سپیده سعیدی: ای کاش نوشتن و گفتن از تخریب و آسیب‌دیدگی آثار ارزشمند تاریخی اینقدر آسان و پی در پی نمی‌شد. اما انگار مدتی است که سرنوشت آثار باستانی کشورمان طور دیگری رقم خورده است و شنیدن خبر‌هایی از این دست به امری عادی بدل شده. شکستن سنگ کاخ آپادانا، از بین رفتن 33 پل به مرور زمان بر اثر ایجاد خط مترو، تغییر بافت سنتی چهار باغ، اتفاقی که برای شوشتر گنجینه آب ایران پیش آمد و. . . همگی مسائلی هستند که این روزها صدای دوستداران و کارشناسان آثار باستانی و تاریخی ایران را لرزان و بغض‌آلوده می‌کنند. حال هم گفتن از زیباترین و ارزشمند‌ترین پل شهر اصفهان، پل خواجو یا همان پل بابا رکن‌الدین به نظر دکتر حسن اصانلو رئیس دانشگاه معماری سوره و مجری طرح پروژه عظیم مرمت جلفای اصفهان دردناک و تاسف انگیز است.
آقای دکتر حتماً شما هم خبر دارید که مدتهاست پل خواجو در دست مرمت قرار دارد. اما این مرمت به ضرر حفظ و حراست از این اثر ارزشمند شده است.
بله، متأسفانه بازسازی و ترمیم پل خواجو به شدت مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته است و بهتر است بگویم که در حال حاضر همگی ما در بغض و بهت هستیم.
به نظر می‌رسد که کارشناسان میراث فرهنگی در حال مرمت و بازسازی این پل هستند.
بله و در نگاه اول این اقدام بسیار هم جای تحسین داشت. اما انگار در این مرمت مواردی خاص رعایت نشده است که نشان از نگاه غیر‌کارشناسانه دارد.
این نگاه غیر‌کارشناسانه در کجای کار بروز داده شد؟
قرار بود این پل ترمیم شود. اما بعد با خبر شدیم که سنگ‌های قدیمی با سنگ‌های جدید عوض می‌شود. مرمت و ترمیم با نوسازی تفاوت بسیاری دارد که امیدوارم مسئولان امر متوجه این موضوع باشند وحالا هم شنیده‌ایم که مرمت را از دید مردم پنهان کرده‌اند و محوطه حصار کشی شده است.
آقای دکتر معمولاً در کشور‌های دیگر آیین‌نامه‌های مرمتی وجود دارد. یعنی حقوقی برای بناهای تاریخی ما وجود ندارد؟
بله باید بعد حقوقی داشته باشد. مثلاً من در ایتالیا شاهد چنین موردی بوده‌ام که البته با اجرای آیین نامه خاص مرمتی جلوی چنین خطر‌هایی گرفته شد اما در کشور ما داستان همواره طور دیگری رقم می‌خورد و کسی نمی‌تواند پیگیر ماجرا باشد.
چطور؟
در این‌طور موارد معمولاً هر ارگانی تقصیر را به گردن آن یکی می‌اندازد و یک نهاد خاص پیگیر و مسئول این قضایا نیست. مثلاً باید در ایران هم تنها سازمان میراث فرهنگی پاسخگو باشد. اما این‌طور نیست.
به چه نهادی باید پاسخ بدهد؟
به مردم. این حق طبیعی آنها است که بدانند پیرامونشان چه اتفاق‌هایی در حال رخ دادن است. این میراث تاریخی برای نسل آینده است و نزد ما به امانت. متأسفانه در مورد این مسائل اطلاع‌رسانی بسیار کم و ضعیف است. افکار عمومی باید در جریان این اقدامات قرار گیرد تا کمتر آسیب‌رسانی‌هایی از این دست را شاهد باشیم.
این واقعاً یک راه حل است؟!
بله چرا که نه. چه چیزی بهتر از آن است که مردم بدانند این آثار ارزشمند تا چه اندازه برای آنها پولساز است و از آن استفاده نمی‌شود. اینکه بدانند اصفهان چشم شهر‌های ایران است و اگر آن را روشن سازیم انگار همه ایران را آباد کرده‌ایم. چه اشکا لی دارد که مردم حتی انتقاد کنند و مواظب این آثار باشند. باید رسانه‌ها فریاد کنند که آثار تاریخی در خطر هستند و در حال حاضر با آنها قهر آمیز بر خورد می‌شود.
پل خواجو چه ویژگی‌هایی دارد که آسیب رساندن بدان تا این حد ناراحت‌کننده است؟
اگر بخواهیم درباره این پل صحبت کنیم، مطالب بسیاری هست اما به لحاظ معماری پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشی‌کاری آن از دیگر پل‌های زاینده رود مهم‌تر است و بیشتر به منزله سد و بند بوده است. در میان هریک از دو ضلع شرقی و غربی پل ساختمانی بنا شده که شامل چند اتاق مزین به نقاشی است.
آقای دکتر از اهمیت سنگ‌هایی که غیر‌کارشناسانه تعویض شده‌اند بگویید.
این سنگ‌ها نه تنها سنگ‌هایی تاریخی بود بلکه بسیاری از آنها بر اثر گذشت زمان به وسیله آب صیقلی تاریخی خورده بود. ارزش این اثر تاریخی هم به همین صیقل‌هایش بود که البته دیگر نو نوار شده‌اند و از ارزش آن کاسته شد.
انگار مدتی است که سرنوشت آثار باستانی کشورمان طور دیگری رقم خورده است و شنیدن خبر‌هایی از تخریب و آسیب‌دیدگی این آثار به امری عادی بدل شده است.
کد خبر 13027
نظر شما