دانشمندان محیط زیست پیش تر پیش بینی کرده بودند که اگر کشورهای صنعتی تولید گازهای گلخانه ای«مهم‌ترین محصول صنایع و علت اصلی گرم شدن زمین» کاهش ندهند، دمای کره زمین تا پایان قرن، 2 درجه گرمتر خواهد شد.
گرم شدن زمین منجر به نابودی ذخایر یخ قطب ها، ایجاد سیلاب ها و تغییرات آب و هوایی شدید و حوادث زیست محیطی بسیاری خواهد شد که سرانجام آن مهاجرت میلیون ها نفر است که مشکلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی را بر کشورها تحمیل می کند.
12 دسامبر 2015 در پاریس، معاهده ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی و باز شدن گره ها برای اقدامات علیه تغییر اقلیم و همچنین سرمایه گذاری در جهت اقتصادی کم کربن، مقاوم، انعطاف پذیر و پایدار توسط 195 کشور مورد توافق قرار گرفت.
هدف اصلی این توافق جهانی جلوگیری از افزایش دمای کره زمین در این قرن زیر 2 درجه سانتیگراد و همچنین ایجاد تلاش برای محدود کردن دما به افزایش آن به زیر 1.5 درجه سانتی گراد نسبت به سطح آن قبل از صنعتی شدن است. هدف بلندمدت توافق پاریس این است که دمای کره زمین تا پایان قرن به جای دو درجه، 1.5 درجه سانتیگراد افزایش یابد.
ایران یکی از کشورهایی است که در شکل گیری معاهده پاریس حضوری فعال داشته،این معاهده در مجلس شورای اسلامی تصویب شده اما هنوز به تصویب شورای نگهبان نرسیده است.
برخی مخالف و برخی موافق پیوستن ایران به این معاهده هستند؛ به اعتقاد مخالفان در این شرایط اقتصادی پیوستن به این معاهده به نفع ایران نیست؛ اما برخی مانند «داود پرهیزکار» معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان هواشناسی معتقد به پیوستن ایران به این معاهده است.
وی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت:متاسفانه برخی در کشور بروز پدیده تغییر اقلیم را قبول ندارند؛ بررسی ها نشان می دهد طی 50 سال گذشته بیش از 50 میلیمتر بارش سالانه کم شده است که برای کشور خشک و نیمه خشکی مانند ایران این عدد بزرگی است.
وی افزود: نگاه من به موضوع پیوستن ایران به معاهده پاریس کاملا علمی است و اصلا سیاسی نیست، نگاه جهان هم به آن علمی است؛ هیات بین دولتی تغییر اقلیم ( IPCC ) با استفاده از هزار کارشناس و دانشمندی که از سراسر دنیا دارد، گزارشی از وضعیت آب و هوایی کشورها که به گزارش «ارزیابی وضعیت» معروف است تهیه می کند.
رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: گزارش پنجم این کارشناسان نشان می دهد که دمای کره زمین افزایش یافته است؛ این افزایش دما پیامدهای زیادی به همراه دارد که یکی از آنها از بین رفتن یخچال های قطبی است.
پرهیزکار افزود: در ایران نیز شاهد تاثیر تغییر اقلیم هستیم، به عنوان مثال بیشتر بارش های کشور به سمت رگباری شدن پیش رفته و بیشتر بارش ها منجر به سیل می شود در حالی که تا چند سال گذشته بارش ها به صورت نرمال و معمولی بود.
وی درباره اینکه چرا بارش ها به صورت رگباری و سیل آسا شده است،گفت: علت آن گرمایش جهانی است و از نظر فیزیکی هم قابل تحلیل و تفسیر و یک موضوع علمی است؛ به عنوان مثال اگر هوای تهران قبلا با 10 لیتر آب به حالت اشباع می رسید اکنون که گرم شده برای اشباع به 15 لیتر آب نیاز دارد که این میزان به صورت سیل جاری می شود.این یعنی هم کم بارشی زیاد شده و هم اینکه اگر ببارد بارش ها سیل آسا و ویرانگر است.
*** توسعه حاشیه نشینی یکی از پیامدهای تغییر اقلیم
رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: همچنین شاهد خشکسالی های پیاپی در کشور هستیم. در جنوب شرق و شرق کشور روستاهای بسیاری به علت خشکسالی خالی از سکنه شده اند چون سالهای متمادی آبی نبوده بنابراین دیگر قادر به کشاورزی و دامپروری نبودند از این رو محل سکونت خود را رها و به حاشیه شهرها مهاجرت کردند و به این صورت شهرها گسترش یافت.
وی افزود: از این افراد عده ای که تا حدی از توان مالی برخوردار بودند داخل شهرها ساکن شدند که کلانشهرها را شکل دادند و عده ای هم که توان مالی نداشتند در حاشیه شهرها ساکن و موجب توسعه حاشیه نشینی شدند. بر اساس آمار و ارقام 19 میلیون نفر حاشیه نشین داریم یعنی تقریبا از هر 4 ایرانی یک نفر در حاشیه شهرها زندگی می کند.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: در واقع مهاجرت از روی ناچاری بوده زیرا شرایط اقلیمی تحت تاثیر گرمایش جهانی آنها را مجبور به این کار کرده است.تغییر اقلیم و اثرات آن در ایران در بسیاری از جاها قابل رویت است که خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها در نقاط مختلف کشور نمونه ای از این تاثیر است؛ البته باید توجه داشته باشیم که تغییر اقلیم به تنهایی مقصر تمام آنها نیست بلکه مدیریت نادرست طی سال های گذشته نیز نقش بسزایی در خشک شدن دریاچه ارومیه، بختگان یا زاینده رود داشته است.
*** توجه به توان خرده اقلیم لازمه توسعه پایدار
وی تاکید کرد: طی سال های گذشته مدیریت بدون توجه به خرده اقلیم ها شکل گرفته است؛ در واقع هدفگذاری در روند مدیریت، توسعه بدون توجه به توان خرده اقلیم بوده است در حالی که لازمه توسعه پایدار توجه به توان خرده اقلیم است.اگر این کار در ابتدای هر توسعه انجام شود دیگر مشکلاتی مانند کمبود آب، آلودگی هوا و انباشت جمعیت را در یک منطقه نخواهیم داشت که در این صورت قطعا خدمات رسانی نیز بهتر خواهد شد.
*** انتقال آب بین حوضه ای و پیامدهای آن
پرهیزکار در ادامه به انتقال آب بین حوضه ای و پیامدهای آن اشاره کرد و گفت: پنج پارامتر هوا، آب، خاک، یخچال های طبیعی و زیست بوم منطقه تعیین توان خرده اقلیم است که بشر توانست یکی از آنها را نفع خودش دستکاری کند که آن آب است، توانست با حفر کانال و لوله کشی آب را از حوضه ای به حوضه دیگر منتقل کند که پیامدهای آنرا اکنون در کشور می بینم.
وی افزود: وقتی آب را جابجا می کنیم مردم در محل جدید جمع می شوند اگر این آب به هر علت قطع شود فاجعه رخ خواهد داد، به عنوان مثال اکنون صحبت از انتقال آب از یک دریا به سمت کویر است، در حالی که بهتر است به جای اینکه آب را به کویر بیاوریم مردم را به کنار آب ببریم تا هم خط ساحلی آباد شود و هم هزینه ها کاهش یابد.
*** برلزوم پیوستن ایران به معاهده پاریس شکی نیست
رییس سازمان هواشناسی گفت: تمام این مسائل به تاثیرات تغییر اقلیم بر می گردد بنابراین بر لزوم پیوستن ایران به معاهده پاریس شکی نیست در واقع کارهای تحقیقاتی در دنیا نشان داده دمای کره زمین افزایش یافته است، کارهای تحقیقاتی داخل کشور هم آنرا تایید می کند اینطور نیست که ما در یک فضای خارج از فضای جهانی قرار داشته باشیم.
وی ادامه داد: بررسی های ما هم نشان می دهد هم دمای کشور افزایش یافته و هم بارش ها کاهش یافته است یعنی دو عاملی که برای کشور بسیار خطرناک است که ناشی از گرمایش جهانی است بنابراین قطعا به برطرف کردن شرایط به وجود آمده در دنیا کمک کنیم.
پرهیزکار افزود: این کار در کشور شدنی است چون تعهدی که در معاهده پاریس داده شد زیاد نیست و 4 درصد است بنابراین کافی است همین صنایع دودزایی که اکنون در کشور داریم را بهسازی کنیم که هزینه چندانی نیز ندارد، با این کار به راحتی می توانیم 4 درصد تعهد خود را انجام دهیم.
*** توان بالای ایران در تامین انرژی های تجدید پذیر
رییس سازمان هواشناسی گفت: ایران دارای پتانسیل بالایی در زمینه انرژی های پاک و تجدید پذیر است که می توانیم در یک برنامه بلند مدت به آنها بپردازیم، توان انرژی خورشیدی در ایران به حدی است که می توان برق قاره اروپا را تامین کنیم.
وی به مصرف بی رویه آب در کشور اشاره کرد و گفت: برای مصرف انرژی به ویژه آب در کشوری مانند ایران که بر روی مرز خشکی قرار دارد باید فرهنگ سازی صورت گیرد، به مردم نحوه مصرف آموزش داده شود همچنین مسوولان مدیریت صحیح منابع را بدانند.
*** مخالف انتقال آب بین حوضه ای هستم
وی افزود: ایران سواحل گسترده ای دارد اما می بینم به جای اینکه صنایع آب بر و یا جمعیت را کنار آب متمرکز کنند دنبال این هستند که آب را از یک حوضه به حوضه دیگر منتقل کنند، این روش سالها است در کشور از جمله تهران تجربه می شود.
پرهیزکار ادامه داد: به عنوان مثال 5 سد از جمله کرج، طالقان، لتیان و ماملو آب تهران را تامین می کنند اما آیا مشکل کم آبی پایتخت برطرف شده است، نه تنها برطرف نشد بلکه با آوردن آب، جمعیت بیشتری در مقصد ( تهران ) جمع شدند.
وی تاکید کرد: وقتی آبی از یک حوضه به حوضه دیگری منتقل می شود در واقع هر دو حوضه را خراب کرده ایم، در حوضه اول کسانی بودند که از آن حقابه استفاده می کردند و حالا محروم شدند و حوضه دوم آبی نداشتند و شما برای آنها حقابه ایجاد کردید، حال اگر روزی آب یکی از این سدها به سمت تهران قطع شود چه فاجعه ای پیش خواهد آمد؟
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به اینکه با این حساب با انتقال آب بین حوضه ای موافق نیستند گفت: بله با انتقال آب حوضه به حوضه موافق نیستم فقط به شرطی که مبدا آب زیاد و دائمی داشته باشد و جابجایی با هدف شرب انجام شود که البته آنهم نیاز به مطالعات بسیاری دارد.
*** انتقال آب با هدف تلطیف هوا ، حرفی غیر علمی است
وی افزود: روزی می گفتند با احداث کانال آب شمال را به جنوب منتقل کنیم تا هوای کویر تلطیف شود؛ اینها همه حرفهای غیر علمی است، در این روش ها مثلا آبی که می خواهند منتقل کنند را با آب خلیج فارس دریای عمان مقایسه کنند آیا به آن اندازه می توانند آب بیاورند قطعا نه ، آیا هوای سواحل این دریاها بهاری و تلطیف شده است؟
پرهیزکار اظهار داشت: یک سری کارها واقع بینانه است که در این حالت تحلیل و بررسی علمی دارد اما وقتی به رویا تبدیل می شود دیگر جایی برای بررسی نمی ماند، اینکه بگوییم دلمان می خواهد کویر سبز شود باید ببینم آیا واقعا می شود؟ چه حجم آبی می خواهید وارد کویر کنید قطعا به اندازه خلیج فارس و دریای عمان که نمی توانید بیاورید.
وی ادامه داد: دراین سواحل در فصل تابستان به علت بالا بودن رطوبت و شرجی بودن هوا ، نفس کشیدن به سختی انجام می شود ، حال اگر حجم زیادی آب وارد کویر شود به علت بالا رفتن رطوبت دیگر زندگی کردن غیر ممکن می شود زیرا در دمای 50 درجه در مناطق خشک می توان زندگی کرد اما با همین دما در مناطق مرطوب زندگی دشوار و گاها غیر ممکن می شود.
وی گفت: بنابراین اینها مباحثی است که مبانی علمی ندارد و بیشتر تصورات ذهنی یک فرد یا گروه است، باید مطالعات دقیق انجام شود، آسیب های اجتماعی و زیست محیطی آن حتما بررسی شود چون آسیب های اجتماعی و زیست محیطی چیزی نیست که بتوان جبران کرد.
*** تهران و پدیده جزیره گرمایی
رییس سازمان هواشناسی کشور گفت: زمانی تهران تفرجگاه «شهر ری» بود اما اکنون به علت ترافیک ، آلودگی هوا و ازدحام جمعیت خود تهرانی ها هم دیگر تحمل هوای آنرا ندارند، گذشته از این پدیده هایی مانند جزیره گرمایی که به واسطه کلانشهر شدن تهران شکل گرفته نیز اذیت کننده است زیرا جزیره گرمایی باعث شد دمای هوای تهران حداقل سه تا چهار درجه افزایش یابد.
وی افزود: از این رو دیگر در تهران برف های سنگین نمی بارد اگر هم ببارد ماندگاری ندارد و علت آنهم افزایش دمای کمینه در تهران است، این افزایش هم به علت سیاست های غلط ایجاد شده است اینکه جمعیت زیادی را در تهران جمع کردیم و تهران بزرگ و بزرگ تر شد و اکنون در مدیریت آن درمانده شده ایم، وقتی صحبت از مدیریت زلزله می شود مسولان مستاصل می شوند که در صورت وقوع آن چگونه می شود شهر را مدیریت کرد.
5656
نظر شما