پوشش ایرانیان برخاسته از کدام نگرش و ساختار جامعه و ارزش‌های مرتبط با آن است؟
این امر، مقوله‌ای است که اکنون و در شرایط فعلی جامعه ایران، جدا از بااهمیت‌بودن، به نحوی می‌تواند موضوع یک پژوهش علمی و جامعه‌شناختی نیز قرار گیرد.نوع لباس پوشیدن ایرانیان با اندکی تدقیق در کنش روزمره آنان به سه دسته تقسیم می‌شود:
1ـ لباسهای محلی که نمود یک فرهنگ فولکلوریک و بومی هستند:در مناطق شمالی و غرب و جنوب و جنوب‌شرقی ایران، این سنخ پوشش رواج دارد.در این مناطق، «فرهنگ بومی» تا حد زیادی تداوم خود را حفظ کرده و هنوز در متن جامعه حضوری تام را به خود اختصاص داده است به طوری که نوع پوشش ایرانیان در این مناطق، بیانگر خاستگاه قومی و فرهنگی آنان است.
2 ـ پوششی فاقد هر الگو: در مناطق مرکزی ایران(به استثنای تهران و کلانشهرها) قابل رؤیت است.پوشش ایرانیان در این مناطق، جدا از آن‌که فاقد هرگونه عقبه فرهنگی و قومی است، به هیچ روی برگرفته از فرهنگ‌های وارداتی نیست؛ بدین معنا که نوع پوشش در این مناطق، یک امر کاملا «عادی» است و به هیچ روی منطبق با یک متد ازپیش‌تعیین‌شده نیست.
3 ـ الگوهای وارداتی: مبحث اصلی این نوشتار، معطوف به تحلیل جامعه‌شناختی این نوع پوشش است که اکنون در کلانشهرهای ایران نمود یافته است.
ما باید با شناخت جایگاه و موقعیت تاریخی خود و با توجه به این که نگاه های فراوانی متوجه ملت ایران است در زمینه های مختلف مانند سلوک، رفتار اجتماعی، عرصه های سیاسی و فرهنگی، لباس، تبلیغات، فیلم و معماری، توانایی مردم را به فعلیت کامل برسانیم.این وظیفه بزرگی است که بر دوش همه ماست. از این رو مجلس زمستان سال ۸۵ قانونی به نام ساماندهی مد و لباس را تصویب کرد و با ابلاغ آن به دولت، سپس سیاست‌های اجرایی آن در وزارت ارشاد تدوین گشت.
براساس این طرح تمامی دستگاههای دولتی موظفند با اختصاص بودجه‌ای خاص نسبت به ترغیب تقاضا برای پارچه و لباس ایرانی اقدام کنند و وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم نیز موظف شده‌اند از تحقیقات و پژوهش‌ها در این زمینه حمایت کنند. قانونی که تصور می‌رفت از یکسو از هجمه پوشاک غربی و شکل نامتعارف بکاهد و هم رخوت و مردگی را از لباسهای رایج زنان محو کند. اما از آن زمان تا کنون نه‌تنها تغییری در وضعیت پوشاک و الگوهای لباس ایرانیان صورت نگرفته؛ بلکه امید طراحان را برای ارائه الگوهای نو با یاس روبه‌رو کرده است. و این قانون خاک می خورد.
و حتی به دستگاههای زیربط هم ابلاغ کرد اما ما هنوز هم شاهد هیچ گونه تحولی نیستیم و هنوز این قانون اجرایی نشده است. البته در وزارت ارشاد بخشی به نام ساماندهی مد و لباس وجود دارد اما نهایتا چون حمایتی از این مصوبه نشد و ساز و کار فرهنگی در این باره ارائه نشد لذا این بخش هم آنچنان که باید فعال نیست.
به عقیده من اگر زنان را دعوت به پوشش اسلامی می کنیم، باید تنوع را هم به آنها ارائه بدهیم. چرا که جامعه ما نیاز به تنوع در پوشش دارد. دوران جوانی و پدیده جوانی با نوگرایی، تنوع و شادی توأم است. بنابراین باید برای این تنوع طلبی هم الگوهای جدیدی ارائه دهیم. اما به زور هم نمیتوانیم به جوان بگوییم چه لباسی بپوشد.
عده ای تصور می کنند که این لباسها طرفدار ندارد در حالیکه اگر به تولید انبوه برسند، میان زنان طرفدار خواهند داشت. بنابراین باید مجموعه های متمرکز به تبلیغ لباسهای اسلامی که مطابق دین و عرف ما طراحی شده است بپردازد، چون در زمان برگزاری نمایشگاه علاقه مندان زیادی مراجعه می کردند و حتی طرح های زیادی هم به ما پیشنهاد شد.
حتی یک زمانی قرار شد ما فروشگاهی تاسیس کنیم تا لباسها را به فروش برسانیم باز هم حمایتی نشد و طرح رها شد.از سوی دیگر عده ای تصور کردند که این کار در انحصار استانداری است در حالیکه NGO هم که 400 نفر عضو آن هستند هم نتواستند کاری در این زمینه انجام دهند و نمی دانم که گره کار کجاست و از این بابت همچنان متعجب هستم. برخی طراحان بر اساس ذوق و سلیقه خود اقدام به طراحی لباس می کنند، در حالی باید طرح‌ها در مقیاس وسیع، مورد حمایت و استقبال مردم قرار گیرد.
نباید این گونه تصور شود که اگر اجازه کار به امور فرهنگی نمی‌دهیم، به دین و جامعه کمک کرده‌ایم، بلکه حتی اگر اقداماتی با اشتباه همراه است، باز هم باید اجازه داد تا صورت گیرد و اصولا نفس وجود علمای دین این است که اشتباهات را تذکر بدهند. چون اگر برای جوانان، الگوی مناسب قرار ندهیم، غرب این الگو را در اختیار آنها قرار می‌دهد و باید با استفاده از چنین جشنواره‌هایی جلوی قوی‌تر شدن آنها را بگیریم و از طریق ابزار و تکنولوژی‌های روز زمینه‌های شادی و نشاط و روحیه کار را در جامعه ایجاد کنیم.
به هر حال هنوز از اجرای قانون مد و لباس خبری نیست، هنوز حلقه ارتباط هنر با صنعت مفقود است و هنوز طرح ساماندهی مد و لباس متولی مشخصی ندارد و از ورود الگوهای بومی و محلی به پوشاک روزانه مردم خبری نیست تا همچنان بورداها و ژورنال‌های غربی، شیوه پوشش دختران و پسران ایرانی را تعیین و سلیقه آنان را تسخیر کنند.
برگزار کننده جشنواره زنان سرزمین من
42/134
نظر شما