یاسر فاتحی: «آقای زیباری ابراز امیدواری کرد که هرچه زودتر دیپلماتهای ایرانی از دست نیروهای آمریکایی آزاد شوند.» آنچه که آمد پاسخ منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان، 902 روز قبل یعنی یک روز بعد از ربوده شدن دیپلماتهای ایرانی در عراق به سؤال خبرنگاران در مورد اقدامات وزارت امور خارجه مبنی بر آزادی آنان است. با گذشت زمان وزیر امور خارجه کشورمان ظهر دیروز در حاشیه بیست وهفتمین سالگرد ربوده شدن چهار دیپلمات ایرانی در لبنان به ابراز گله از مقامات عراقی بسنده کرد و گفت: ما از دولت عراق به خاطر اینکه تا به حال نتوانسته این افراد را آزاد کند، گله‌مند هستیم.
بررسی اقدامات و تلاش‌های دستگاه دیپلماسی ایران، ما را به بازخوانی پرونده دیپلماتهای دربند سال‌های اخیر در سالگرد ربوده شدن دیپلماتهای ایرانی در بند رژیم صهیونیستی واداشت. دیپلمات‌هایی که علیرغم در دستورکار بودن آزادیشان در دستگاه دیپلماسی، تلاش‌ها و اقدامات کشورمان در جهت آزادی آنان هنوز به نتیجه نرسیده است.
اقدام غیر دیپلماتیک نیروهای اشغالگر عراق در اربیل
در روز بیست و یکم دی ماه سال هشتاد و پنج نیروهای آمریکایی بر خلاف موازین بین‌المللی با حمله به ساختمان کنسولگری ایران در شهر اربیل عراق پنج نفر از دیپلماتهای ایرانی مستقر در اربیل را ربودند. آمریکایی‌ها که در این اقدام رایانه و اسناد این دفتر را با خود بردند، ادعا کردند که این افراد با سپاه پاسداران در عراق ارتباط داشته و کمک مالی و تسلیحاتی در اختیار شورشیان عراق قرار می‌دادند. در حالی که با تلاش‌های دیپلماتیک ایران یک سال بعد دو نفر از این دیپلمات‌ها به همراه نه ایرانی دیگر آزاد شدند اما هنوز خبری از آزادی سه نفر دیگر از این دیپلمات‌ها نیست.
حمله به دیپلمات ایرانی در پیشاور پاکستان
در پرونده‌ای دیگر صبح روز پنج‌شنبه 23 آبان سال گذشته هنگامی که حشمت الله عطارزاده از دیپلماتهای ارشد مقیم در سرکنسولگری ایران در پیشاور از منزل خارج شده و با خودروی خود عازم محل کار بود مورد حمله افرادی مسلح قرار می‌گیرد که محافظ مسلح وی کشته می‌شود و عطارزاده نیز به مکان نامعلومی انتقال می‌یابد.
ضعف دستگاه دیپلماسی ایران یا پاکستان؟
اسماعیل کوثری عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با «خبر» با دفاع از عملکرد دستگاه سیاست خارجی ما در قبال رسیدگی به امور دیپلماتهای در بند ایرانی با اشاره به پیگیری مستمر کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در این خصوص گفت: دستگاه دیپلماسی ایران پیگیر این موضوعات بوده و دقیقاً از ظرفیت‌های موجود در جهت آزادی دیپلمات‌ها استفاده کردند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در خصوص اقدامات انجام شده در جهت آزادی دیپلماتهای ایرانی در بند آمریکا و همچنین دیپلمات ایرانی در پاکستان چندین بار مسئولین وزارت امور خارجه برای ارائه گزارش و توضیح در کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی حضور پیدا کردند تصریح کرد: نمی‌توان به آمریکایی‌ها اطمینان کرد، چون تاکنون چندین بار در خصوص دیپلماتهای ایرانی قول مساعد دادند ولی خلاف آن عمل کردند.
کوثری عدم حصول نتیجه در خصوص آزادی دیپلمات ایرانی ربوده شده در پیشاور پاکستان را متوجه ضعف دستگاه دیپلماسی و اطلاعاتی پاکستان کرد و خاطرنشان کرد: در خصوص دیپلمات ربوده شده ما در پاکستان حتی رئیس‌جمهور پاکستان قول‌های مبنی بر پیگیری آزادی‌اش داد ولی پیگیری‌ها متعدد و مستمر مسئولین وزارت امور خارجه به نتیجه نرسید.
وی با بیان اینکه هنوز گروه رباینده دیپلمات ما در پاکستان مشخص نیست، تصریح کرد: باید بگویم که ضعف اطلاعاتی پاکستان باعث شده است که ما هنوز در خصوص هویت گروه ربایندگان دیپلمات ایرانی اطلاعی نداشته باشیم تا خود به طور مستقیم پیگیر این قضیه باشیم و تاکنون پاکستان نتوانسته این موضوع را به ما اعلام کند و این نقطه ضعفی برای دیپلماسی و اطلاعاتی و امنیتی پاکستان است.
این عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی با اشاره به جلسات مستمر کمیسیون و وزارت امور خارجه کشورمان با بیان نظرات اعضای کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در خصوص راه‌های پیگیری آزادی دیپلماتهای ایرانی گفت: نظر کمیسیون استفاده از تمام توان داخل و خارجی کشور برای آزادی دیپلماتهای ایرانی یعنی استفاده از ارتباط دیپلماتیک با پاکستان و عراق و حتی افراد بومی و محلی در این کشورها بود که کارهایی انجام گرفت ولی هنوزبه نتیجه نهایی نرسیده است.
اقدامات کافی نیست
در حالی که اسماعیل کوثری از اقدامات انجام گرفته از سوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی در جهت آزادی دیپلماتهای در بند راضی به نظر می‌رسد، محمود محمدی سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه و نایب رئیس سابق کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در مجلس هفتم با توجه به نامعلوم بودن سرنوشت این دیپلمات‌ها اقدامات وزارت امور خارجه را کافی ندانسته و به آن انتقاد دارد. وی در گفتوگو با «خبر» تصریح کرد: جای تأسف دارد که هر اتفاقی برای دیپلماتهای ما در هر کجای دنیا می‌افتد سرنوشت آن مشخص نمی‌شود.
وی با انتقاد از کم اهمیت جلوه داده شدن این مسائل در طول زمان تأکید کرد: هرچه بی‌اطلاعی از سرنوشت دیپلماتهای ما طولانی شود، بر سرنوشت خود دیپلمات‌ها تأثیر گذاشته و سلامت و زنده بودن آنان مسئله می‌شود. وی با اشاره به ضرورت دفاع از حقوق شهروندان گفت: هنگامی که اتفاقی برای شهروندان سایر کشورها می‌افتد ما شاهد استفاده از تمام توان دیپلماتیک برای رفع مشکلات پیش آمده برای آن شهروند هستیم مثلاً آمریکایی‌ها حتی در مقابل ربوده شدن ملوان کشتی‌شان در سومالی عملیات نظامی انجام دادند و یا در خصوص رکسانا صابری که تابعیت دوگانه داشت تلاش‌های آمریکا را شاهد بودیم.
محمدی تلاش در جهت آزادی دیپلمات‌ها را به مراتب قوی‌تر از شهروندان عادی دانست و خاطرنشان کرد: دیپلمات‌ها شهروندان عادی نیستند. طبق کنوانسیون وین آنان نمایندگان کشورها و دولت‌ها برای انجام وظایفی هستند و طبق این کنوانسیون دارای مصونیت هستند؛ به همین دلیل نه تنها باید خود کشوری که برایش اتفاق افتاده بلکه تمام سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی وظیفه دارند کمک کرده تا سرنوشت آن دیپلمات مشخص شود.
دیپلماسی ایران؛ از موضع قوت یا ضعف؟
محمدی با تأکید بر استفاده از تمام ظرفیت دیپلماسی در روابط خارجی و سازمان‌های بین‌المللی برای تعیین سرنوشت دیپلماتهای ایرانی گفت: دیپلماسی از موضع قوت از فرصت‌ها برای حل مشکلات خود استفاده می‌کند و دیپلماسی از موضع ضعف فرصت‌ها را از دست می‌دهد و تهدید‌ها را مقابل خود قرار می‌دهد. آمریکایی‌ها به هر طریق مشکلات خود در عراق را با ما برطرف کردند ولی دیپلماتهای ما را آزاد نکردند.
این کارشناس سیاست خارجی در ادامه به تلاش‌های ایالات متحده در قبال آزادی رکسانا صابری اشاره کرد و گفت: در خصوص این خانم خبرنگار آمریکا از ژاپن و بسیاری از هم پیمانان خود کمک گرفت و رکسانا آزاد شد ولی همان ایام یا بعد از آن در مقابل این برنامه هیچ واکنش مثبتی نسبت به دیپلماتهای ما ارائه نداد.
محمدی با اشاره به حضور انگلیس در کنار آمریکا در عراق تصریح کرد: همین مسئله در مورد انگلیسی‌ها نیز صادق است. در حالی که انگلیسی‌ها نیز در عراق حضور دارند و ملوانان انگلیسی دستگیر شده توسط ایران آزاد شدند، از این فرصت در جهت آزادی دیپلماتهای ایرانی استفاده نشد.
وی خاطرنشان کرد: اگر دیپلماسی بخواهد از موضع قدرت حرکت کند باید از فرصت‌ها استفاده کند و هنگامی که فرصت‌ها را از دست داد در موضع ضعف قرار می‌گیرد. در حالی که هر ساله در سالروز ربوده شدن چهار دیپلمات ایرانی در لبنان شاهد مراسم‌ها و برنامه‌های بسیاری در جهت یادبود و بررسی آزادی این عزیزان هستیم ولی هر چند سال یک بار خبر ربوده شدن دیپلماتهای ما در برخی کشورها و عدم اطلاع از سرنوشت آنان غم دوری آنان را بار دیگر زنده می‌سازد.
نظر شما