امروز هرازگاهی اخباری پراکنده از دیدارها و مذاکرههای سطحی سران عربستان و اسرائیل در رسانههای بینالمللی به گوش میرسد. البته خبرپراکنیهایی از این قبیل چندان تازه نیستند. طی 30 سال گذشته همیشه این حرف و حدیثها بوده و امروز هم هنوز این رویکرد شبهه انگیز همچنان ادامه دارد.
هفته گذشته روزنامه ساندی تایمز انگلستان گزارشی مبنی بر دیدار سران ریاض و تلآویو منتشر کرد که طی آن مدعی موافقت ضمنی عربستان سعودی برای استفاده اسرائیل از پایگاههای هوایی این کشور جهت حمله به مراکز هستهای ایران بود. به راحتی باید فقط گفت که کل ماجرا ساخته و پرداخته ذهن بازیگردانهای غربی سیاست خاورمیانه است.
دروغ بزرگ از آنجا روشن میشود که رسانههای غربی ادعا میکنند رئیس موساد مذاکراتی محرمانه با سران سعودی داشته و موساد به صورتی مداوم با دستگاه اطلاعاتی عربستان سعودی در ارتباط است. هر کسی با کوچکترین میزان آشنایی به پادشاهی عربستان و سیاستهای آن به خوبی میتواند از عدم صحت و سقم این ماجرا خبردار شود. کما این که تحریف خاطرات هیتلر در سال 1983 میلادی از سوی ساندی تایمز هنوز نقل محافل خبری است.
عربستان به سبب نقاط مشترک فراوانش با ایران از این ماجرا تبرئه نمیشود بلکه این سیاست مستقل ریاض در قبال اسرائیل است که هر گونه ادعایی مبنی بر رابطه پیدا و پنهان عربستان را نقض میکند. عربستان نمیتواند هیچ ارتباط مستقیم یا غیرمستقیمی با اسرائیل داشته باشد چرا که به شدت به طرح صلح عربی و اصول اولیه آن خواه درست یا نادرست پایبند است. عربستان همواره اعلام کرده زمانی با سران تلآویو بر سر میز مذاکره مینشیند که اسرائیل تصمیم به عقب نشینی به آن سوی مرزهای اشغالی سال 1967 میلادی را داشته باشد و همچنین استقلال کشوری به نام فلسطین را به رسمیت بشناسد. تنها با رعایت این پیش شرط هاست که عربستان و سایر کشورهای جهان عرب عادیسازی روابط خود با دولت اسرائیل را در برنامه دیپلماسی خارجی کشورشان جای میدهند. در غیر این صورت هیچ خطر و تهدید مشترکی حتی در مجاورت کشورهای عربی - که امروز غرب از آن با نام ایران یاد میکند- نمیتواند سران عرب را راضی به تعامل با اسرائیل کند.
مسلم است که عربستان در مقام کشوری که همواره داعیه تقابل با اسرائیل را داشته و خود طراح نقشه صلح عربی بوده به سبب همه وجاهتش در میان جهان عرب و بلکه همه دنیا، بحث اسرائیل و اعراب را صرف کشور ایران به مخاطره نمیاندازد. طرحی که عربستان به شدت مدعی آن است و در نشست بیروت اتحادیه عرب در سال 2002 همه یکصدا به آن تأکید کردند، به طور حتم دستمایه مسائلی داخلی از قبیل فعالیت هستهای ایران و تخاصمات تهران و تلآویو نخواهد شد.
تنها دو کشوری که تا پیش از پذیرش شروط طرح صلح عربی میتوانند به سطح روابط دیپلماتیک خود با تلآویو ادامه دهند، مصر و اردن هستند. البته محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین هم در قضیه نقشه راه عربی مستثنی است و راه برای مذاکره با تل آیو تا سرحد ممکن را دارد. طرح صلح عربی رویکرد و برنامهای به نگارش سران عرب است که در همه این سالها با اصرار به آن، تمامی اعتبار و آبروی خود را به گرو نهادهاند. به طور حتم عربستان با رویای همیشگی پادشاهی بر جهان عرب همه اعتبارش را به صرف مسئله هستهای ایران ولو به قیمت امتیازهای فراوانی که ممکن است تلآویو به ریاض پیشنهاد دهد، به خطر نمیاندازد. هر چند عربستان در دفاع از مردم غزه به سبب تخاصم با گروههای مقاومت چندان حضوری جدی از خود نشان نداد، اما حفظ اعتبار عربی رویکردی است که ریاض برای آن با احدی سر سازگاری ندارد!
داستان تخیلی ساندی تایمز با اصول بنیادی سیاست خارجی عربستان سعودی مغایرت فراوانی دارد. در قانون کشور عربستان نمیگنجد که از پایگاههای هوایی این کشور برای تهاجم به کشوری ثالث استفاده شود. عربستان به رغم همه اختلافهایش با همسایگان خود در پارهای از موارد همواره بر رابطهای صلح آمیز با آنها به خصوص با ایران توجه بسیاری داشته است. عربستان امروز به خوبی به این باور رسیده است که ایران هیچ تهدیدی برای منطقه نیست، بلکه این دولت راستگرای اسرائیل است که با قدرت یافتن در تلآویو خاورمیانه را به زودی به ورطه مهلکی میکشاند.
رسانههای غربی امروز از هیچ رویکردی برای اعمال سیاستهای سران خود دریغ نمیکنند. شایعه هر روزه مذاکره اسرائیل با سران ریاض فقط بازی اطلاعاتی پیچیدهای است که نشان از ناتوانی و واهمه سران تلآویو از رسیدن به خواست هایشان دارد. آنها که امروز به سبب فشار کاخ سفید خود را ناگزیر به پذیرش استقلال کشور فلسطین و توقف فعالیتهای شهرکسازی خود میبینند، با خبرپراکنیهایی از این قبیل سعی دارند طرح صلح عربی را شکست خورده و بدون پشتوانه عربستان و سایر کشورهای عربی نشان دهند.
به واقع باید از این پس شاهد شایعه پراکنیهای بیشتری هم بود. به طور حتم داستان هر روزه مذاکره و دوستی تلآویو با یکی از کشورهای عربی تا مدتها همچنان ادامه خواهد داشت. بازیگردانان سیاستهای تلآویو هیچگاه اجازه نمیدهند که داستان به جریان طبیعی خود ادامه پیدا کند. توطئه، معاملات پشت پرده و مذاکرات مخفی داستان جدیدی است که تلآویو برای فرار از مخمصه تنگ پذیرش صلح خاورمیانه سر هم میبافد!
هفته نامه الجزیره، 12 جولای 2009 /ترجمه: لیدا هادی
تحلیلگر برجسته امور خاورمیانه
دبیر ارشد گروه بینالملل هفته نامه تایم
نظر شما