محمدحسن دلیر: گروهی از پژوهش‌گران فناوری نانو در موسسه علوم و فناوری‌های پیش‌رفته کره (KAIST)، در مقاله‌ای که هفته گذشته در ژورنال Applied Physics Letters منتشر کردند، گزارش دادند که توانسته‌اند فناوری جدیدی برای حافظه‌های کامپیوتری ابداع کنند.
این فناوری جدید که «مقاومت شفاف» (transparent resistive random access memory یا TRRAM) نام دارد، درحقیقت نوع توسعه‌یافته‌ای از فناوری فعلی حافظه‌های نیمه‌رسانا برپایه اکسید‌های فلزی (CMOS) است که امروزه بیشترین کاربردش در حافظه‌های فلش فِروالکتریک NAND است. به‌این‌ترتیب از این فناوری می‌توان در ابزارهای ذخیره داده غیرفرار (non-volatile) استفاده کرد. برخلاف حافظه‌های SDRAM و DDRAM که در کامپیوترها کاربرد دارد، از این نوع حافظه‌ها در دستگاه‌هایی استفاده می‌شود که کاربران قصد دارند بعد از خاموش‌کردن دستگاه هم اطلاعات موجود در آن‌ها باقی بماند. آزمایش‌ها نشان داده که نیم‌عمر بیت‌ها در مدارهای TRRAM، حدود 10 سال است.
«این یک گام بزرگ در رسیدن به اوج فناوری الکترونیکی شفاف است.» جونگ وون سه‌و، پژوهش‌گر کره‌ای که اسمش در صدر لیست نویسندگان مقاله مذکور آمده‌است، ضمن گفتن این‌جمله به سایت موسسه فیزیک آمریکا (AIP)، می‌افزاید: «با اضافه کردن TRRAM به سایر قسمت‌های دستگاه‌های الکترونیکی شفاف می‌توان دستگاه‌های الکترونیکی کاملا شفافی ساخت که با چشم بتوان پشت آن‌ها را هم دید.»
ترانزیستورهای شفاف، پدیده جدیدی نیستند و در نمایش‌گرهای LCD از آن‌ها استفاده می‌شود. اما این برای اولین بار است که پژوهش‌گران توانسته‌اند از فناوری شفاف، برای حفظ و نگه‌داری اطلاعات استفاده کنند. نخستین ترانزیستور شفاف در بهار سال 2003 در دانشگاه ایالتی اورگان در غرب آمریکا ساخته شده‌بود.
طبق گفته این تیم کره‌ای، می‌توان در آینده نزدیک، در حدود 3 یا 4 سال آینده، این فناوری را تجاری کرد و آن را جایگزین CMOSها کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، ارزان بودن و دردسترس بودن مواد اولیه برای ساختن این نوع حافظه‌هاست. چون برخلاف سایر پژوهش‌ها و دستاوردهای مشابه در دنیا، برای ساخت TRRAM نیازی به فلزات کمیابی مثل ایریدیوم نیست. قیمت این فلز که یکی از پرکاربردترین مواد اولیه برای ساخت حافظه‌های فلش NAND فعلی است در طول 3 سال گذشته بیش از 2برابر شده است. هم‌اکنون هر اونس تروی (31 گرم) از این فلز در بازار جهانی به قیمت 445دلار عرضه می‌شود.
TRRAM، یک چیپ الکترونیکی است که از یک لایه اکسید روی شفاف (T) ساخته‌شده که بیت‌های اطلاعات، با تغییر مقاومت الکتریکی (R) در زیر این لایه، نگه‌داری (RAM) می‌شوند. پایه‌های ترانزیستورهای این چیپ هم از اکسید ایندیوم ساخته شده‌اند. شفافیت این چیپ، 81درصد است.
ستون‌نویس مجله نیوساینتیست هم در شماره 20 دسامبر این مجله، دراین باره نوشته که در نگاه اول ممکن است یک حافظه فلش شفاف، تنها یک وسیله تزیینی جالب به‌نظر برسد، اما این ابداع می‌توند خیلی از دستگاه‌های مفهومی (Concept) را تبدیل به واقعیت کند. یکی از مثال‌های جالبی که در نیوساینتیست به آن اشاره شده، حافظه «هال 9000» کامپیوتر مشهور داستان علمی-تخیلی «2001: یک اودیسه فضایی» اثر مرحوم آرتور سی کلارک است که در فیلمی به همین نام ساخته کارگردان پرآوازه سینما، مرحوم استنلی کوبریک، به صورت شفاف نشان داده شده‌بود.
نظر شما