دیر زمانی نیست که نظریه های همگرایی منطقه ای همان گونه که مدافعانی جدی داشته, منتقدانی طرفدار نظریه دولت محور دارد که با تاکید بر عناصر ناسیونالیستی به عنوان محرک اصلی و کانونی دولت ها, آن نظریات را مفاهیمی ایده الیستی و رویا پردازانه می دانند و حتی اکنون که در کمین شکست احتمالی اتحادیه اروپا نشسته اند؛ برای سایر نقاط دنیا نیز چشم اندازی با پایان خوش نمی بینند. اما بر خلاف این فرضیه سران کشورهای آمریکای جنوبی اکنون مزایا و منافع اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی خود را در پیجویی راهبردهای همگرایانه و اتخاذ مدل های تلفیقی از تجربه ی اروپا یافته اند.,دیدگاهی که حتی آسیایی ها نیز آرزوی آن را دارند.
نشست روسای جمهور عضو کشورهای عضو اوناسور که مخفف اتحادیه کشورهای امریکای جنوبی است در 25 و 26 نوامبر جاری بر مصوبات و توافقات مهمی صحه گذاردند که بدون شک موجی از همکاری را علیرغم برخی اختلاف نظرهای سیاسی در منطقه ایجاد خواهد کرد.معاهده تاسیس اتحادیه اوناسوردر 23 مه 2008 در برازیلیا و در سومین اجلاس سران کشورهای عضو به امضا رسید.اتحادیه اوناسور ماهیتی بین دولتی و فرا کشوری دارد که از ترکیب دو سازمان مرکوسور و جامعه کشور های آند با یکدیگر در چارچوب طرح یکپارچگی آمریکای جنوبی حمایت می کند.قبلا اتحادیه مدکور جامعه کشورهای آمریکای جنوبی نام گرفته بود که در جریان اولین اجلاس انرژی 16 آوریل 2007 به اوناسور تغییر نام داد.اما در مجموع اتخاذ تصمیمات کلان راهبردی قرابت بیشتر این اتحادیه با مکانیسم اتحادیه ی اروپا را به اذهان متبادر می کند.تقویت همگرایی در همه ی حوزه ها از جمله تشکیل بازار ویژه و حذف تعرفه ها برای کالاهای غیر حساس تا سال 2014وحساس تا 2019 ؛تاسیس بانک جنوب - جنوب با هدفت ثبات سازی و عدالت محوری ؛توزیع مناسب سرمایه ؛سیاستگذاری دفاعی مشترک/با پیشنهاد برزیل و ونزوئلا/؛انجام همکاری های زیر بنایی ؛سفر و تردد آزادانه ی مردم-طرحی شبیه ویزای شینگن اروپا-تعریف مهاجرت و اقامت و کسب شهروندی از جمله اموری است که نیاز به برنامه ریزی درازمدت دارد؛اما در کوتاه مدت سایه تعارضات منطقه ای از جمله مخالفت جدی کلمبیا با طرح دفاعی مشترک به دلیل مشارکت در برنامه ی آمریکایی پلان-کلمبیا و اختلاف نظر جدی با ونزوئلا و اکوادور برخی مشکلات را ایجاد کرده است که حرکت توسعه اتحادیه ایناسور را به تاخیر می اندازد.در اوت جاری و در نشست خارج از نوبت وزرای خارجه کشورهای عضو شاهد جدال شدید بین وزرای خارجه کلمبیا و ونزوئلا بودیم .البته اختلاف بین دو کشور که سابقه دیرینه حتی قبل از ریاست جمهوری چاوز دارد عمدتا مرزی و بخشی از آن اکنون تابعی از تحولات گروه فارک است .بنابراین کلمبیا را می توان تنها کشوری معرفی کرد که بر خلاف جریان همگرایانه ی مذکور تمایلات خارج از محور داشته است.تحولات دوره ی ریاست جمهوری الوارو اوریبه و هوگو چاوز مملو از لفاظی های تند سیاسی ؛اتهام زنی به یکدیگر و کاهش روابط در مقاطع مختلف بوده است و اکنون خوان مانوئل سانتوس رئیس جمهور فعلی کلمبیا نیزگرچه همان خط مشی را دنبال می کند ,اما فضای حاکم بر نشست گویان کمی متفاوت تر از همیشه بود و امید زیادی برای اینده یی بهتر ایجاد کرد.
نشست اخیر در جرج تاون پایتخت گویان در حالی برگزارشد و پایان یافت که تقریبا همه ی 12 کشور عضو بر ضرورت حل و فصل سیاسی و دیپلماتیک تعارضات منطقه ای تاکید کردند.برزیل با سعه صدر و به عنوان پیشرو حل مشکلات, حق حاکمیت آرژانتین بر جزایر جورجیای جنوبی و سانویچ جنوبی را یه رسمیت شناخت. روسای جمهور کلمبیا و اکوادور به تحکیم مجدد روابط دوجانبه مصمم شدند.اوناسور ضمانت اجرای مخالفت علیه کودتا و جنگ علیه مواد مخدر شد و هماهنگی لازم برای مبارزه با جنایات سازمان یافته انجام گرفت و بر مراقبت بیشتر برای جلوگیری از وقایعی شبیه ناآرامی های اکوادور تاکیدشد.مهمترین سخنرانی را لولا داسیلوا با تاثیرگذاری زیادی انجام داد که در آن میانجیگری رئیس جمهور فقید آرژانتین نستور کرچنر را بین کلمبیا و ونزوئلا ستود و آن را معجزه سیاسی نامید و گفت که دولت ها با احترام به یکدیگر و علیرغم تفاوت های ایدئولوژیک و تنوع سیاسی و دموکراتیک می توانند با یکدیگر کار کنند.رافایل کوره آ نیز با تاکید بر اینکه تا 10 سال قبل حق تعیین سرنوشت بر حاکمیت خود را نداشتند بر ضرورت حل مشکلات کشورهای منطقه با یکدیگر بدون رجوع به ایالات متحده اشاره کرد.
بهر حال اجلاس اخیر اوناسور را میتوان اجلاس برای تقویت همکاری های جنوب - جنوب نامید ,که اراده ای مثبت از سوی همه ی رهبران برای توسعه ی اقتصادی هماهنگ به چشم می خورد و همه به این باور رسیدند که با وجود تعارضات منطقه ای و مشکلات و حتی جهت گیری سیاسی می توان -به زعم لولا -به معجزه ی سیاسی در حل مشکلات امیدوار بود.بنابراین گرچه در کوتاه مدت نمی توان دستاوردهای اتحادیه اروپا را از این قاره انتظار داشت ,اما بذر تفکر همگرایی هم اینک مستعد رشد و بالندگی سریع است.
نظر شما