌ها و آماده‌شدن ذهنیت‌ها، آن را عملی ساخت. شاید چنین روشی به نتیجه ای دلخواه برای همان طرح بیانجامد اما اولین اثر اجتماعی آن آسیب پذیر ساختن افکار عمومی نسبت به هرگونه شایعه و مهیا ساختن اذهان برای باور پذیری شایعات است.
البته در یک نگاه اجمالی، دو حوزه بر تضعیف تاثیر گذاری شایعات بر افکار عمومی نقشی کارساز دارند: تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و رسانه‌های جمعی.
60
نظر شما