افزایش تقاضای مسکن ناشی از رشد جمعیت، مهاجرت به شهرها و در نهایت توسعه شهرنشینی از یکسو و عدم عرضه متناسب مسکن با توجه به ناکارآمدی روشهای سنتی ساختوساز از سوی دیگر، استفاده از صنعتیسازی ساختمان را در جوامع مختلف اجتنابناپذیر نموده است.
امروزه توسعه علوم و فنون موجب پیدایش فناوریهای نوینی در عرصه ساختوساز گردیده است. هم اکنون در ایران بیش از 65 سیستم و فناوری نوین ساختمانی مورد تأیید قرار گرفته است. از این رو آشنایی و بهرهمندی از آنها متناسب با شرایط اقلیمی، جغرافیایی و نیازهای ساختمانی مناطق مختلف کشور یک ضرورت فنی و اقتصادی در بخش ساختمان و مسکن محسوب میشود.
تهران بزرگترین و پرجمعیتترین شهر ایران به دلیل مشکلاتی همچون رشد جمعیت، مهاجرپذیری، کمبود مسکن، بافتهای فرسوده ساختمانی نیازمند ساختوسازی گسترده است. از اینرو، 14695 فقره پروانه ساختمانی فقط در سال 1385 برای ساختوساز جدید در شهر تهران صادر شده است، که در مقایسه با سال قبل، 7/35 درصد رشد را نشان میدهد. در حالیکه این رشد در سال 1385 برای شهرهای بزرگ کشور 2/10 درصد و برای کلیه مناطق شهری ایران در حد 17 درصد اعلام شده است.
با وجود بهرهگیری از مصالح و تجهیزات مدرن در احداث برخی از ساختمانها، هنوز روشهای ساختوساز در این کلان شهر همچون دیگر مناطق ایران عمدتاً سنتی است. این در حالی است که با توجه به اوضاع اقلیمی و جغرافیایی ایران و قرار داشتن بر روی کمربند زلزله، به ویژه وجود گسلهای متعدد در شهر تهران، روشهای سنتی ساختوساز از یک سو به دلیل سنگینی مصالح و آوارهای ساختمانی و نیز فراوانی حجم نخالهها - 34/1 تا 61/1 تن به ازای هر متر مربع ساختمان - با خطرات جانی و پیامدهای زیستمحیطی و از سوی دیـگر به دلیـل طولانی بودن دوره زمانی ساختوساز و ائتلاف انرژی از منظر مدیریت ساخت با معایب و محدودیتهای جدی روبهرو است. چنانچه ساختوسازهای غیر استاندارد را در کنار این پدیده بررسی کنیم، بر شدت نگرانیها افزوده میشود، از اینرو مسئولین شهرداری تهران نسبت به گسترش ساختوسازهای غیر استاندارد، اعلام هشدار کردهاند.
صرفنظر از عدم رعایت استانداردها، در این خصوص مشکل اصلی، عدم معرفی کامل سیستمها و فناوریهای نوین ساختمانی برای اغلب متقاضیان و همچنین برخی از مجریان احداث بنا در بخش ساختمان و مسکن و نیز عدم تبیین دقیق مزایا و معایب هر یک از سیستمها برای اجرا در این بخش است.
همچنین نباید فراموش کرد در جهت اجرایی شدن راهبرد صنعتیسازی ساختمان در کشور و دستیابی به اهدافی همچون، ارتقای سطح تولید صنعتی ساختمان از 3 درصد به 30 درصد، افزایش عمر مفید ساختمانها از 29 سال به 100 سال و در نظر گرفتن سهم 15 درصدی فناوریهای نوین ساختمانی در ساختوسازهای تهران، بهویژه پاسخگویی به ضرورت احداث 24 میلیون درصد واحد مسکونی تا سال 1404 هجری شمسی در کشور، استفاده از سیستمهای نوین ساختمانی اجتنابناپذیر خواهد بود.و با توجه به شرایط ویژه تهران از نظر وجود گسلهای متعدد و بالا بودن خطر لرزهخیزی آن، استفاده از فناوری هایی در اولویت قرار گیرد که با این وضعیت هماهنگی داشته باشد.
از سوی دیگر وجود بیش از 14792 هکتار پهنه ناپایدار در شهر تهران که 3268 هکتار آن به دلیل داشتن سه شرط ناپایداری، نفوذ ناپذیری و ریزدانگی به عنوان بافت فرسوده، وضعیت کالبد، عملکردی، خدمات زیرساختهای شهری، اجتماعی و زیستمحیطی این شهر را با خطر مواجه ساخته و نیازمند سرعت در نوسازی است.
عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
نظر شما