مشیت علایی، چهارشنبه شب و در آیین اختتامیه چهارمین دوره جایزه ادبی «روزی روزگاری» در بخش تقدیر از «محمد علی افغانی» در سخنانی درباره این نویسنده با مروری اجمالی بر تاریخ ادبیات داستانی معاصر ایران، اظهار کرد: وجه شاخص ادبیات معاصر ما، ادبیات رئالیستی است که بی‌شک علی‌محمد افغانی در این عرصه، سهم بسیار بزرگی دارد. وقتی رمان «شوهر آهوخانم» منتشر شد، تکانه‌ای در گستره ادبیات داستانی ما ایجاد شد و کسانی مانند نجف دریابندری، سیروس پرهام و محمدعلی اسلامی ندوشن نقدهایی را درباره این اثر نوشتند و آن را در کنار آثار بزرگ رئالیستی نویسندگان روس قرار دادند.
او ادامه داد: «شوهر آهوخانم» تصویر کارنامه پردرد و اندوه زن ایرانی است که مواد خام آن می‌تواند مورد استفاده پژوهش‌گران تاریخ سیاسی معاصر ایران، انسان‌شناسان فرهنگی و گروه‌های دیگر قرار گیرد، اما جنبه ادبی آن بسیار پراهمیت است. «شوهر آهوخانم» از توانایی نویسندگی و بینش خلاق و پرشفقت نویسنده حکایت می‌کند و کهنگی نثر و سبک آن آزاردهنده نیست.
وی اضافه کرد: دیگر آثار داستانی علی‌محمد افغانی نتوانستند در تراز رمان نخست این نویسنده پیش‌کسوت قرار گیرند و آن اثر به قله‌ای تبدیل شد که حتی خود نویسنده هم دیگر نتوانست آن را فتح کند؛ اما این هرگز از ارزش کار و تلاش افغانی نمی‌کاهد و اگر او فقط همین یک رمان را خلق کرده بود، کافی بود که در گستره‌ی تاریخ ادبیات داستانی معاصر ایران حضوری پررنگ داشته باشد.
علی‌محمد افغانی نیز هنگام دریافت لوح تقدیر چهارمین دوره جایزه «روزی روزگاری» از دست مشیت علایی، در سخنانی اظهار کرد: ای کاش «شوهر آهوخانم» را ننوشته بودم، یعنی اول کتاب‌های دیگرم را تألیف می‌کردم و بعد «شوهر آهوخانم» را می‌نوشتم. این اثر مانند یک فرزند بزرگی شده است که والدین همه توجه و محبت‌شان را به او داشتند و آثار دیگر من در سایه این اثر قرار گرفته است. ضمن این‌که هر کتابی میوه خاص خود را دارد.
او در پایان با بیانی طنز به نقد وضعیت ممیزی پرداخت و تصریح کرد: هر زمان که نویسنده‌ای بزرگ پامی‌گیرد، هم‌زمان با او، منتقدان بزرگی هم شکل می‌گیرند. اکنون ما به پهنا و وسعت یک وزارتخانه منتقد داریم که هربار، صفحاتی از کتاب‌ها را حذف و نقد می‌کنند. مثلا کتاب «بافته‌های رنج» سه‌بار در همین دوران منتشر شده و از روی آن، فیلم ساخته شده است، اما برای گرفتن مجوز، هفت ورق نوشته‌اند که باید تعدیل شود.
نظر شما