ترکیه بر دو راهی انتخابی استراتژیک

جیمز ترائب
ایستادن در جایگاه ترکیه در این برهه زمانی بسیار لذت بخش است . اقتصاد در این کشور آسیایی - اروپایی روزهای شکوفایی خود را پشت سر می گذارد. رشد اقتصادی در نیمه اول سال جاری به رقمی بالغ بر 11 درصد رسیده است . در نیمه دوم هم این رقم بالغ بر 10 درصد بوده است . درست مانند روزهای امپراطوری عثمانی ترکیه منطقه آزاد رفت و امدی با سوریه ، اردن و لبنان دارد . ترکیه قدرتی نه تنها در منطقه که در سطح بین المللی است . این کشور هم با اتحادیه اروپا ، هم با شورای همکاری خلیج فارس و هم با آ سه آن دست دوستی داده است . مقام های اروپایی یک به یک پشت در اتحادیه اروپا را می کوبند . انکارا تبدیل به میعادگاهی برای رهبران عراق شده است .

نقش میانجی گری بر قامت ترک ها در منافشه های منطقه ای و بین المللی دوخته شده است . ترکیه هم مانند آفریقا جنوبی و برزیل کشوری بود که اختیار دولت را راست ها در دست داشتند و البته در جریان جنگ سرد به پشم اروپایی ها آمدند. اکنون ترک ها تبدیل به قدرتی نوظهور شده اند و می دانند که برای ادامه مسیر نیاز ندارند دستان خود را بر پشت کشوری دیگر بگذارند. ترکیه و برزیل دو کشوری هستند که در حال حاضر در شورای امنیت کرسی دارند و پس از پایان این دوره هم جای خود را به قدرت های نوظهور دیگر مانند افریقا جنوبی و هند می دهند .

در این میان ترکیه بیش از سایر قدرت های نوظهور به چشم می آید: ترکیه بیشترین جمعیت مسلمان را در خود جای داده است . در منطقه ای میان اروپا و خاورمیانه واقع شده است . ترک ها به خوبی می دانند که چشم جهانی به انها دوخته شده است . ترک ها تمام سعی خود را می کنند تا از خود تصویر کشوری لیبرال ، سکولار و البته پر نفوذ را در منطقه به تصویر بکشند . ترکیه را ماجرای پرونده هسته ای ایران رو اورد . بهار بود که رجب طیب اردوغان دست محمود احمدی نژاد را گرفت و توافقنامه تبادل سوخت را امضا کرد . پس از ان ماجرای کشته شدن نه شهروند ترک در مرز آبی غزه توسط اسرائیلی ها ، نام این کشور را در صدر اخبار قرار داد. این همزمانی باعت شد نام ایران به عنوان دوست ترکیه و نام اسرائیل به عنوان دشمن ثبت شود . ترکیه با هیچ کدام از همسایگان خود مشکل سیاسی و یا رقابت نظامی ندارد و همین مساله منجر به محبوب شدن رهبران عدالت و توسعه شده است . توماس فریدمن یادداشت نویس نیویورک تایمز اخیرا نوشته بود که ترکیه به مثلث ایران ، حماس و حزب الله اضافه شده است . ترک ها از اسرائیل عذرخواهی مطالبه می کنند و این امر برای بقای عدالت و توسعه در قدرت الزام اور است .

خنده دار است که ادعا کنیم ترک ها ، خاورمیانه را به اروپا ترجیح می دهند . ترک ها همچنان تلاش می کنند تا خود را به اتحادیه اروپا بجسبانند. اما ترکیه با ارزش های متفاوتی دست و پنجه نرم می کند . این کشور در منطقه ای قرار گرفته است پر مناقشه. از یک سو ایالات متحده و از سوی دیگر اسرائیل در قامت شریک استراتژیک واشنگتن. از یک سو سوریه و عربستان سعودی و عراق و از سوی دیگر ایران . ترکیه باید بتواند میان این همسایگان با خاستگاه های سیاسی متفاوت نوعی توازن ایجاد کند . ترکیه مانند چین و هند نیست که به نوعی نظامی سیاسی دیکتاتور مابانه روی بیاورد . این کشور برای حکومت داری به الگوهای غربی متوسل می شود . با این همه در مقابله با همسایگان ، ترک ها ترجیح می دهند چندان در مسائل داخلی دخالت نکنند . نمی توان رهبر کشوری در خاورمیانه بود و چندان به بحث حقوق بشر و آزادی های بیان در کشورهای همسایه حساسیت نشان داد . داستان ترکیه روایت تماما موفقیت است . غرب هم دلایل بسیاری برای استقبال از این ترک ها را دارد . ترکیه الگویی از مدرنیزه و چند قومیت گرایی است که هم به مذاق غربی ها خوش می اید و هم به چشم اعراب زیبا. ترکیه اما نمی خواهد قدرتی منطقه ای باشد . این کشور به دنبال تبدیل شدن به اهرمی جهانی است . شاید جدال در این مسیر ، ترک ها را وادار به گزینش میان ارزش های غربی و شرقی کند .
فارین پالیسی / ترجمه : سارا معصومی