هر ناظر بیرونی با نگاهی به وضعیت نظام آموزشی کشور ما یک نوع تشتت و عدم وجود یک سیاست مشخص را مشاهده می کند. این ناظر بیرونی می تواند ببیند با عوض شدن هر دولت و غالب شدن یک جبهه سیاسی در کشور ما نظام آموزشی دستخوش تغییرات شده و تاثیر این تغییر رویه ها به طور مستقیم در مدارس ما نمود پیدا می کند.
چند وقتی هست که واژه کنکور سایه سنگین خود را بر روی نظام آموزشی ما انداخته و پدیده ای که همواره پلی برای رفتن از یک مرحله آموزشی به مرحله دیگربوده است خود به مانند یک هدف اصلی در ذهن برنامه ریزان و دانش آموزان نشسته و دیگر اهداف آموزشی را به حاشیه رانده است.
نظام آموزشی در همه جوامع نظامی است برای جایگزین کردن کارگزاران یک جامعه با افراد کارآمد جدید.این کارآمدی تنها از طریق یادگیری علوم مختلف و سر بلند بیرون آمدن از امتحانات نفس گیر نیست.
شخصی که از نظام آموزشی بیرون می آید باید به نحو صحیحی جامعه پذیر شده باشد. مسئولیت پذیری ، احترام به ارزشهای مشترک جامعه،مهارت های زندگی خانوادگی و اجتماعی و درونی شدن انگیزه های پیشرفت از پایه ای ترین آموزه هاییست که یک فارغ التحصیل دوره متوسطه باید به آنها مجهز باشد.
اما نظام آموزشی ما تنها چیزی که بر روی آن تاکید شده و ترویج می شود یک نوع رقابت فشرده در جهت جلو زدن در مسابقه ایست که نهایت جایزه اش بی کاری با یک مدرک کارشناسی ،کارشناسی ارشد و یا حتی دکترای حرفه ای است.
در این چند ساله گامهایی در جهت حذف این رویه نامیمون صورت گرفته است مثل حذف نمره از دوران دبستان و ارزیابی های کیفی. اما همین تلاشها نیز با نفوذ فرهنگ کنکور و کتابهای کمک آموزشی غولهای کنکوری در حال بی اثر شدن کامل است. کمتر مدرسه ای را می توان یافت که در کنار کتاب اصلی ،کتابهای کمک آموزشی را ترویج و یا تدریس نکنند این مسئله البته در مدارس غیر دولتی نمود بیشتری دارد.
بسیاری از کودکان ما که حتی از نوشتن یک دیکته با لغات و دستور زبان سالم و بی نقص عاجزند در زدن تست و رقابت بر اساس نمره و رتبه متخصص می شوند و ناخودآگاه وارد بیراهه عقلانیت تستی و چهارگزینه ای می شوند.
گاهی مدارس با اخطارهایی از جانب مدیریت وقت آموزش و پرورش پا پس می کشند اما دوباره با ضعیف شدن نظارت و یا تعویض وزیر یا دولت روند قبلی را پی می گیرند .
همه اینها به این دلیل است که پارادایم نظام آموزشی ما بر اساس کنکور و( نه مهارت آموزی ) بنا شده است و زمزمه های گهگاهی حذف این غول تنها تلنگری به این بنای چند ساله می زند.
جامعه امروز ما علاوه بر مشکلات بزرگی که با آن دست به گریبان است از مشکل بی کاری نیز رنج می برد .بخشی از این مشکل به دلیل عدم وجود فرهنگ تولید وایجاد ارزش افزوده از طریق تولید شکل گرفته است. فربه بودن بخش خدمات و واسطه گری در اقتصاد ناسالم این سالها ،عملا تخصص های مربوط به توسعه همه جانبه را به گوشه رینگ برده و بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی (به غیر ازفارغ التحصیلان رشته های خاص از دانشگاههای خاص که البته رانتی هم در پشت سر خود دارند) را با بی کاری فزاینده رو به رو کرده است.
فرهنگ تستی و کنکوری ،خیل عظیم جوانانی را تحویل جامعه داده است که بدون مهارت به دنبال باز شدن دری برای نشستن پشت میزی مناسب، وقت خود را تلف می کنند.
افرادی که جز رقابت بر سر هیچ و پوچ چیزی نیاموخته اند و با اولین ضربه بازار کار بی مهر و رانتی کشور ناک اوت می شوند . آنان ناگهان در می یابند که سالیان جوانی و یادگیری را در میدان مسابقه ای از پیش باخته هدر داده اند و این موضوع باعث ایجاد افسردگی فزاینده در این قشر می شود.
ناظر بیرونی که به این نظام آموزشی می نگرد هیچ آینده مثبتی را برای روند توسعه اقتصادی با هر انگیزه و هدف و شعاری ،مشاهده نمی کند.
در روز های قبل خبر رسید که وزیر آموزش پرورش در نامه های جداگانه به مقامات عالی کشور و افراد دست اندر کار و مرتبط با نظام آموزشی درخواست کرده است تا اقلام مربوط به کتب کمک آموزشی در مراحل تهیه ، چاپ و تبلیغات کنترل شود و زیر نظر آموزش و پرورش باشد. این نامه و اقداماتی از این دست گرچه گام مهمی در جهت حذف یک رویه غلط تلقی می شود اما باز هم در راستای اقداماتیست که ممکن است با تغییر وزیر یا دولت بی اثر شود و دوباره در نظام آموزشی بر همان لولا بگردد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد که باید نظام آموزشی را بر اساس یک هدف بلند مدت توسعه ای از تلاطم بازار سیاست به دور نگه داشت، به نحوی که با تغییرات در نظامات سیاسی جامعه ،نظام آموزش پرورش دستخوش تغییر نشده و چون زورقی در دست توفان حوادث از این دست به آن دست نشود.
نظر شما