اگرچه برای شرکت در اجلاس های بین المللی شرایط متفاوت است اما آمریکایی ها از این پس نیز محدودیت ها را اعمال خواهند کرد و تلاش می کنند تا ساز و کارهای عملی آن را نیز اجرایی کنند همانطور که مسئولان کشورمان در مسائل اقتصادی تمام تلاش خود را برای مبارزه با تروریسم اقتصادی آمریکا به کار بسته اند از این به بعد نیز باید سعی شود تا این اقدام آمریکا بر دیپلماسی فعال وزیر خارجه کشورمان تاثیر منفی نگذارد و باعث کمرنگ شدن آن نشود؛ در این راستا معاونین آقای ظریف و تیم ایشان نقش بسزایی در خنثی کردن اقدام تحریمی آمریکا دارند. تمهیداتی چون افزایش ملاقات ها و برقراری تماس های دیپلماتیک و همچنین مقالات دکتر ظریف در رسانه های مختلف کمک می کند تا از ظرفیت های وزیر خارجه کشورمان کاسته نشود.
در همین راستا روزنامه ها و رسانه های مختلف هم برای مصاحبه با دکتر ظریف نیز ممکن است هشدارهای لازم را دریافت کرده باشند که این مساله به نوبه خود بر روی دیپلماسی عمومی وزیر خارجه کشورمان تاثیر خواهد گذاشت.
مشابه این موضوع را در زمینه مسائل مالی و اقتصادی شاهد هستیم. اگر چه آمریکایی ها درصدد معاملات تجاری با ایران نیستند ولی شرکت های دیگر از جانب آمریکا هشدارهایی را برای منع مراودات تجاری با ایران دریافت می کنند. نکته ای که مهم است عدم استقبال جهانی از این اقدام است و اکثریت کشورهای قریب به اتفاق این عمل را تقبیح کردند و اعلام کردند که همچنان با وزیر خارجه ایران در ارتباط خواهند بود.
این اتفاق زمانی رخ می دهد که آمریکایی از یک طرف عنوان می کنند که ظریف در ساختار سیاسی ایران جایگاهی ندارد و از طرف دیگر او را در لیست تحریم ها قرار می دهند. این در حالی است که واشنگتن بارها از تهران درخواست مذاکره داشته و اعلام کرده اند که بدون هیچ پیش شرطی حاضر به گفت و گو هستند که با مخالفت ایران روبرو می شود.
نکته ای که متاسفانه باید آن را بپذیریم این است که بازیگر اصلی در مساله برجام چه ما بخواهیم و چه نخواهیم آمریکایی ها هستند. باید به طور صریح و روشن مشخص شود که اگر مساله مذاکره رد می شود چه آلترناتیوی را می توان داشت؟ در این بین تکلیف اروپایی ها نیز مشخص است و محدودیت هایشان به خوبی آشکار است و به ایران توصیه می کنند تا با آمریکا وارد مذاکره شود. معتقدم مذاکره هیچ ضرری ندارد حتی با ترامپ. ما در زمان اوباما تجربه مذاکره را داشتیم و در زمان ترامپ هم آمریکا همان آمریکاست. نکته مهم این بود که ما به برخی از اهدافمان در آن مذاکره دست یافتیم.
مثال دیگر می تواند کره شمالی باشد. در این سلسله از مذاکرات این آمریکایی ها نبودند که در این مذاکرات پیروز شدند بلکه پیونگ یانگ بود. از سویی می بینیم که فشارها بر آمریکا نیز افزایش داشته چرا که کره شمالی به تعهداتش عمل کرده ولی آمریکایی ها نه. حتی کشورهای همسایه مانند کره جنوبی نیز پس از مذاکرات پیونگ یانگ و واشنگتن با کره شمالی همکاری می کنند علی رغم اینکه دارای اختلافاتی هم با هم هستند.
وقتی ما عدم مذاکره را مطرح می کنیم به موازات آن باید راهکار برون رفت از شرایط کنونی را نیز عنوان کنیم که متاسفانه پاسخی به آن داده نمی شود. اگر فرض کنیم که ترامپ تنها هدفش عکس گرفتن با مقام های ایرانی است در صورت عقب نشینی و عدم پایبندی به تعهدات باز این آمریکا است که در فشار قرار می گیرد نه ایران. کشور ما دارای منطق بسیار قوی در مذاکراتی چون برجام است. باید در نظر داشت که ایران در اوج قدرت جهانی قرار دارد و همانطور که می دانیم آژانس انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید کرده است.
بحثی که در این روزها زیاد شنیده می شود عدم ورود آمریکا به یک درگیری جدید است چرا که گفته می شود در این صورت ترامپ انتخابات 2020 را خواهد باخت. با طرح این موضوع نمی توان احتمالات دیگر را نادیده گرفت. نمی خواهم عنوان کنم که آمریکا حتما با ایران وارد جنگ می شود اما در شرایط جنگی اوضاع متفاوت است و واشنگتن در این صورت متحد خواهد شد و این فقط مختص به آمریکا نیست و می تواند در مورد کشورهای دیگر هم صدق کند و مردم آن کشور از رئیس جمهورشان حمایت کنند.
با تداوم اوضاع کنونی نگرانی ها از بابت افزایش تنش ها بیشتر خواهد شد و بیم آن می رود که دوباره آن اجماع بین المللی علیه ایران به دلیل شرایط فعلی به وجود آید. در این راستا ایران باید مانع شکل گیری این اجماع شود چرا که کشور را در مرحله خطیری قرار خواهد داد.
*مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه
310311
نظر شما