مجید جویا: زمین‌لرزه قدرتمند 7.8 ریشتری که 24 تیر / 15 جولای سواحل جنوب غربی نیوزیلند را لرزاند، فرصت منحصر به فردی را در اختیار دانشمندان قرار داد تا توانایی‌های خود را در پیش‌بینی لحظه‌ای سونامی به نمایش بگذارند.
به گزارش نیچر، همزمان با وقوع این زمین‌لرزه که در ساعت 21:22 به وقت محلی سواحل نیوزیلند را در نوردید، 90 محقق برجسته و پیشروی سونامی در نووسیبیرسک در روسیه ؛ که شش منطقه زمانی (حدود شش ساعت اختلاف زمان رسمی) با آنجا فاصله داشت؛ در حال جمع‌بندی و نتیجه‌گیری یکی از جلسات همایش خود بودند.
واسیلی تیتوف، دبیر جلسه که دانشمند ارشد در مرکز پژوهش‌های سونامی در اداره ملی امور اقیانوسی و اتمسفری ایالات متحده (NOAA) است؛ بلافاصله این حادثه را به فرصتی علمی تبدیل کرد و از آن به بهترین وجه ممکن استفاده کرد. کمتر از نیم ساعت بعد از آن وقوع زمین‌لرزه، او برای حضار بهت‌زده جلسه، شبیه‌سازی دقیقی از سونامی‌ای را که این زلزله می‌توانست پدید بیاورد، به نمایش گذاشت؛ نمایشی که کوستاس سینولاکیس، مدیر مرکز پژوهش‌های سونامی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی آن را این گونه تشریح کرد: «بسیار جذاب بود. این تماشایی‌ترین و جالب‌ترین پیش‌بینی لحظه‌ای سونامی است که تا کنون انجام شده است».
تیتوف که به طراحی سیستم پیش‌بینی اینترنتی ان.او.ای.ای کمک کرده، اطلاعات مکان و دامنه زمین‌لرزه را به مدلی از تاثیرات منطقه‌ای سونامی وارد کرد. با وارد کردن اندازه‌گیری‌هایی که از یک گوی شناور در اعماق اقیانوس در نزدیکی نیوزیلند ارسال شده بود، او پیش‌بینی کرد که سونامی خطوط ساحلی نیوزیلند یا استرالیا را نابود نخواهد کرد و البته این کار، پیش از آنی انجام شد که اولین موج حاصل از زمین‌لرزه به یکی از سواحل در این منطقه وسیع برسد.
حق با او بود. حسگرهای جزر و مدی در سواحل نیوزیلند، دامنه امواج سونامی را کمتر از نیم متر و بدون هیچ سیلی گزارش کردند. این امواج هنگامی که به یکی از سواحل رسیدند، هنوز از امواج معمولی قابل تشخیص بودند، ولی به حدی کوچک بودند که فقط یک آژیر اعلام خطر را به صدا در آوردند. هشدار سونامی که توسط مرکز هشدار سونامی اقیانوس آرام در هاوایی ارسال شده بود، برای مدت 2.5 ساعت بعد از زمین‌لرزه فعال بود.
محاسبه زنده تیتوف به موضوع اصلی همایش تبدیل شد. در جلسات بعدی، او تحلیلی دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر از حوادث روز قبل را به نمایش گذاشت. سینولاکیس می‌گوید: «این نشان می‌دهد که ما به نتیجه رسیده‌ایم و روش ما درست کار می‌کند».
سینولاکیس امیدوار است که چنین پیش‌بینی‌های دقیقی بتوانند اطمینان مردم را به هشدارهای سونامی افزایش دهند. این سیستم در اقیانوس آرام 50 سال است که کار می‌کند و بعد از این که در 26 دسامبر 2004 / دی 1383 سونامی بزرگی به سواحل کشورهای حاشیه اقیانوس هند حمله کرد و بیش از 220 هزار نفر را کشت، سیستم مشابهی نیز برای این اقیانوس طراحی شد.
ویاچسلاو گوسیاکوف، رئیس آزمایشگاه سونامی در انستیتوی ریاضیات محاسباتی و ژئوفیزیک ریاضی در نووسیبیرسک، که میزبان بیست و چهارمین سمپوزیوم بین المللی سونامی در هفته گذشته بود، می‌گوید: «همه ما خوشحالیم که نیوزیلند و استرالیا با کمترین خسارات ممکن جان سالم به در بردند».
او می‌گوید: «آن‌چه در این همایش اتفاق افتاد، آزمایش کاملا موفقیت‌آمیزی بود برای چیزی که ما می‌خواهیم انجام دهیم. من فکر می‌کنم که این کار توانایی ما را برای این که بتوانیم سونامی را به طور لحظه‌ای پیش‌بینی کنیم، و در نهایت جان مردم را نجات دهیم، برجسته‌تر کرد».
نظر شما