بهنوش خرمروز: معمولا ما گیاهان را موجوداتی بیتحرک میدانیم و اگرهم بخواهیم قدری تحرک برای آنها متصور شویم، حرکت کند آنها در چرخش به سمت آفتاب یا مانند آن به ذهنمان میرسد. اما انواعی از گیاهان وجود دارند که در حرکت واقعا سریع هستند.
بلدروورتها گونهای از گیاهان گوشتخوار هستند که در دسته خود، 227 گونه را جای دادهاند. به گزارش دیسکاوری، در بین این گونهها، گیاهی به نام اکوآتیک وجود دارد که به تازگی لقب سریعترین گیاه گوشتخوار دنیا را از آن خود ساخته است. این گیاه پیش از این لقب بهترین مکنده را در بین گیاهان گوشتخوار داشت. (برای تماشای فیلم زیر با حجم 11 مگابایت، صبر کنید تا بارگذاری شود)
فکر میکنید سرعت اکوآتیک چه قدر است؟ به گفته محققین، تله اکوآتیک صید به دام انداخته را در کمتر از یک میلیثانیه میمکد! به همین دلیل هم لقب سریعترین را در قلمرو گیاهان به دست آورده است.
شاید برای این که تصور بهتری از سرعت آن داشته باشید، یک نمونه برای مقایسه بد نباشد. دیونه، یکی از گیاهان گوشتخوار معروف است و در مقایسه با اکوآتیک، سرعتش صدبرابر کمتر است. فیلیپ مارموتانت، از محققین دانشگاه گرنوبل، به اتفاق همکارانش و با استفاده از دوربینهای ضبط با سرعت بسیار بالا و البته میکروسکوپهای قوی، موفق شده از مراحل شکار سه گونه از بلدروورتها فیلم بگیرد.
بررسیها نشان میدهد که قبل از شکار، غدههایی در گیاه، آب را به خارج از تله پمپ میکنند. بدین ترتیب، تله مانند یک کمان خم شده، انرژی الاستیک ذخیره میکند و همچنین درون تله فضایی خالی به وجود میآید که مانند یک پیپت عمل میکند.
به محض این که شکار به تله بیافتد، انرژی الاستیک آزاد میشود. در واقع زمانی که مژکهای حساس دهانه تله، توسط شکار لمس میشوند، همه چیز آغاز میشود. به گفته محققین، به دلیل فضای خالی ایجاد شده درون تله، دهانه ورودی، شکار را به درون میکشد. به دلیل انحنای معکوسی که ایجاد میشود، دهانه باز میشود و مایع خارجشده، مجددا به داخل تله سرازیر میشود. با ورود مایع، گیاه شروع به مکیدن شکاری میکند که باعث باز شدن دهانه شده بود.
گیاه با چنان قدرتی این کار را انجام میدهد که نوعی گردش درون آن ایجاد میشود و اجازه نمیدهد که شکار تا قبل از بسته شدن مجدد دهانه، از درون تله فرار کند. سپس ترشحات گوارشی توسط غدههای گیاه درون تله ریخته میشوند و شکار به دامافتاده را هضم میکنند.
گاهی موجودات بزرگتر مانند بچهقورباغهها یا کرمها در این دام میافتند و چون بزرگ هستند، قسمتی از بدنشان درون تله میماند و بدین ترتیب، بخشی از بدن خود را از دست میدهند. وقتی دهانه تله بسته میشود، گیاه ماده لعابمانندی را ترشح میکند که اطراف دهانه را مانند مهر و موم میپوشاند و مانع از خروج مایعات درون تله میشود.
یک تله میتواند صدها بار همه این مراحل را دقیق و پشت سر هم انجام دهد. فراموش نکنید که اکوآتیک برای انجام همه این مراحل، رکورددار سرعت در بین گیاهان است.
مارموتانت و همکارانش معتقدند این یافتهها در آینده به ارتقای ابزارهای میکروفلوییدی متداول، مثل سر پرینترهای جوهرافشان و تراشههای تشخیصی که برای پردازش نمونههای زیستی مانند خون و توالی ژنتیکی انسان به کار میروند، کمک شایانی خواهد کرد.
50172
نظر شما