بار دیگر اظهارت بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل جنجال‌برانگیز شد. او در سخنان اخیر خود درباره تشکیل دولت فلسطینی شرط و شروط‌هایی گذاشت که محقق شدن آنها از سوی گروههای فلسطینی تقریباً غیرممکن است. نتانیاهو گفت دولت جدید فلسطینی نباید ارتش داشته باشد و در عین حال فلسطینی‌ها، اسرائیل را بعنوان یک کشور کاملاً یهودی به رسمیت بشناسند. این اظهارات با اینکه از سوی فلسطینی‌ها با انتقاد مواجه شد از سوی دولتهای غربی به‌طور تلویحی مورد استقبال قرار گرفت. خبر، جهت بررسی این موضوع با غضنفر رکن‌آبادی سرپرست اداره خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت‌وگو کرده است.
مواضع افراطی نتانیاهو و دیگر اعضای دولت وی از ابتدا روشن بود و اگر او درباره صلح، موضع‌گیری می‌کرد جای تعجب داشت، اما الان رسانه‌های عربی و فلسطینی از مواضع وی اظهار شگفتی کردند. شما دلایل این غافلگیری تحلیلگران را در چه می‌دانید؟
البته حق با شماست. اگر نتانیاهو غیر از این موضع می‌گرفت جای شگفتی و تعجب داشت. حزب لیکود از ابتدا چهار موضوع توقف شهرک‌سازی، بازگشت آوارگان، مسئله قدس و بازگشت به اراضی اشغالی 1967 را قابل بحث نمی‌دانست و نتانیاهو هم از 10 سال پیش مدام تأکید می‌کند که قدس به‌طور کامل به اسرائیل تعلق دارد، آوارگان حق بازگشت به سرزمین خود را نخواهند داشت، مرزهای اسرائیل و فلسطین را اسرائیل تعیین می‌کند و شهرک‌سازی را نیز حق صهیونیست‌ها می‌داند، در این شرایط انتظار موضع بهتری از این تندرو نباید داشت. اما موضوعی که جای تعجب دارد این بود که نتانیاهو این بار با صراحت اسرائیل را دولتی یهودی خواند و از فلسطینی‌ها خواست این موضوع را بپذیرند. یهودی خواندن اسرائیل جزو برنامه‌های لیبرمن بود و تاکنون از سوی نتانیاهو در این سطح بیان نشده بود.
با توجه به اینکه اظهارات نتانیاهو با مخالفت شدید گروههای فلسطینی مواجه شد، آیا نمی‌توان تلاش‌های اوباما درباره صلح فلسطین و اسرائیل را شکست خورده خواند؟
با توجه به اینکه اوباما مدام از دو دولت در یک سرزمین و توقف شهرک سازی‌ها سخن گفته و اخیراً هم در قاهره این موضع را تکرار کرد، انتظار این بود که موج تغییر دولت آمریکا کمترین تأثیری بر مواضع دولت افراطی اسرائیل داشته باشد، بر این اساس برای خیلی از کشورها قابل هضم نیست که نتانیاهو تندتر از گذشته عامل جدید دیگری را هم به شرایط گذشته خود اضافه کرده باشد. نکته دیگر این است که در این ماجرا چهره نفاق دولتهای آمریکا و اروپا یکبار دیگر آشکار شد. آنها که تا پیش از مواضع نتانیاهو مدام از لزوم تشکیل دو دولت در یک سرزمین صحبت کرده و بعضاً مواضع افراطی لیبرمن را محکوم می‌کردند، بعد از اظهارات نتانیاهو مواضع متناقضی گرفتند. دولت آمریکا از این سخنان استقبال کرد و فرانسه نیز آن را یک گام به جلو خواند.
ممکن است با توجه به اینکه تاکنون دولت اسرائیل هرگونه بحث درباره کشور فلسطینی را رد می‌کرد، دولتهای غربی از اظهارات جدید نتانیاهو استقبال کرده و آن را یک گام به جلو خوانده باشند.
بحث این است که نتانیاهو برای دولت فلسطینی مرزی قائل نیست، اجازه ایجاد ارتش و نیروهای امنیتی به این دولت نمی‌دهد. ولی در عین حال می‌گوید اگر فلسطینی‌ها با این مختصات، اسرائیل یهودی را به رسمیت بشناسند ما هم آنها را به رسمیت می‌شناسیم. این به معنای ایجاد یک کشور فلسطینی در کنار اسرائیل نیست. همان خود گردانی است که الان هم فلسطینی‌ها دارند و نتانیاهو فقط با الفاظ بازی کرده است.
به‌طور طبیعی مواضع افراطی نتانیاهو می‌تواند به استحکام مواضع احزابی چون کادیما بینجامد، شما در این‌باره چه نظری دارید؟
البته باید دید مواضع گروههای میانه‌رو مانند کادیما و کار چقدر به نفع ملت فلسطین است. واقعیت این است که اسرائیلی‌ها از احزاب دست راستی (تندرو) تا احزاب چپ‌گرا (میانه‌رو) در مجموع به یک اصولی پایبند هستند و در این اصول همه مشترکند، مثلاً خانم لیونی در اینکه آوارگان نباید بازگردند با نتانیاهو هم‌نظر است اما معتقد است باید دولت فلسطینی تشکیل شود و از طرح دو دولت در یک سرزمین دفاع می‌کند. اگر افرادی مانند خانم لیونی از مواضع افراطی نتانیاهو و لیبرمن انتقاد می‌کنند به‌طور قطع در راستای منافع فلسطینی‌ها نیست بلکه آنها می‌خواهند از این اتفاقات جهت ساقط کردن دولت و روی کار آمدن حزب خود استفاده کنند.
الان کدام حزب در داخل اسرائیل از دو دولت در یک سرزمین به معنای واقعی دفاع می‌کند؟
در میان احزاب اسرائیلی تنها حزب کار است که از این ایده دفاع می‌کند و مواضع ملایم‌تری نسبت به تشکیل دولت فلسطینی دارد. ولی نکته اینجاست که حزب کار هم تاکنون از مختصات دولت مورد نظر برای فلسطینی‌ها سخن نگفته است. هنوز هیچ حزب اسرائیلی از دولت فلسطینی که ارتش داشته باشد، سفارتخانه در دیگر کشورها داشته باشد و امثال اینها حمایت نکرده‌اند.
نظر شما