وزارت کار وقت اعزام نیروی کار را ندارد

پیگیری نکردن تفاهمنامه‌ها در زمینه اعزام نیروی کار و در نتیجه اجرایی نشدن تفاهمنامه‌ها، حضور نداشتن نماینده‌های وزارت کار در انعقاد تفاهمنامه‌های دستگاه‌های دولتی کشورمان با شرکت‌های خارجی برای اجرای پروژه‌هایی در زمینه‌های مختلف صنعتی و عملکرد نامطلوب وزارت کار در زمینه اعزام نیروی کار و چند مورد دیگر، همه از جمله عواملی هستند که در گفت‌وگوی حاضر با دیدگاه حسن کرباسی، دبیر انجمن صنفی کاریابی‌های کشور تشریح شده است که می‌خوانید:

پایان نیمه اول سال گذشته مدیرکل هدایت نیروی کار وزارت کار اعلام کرده بود که دیگر هیچ اعزام نیروی کاری به صورت دسته جمعی نداریم، اما با وجود این، سه ماه بعد وزیر کار این موضوع را رد کرده و گفته بود که اعزام نیروی کار متوقف نشده است و حال بعد از گذشت بیش از سه ماه از سال 88، مدیرکل هدایت نیروی کار وزارت کار مجدد اعلام کرد که اعزام نیروی کاری به صورت منسجم نداریم. آیا شما هم توقف این روند اعزام نیروی کار را تأیید می‌کنید؟
عملاً سیاست‌های وزارت کار و شخص وزیر کار به این شکل بوده که باید در جهت مبحث اعزام نیروی کار برنامه‌ای مدون تعریف و پیاده شود، یعنی به طور مشخص و قاطع اعلام نشده که وزارت کار با اعزام نیروی کار مخالف است، بلکه اعلام شده با اعزام نیروی کار ایرانی غیرفنی مخالف است، به عبارتی باید به سویی گام برداشته شود که با برنامه‌ریزی، یک حرفه یا مهارت را از کشور خود با اعزام نیروی کار به کشورهای دیگر صادر کنیم.

اما به نظر می‌رسد رسیدن به این دیدگاه نیاز به زمان دارد، به دلیل اینکه در عمل و اجرا مشاهده می‌شود کشورهایی مثل استرالیا که نیرو پذیر هستند و کمبود نیروی انسانی خود را از کشورهای دیگر تأمین می‌کنند، به سرعت این نیازشان توسط بقیه کشورها تأمین می‌شود.

به نظر من، مصاحبه‌ای که مدیرکل هدایت نیروی کار وزارت کار انجام داد مبنی بر اینکه ما در این مدت به طور منسجم و گروهی اعزام نیروی کار نداشتیم، کاملاً درست است. واقعاً ما مانند گذشته اعزام نیروی کار نداریم.

این توقف از چه زمانی شروع شد؟
ما عملاً از ابتدای سال 87 اعزام نیروی کار گروهی نداشتیم، یک تا دو پیشنهاد به ایران شد، یکی مبحث پیشنهاد جذب نیرو هواپیمایی قطر بود که وزارتخانه‌های مختلفی موافقت کردند ولی وزارت کار با آن مخالفت کرد.

چرا وزارت کار مخالفت کرد؟
به لحاظ اینکه ما معتقدیم نیروی کاری که اعزام می‌کنیم باید از ارزش‌ها و شعائر اسلامی ما دفاع کند، در این پیشنهاد فقط نیروی کار به صورت اخص از ما می‌خواستند و مشخصاتی را اعلام می‌کردند که ما احساس کردیم انجام این کار با فرهنگ و عقیده دینی ما مغایر است. بنابراین وزارت کار با اعزام این گروه مخالفت کرد که این اقدام در سال گذشته مورد تقدیر دولت نیز قرار گرفت.

پیشنهاد دیگر چه بود؟
یکی هم مبحث کشور کویت بود که بحث کویت متوقف نشد. موارد مورد نیاز کشور کویت گروه پزشکی و پیراپزشکی بوده که در حال دنبال شدن است و منتظر هستیم بعد از آخرین صحبت‌هایی که با تیم کویتی کردیم، یک هیأتی از کشور ما به کویت برود و قرارداد اجرایی آن را بنویسد، چون که دو ماه پیش یک تیم از کویت به ایران آمد و مذاکرات اولیه خود را انجام دادیم و به نتایج خوبی هم رسیدیم.

ظرفیت برای این اعزام نیروی کار به کشور کویت به چه میزانی است؟
ظرفیتی حدود 200 نفر دارد. اما من عقیده دارم که با اعزام 100 یا 200 نفر به طور جد قفل روند اعزام نیروی کار باز نمی‌شود.

در این مدت فعالیت دولت نهم آیا این سیاست مشخص شده بود که اعزام نیروی کاری صورت بگیرد یا نه؟ یعنی می‌خواستند که نیروی کاری اعزام شود یا اینکه اصلاً تمایلی به این اقدام نداشتند؟
برای رسیدن به پاسخ این سؤال باید یک مروری به مصاحبه‌های اول دوران تصدی وزیر کار کرد و برنامه توسعه چهارم کشور را نیز مطالعه کرد تا بتوان به این سؤال پاسخ داد. مصاحبه‌های اول وزیر کار این را نشان می‌داد که ما در برنامه چهارم و تا پایان برنامه چهارم باید 100 هزار نیروی کار به کشورهای دیگر اعزام کنیم، یعنی این چیزی بود که مصوب شده ولی ما نتوانستیم حتی شاید پنج درصد آن را هم اجرایی کنیم.

اینجا ما که می‌گوییم، اول سیاستگذار دولت است و بعد بخش خصوصی. به هر حال نتوانستیم. اما با وجود این، در آخر دوران تصدی وزیر کار نیز مصاحبه‌هایی داشتیم که ما فقط باید نیروی تخصصی و فنی اعزام کنیم.
چرا نتوانستند دنبال کنند؟
به لحاظ اینکه ما تفاهمنامه‌های خوبی داریم که با 10 الی 12 کشور منعقد شده است که در دوران وزرای قبل و حتی دوران تصدی دکتر جهرمی منعقد شده و در آن‌ها کاملاً به اعزام نیروی کار اشاره شده بود.

یعنی تفاهمنامه‌ها می‌توانستند در سال‌های بعد هم ادامه پیدا کنند؟
بله، اما متأسفانه این تفاهمنامه‌ها نیاز به دنبال کردن و پیگیری داشتند.

پس فکر می‌کنید اشکال کار از تیم حال‌حاضر در وزارت کار است؟
من ایراد را در کارشناس‌های خودمان می‌بینم. کارشناس‌های دو طرف. ما وقتی نمی‌توانیم کاری را انجام دهیم باید مطمئناً ایرادات آن مسئله را بررسی کنیم. من فکر می‌کنم هنوز بررسی نکردیم که ایراد از ما یا قوانین استرالیا و یا افرادی که ما برای این کار انتخاب کرده‌ایم، است.

شاید نقطه ضعف، پیگیری نکردن به صورت مدون ما باشد. شاید هم اشکال از دیدگاه‌های مدیریتی مدیران دستگاه‌های مرتبط باشد. شاید اشکال از تغییرات متعدد مدیران وزارت کار باشد. همه این‌ها شایدهاست. باید یک تیمی مشخص شود تا علت را پیدا کند و پیگیر باشد که آن علت‌ها را برطرف کند.

زمانی که در ابتدای کار دولت نهم هدف اعزام 100هزار نیروی کار اعلام شده بود، به جز استرالیا قطعاً کشورهای دیگر نیز هدف بودند. این‌ها کدام کشورها بودند؟
همین الان هم یک تفاهمنامه خوب با کشور قطر آماده داریم که اظهار تأسف می‌کنم که هنوز عملاً محقق نشده است.

این تفاهمنامه در چه بخش‌هایی است؟
در بخش صنعت، پتروشیمی و پزشکی بود. تعداد افراد مورد نیاز نیز قرار بود در زمان نوشتن درخواست مشخص شود اما وقتی که از ما هیأتی به قطر نرفت این تفاهمنامه هم‌اکنون مسکوت مانده است. وابسته کار ما در قطر نیز چندین مرتبه اعلام کرده که قطری‌ها آماده هستند اما هنوز هیأت ایرانی نرفته است. ما کشورهای مختلفی داریم که با ایران همکاری می‌کنند اما متأسفانه وقتی ما در کشوری قراردادی منعقد می‌کنیم این مبحث را نادیده می‌گیریم. مثلاً در کشور همسایه ما عراق، ایران در حال اجرای پروژه‌های سنگین ساختمان‌سازی یا راه‌سازی است یا در گرجستان یا قرقیزستان این کار را انجام می‌دهیم اما نیروهای کار این پروژه‌های نیروهای کار ایرانی نیستند و پیمانکار نیز متعهد نیست که نیروی کار ایرانی بگیرد.

وزارت کار تاکنون در این مورد توضیحی نداده است؟
پیگیری‌هایی که از معاونت توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت کار و زیرمجموعه‌های آن داشتیم حجم بالای کارهای وزارت کار علت این موضوع عنوان شده است.