وقتی بودجه دادن با چشم‌داشت است

این شاعر درباره وضعیت برگزاری نشست‌های انجمن‌های ادبی اظهار کرد: زمانی که مطبوعات توسعه پیدا کردند، انجمن‌های ادبی سنتی را تحت‌الشعاع قرار دادند؛ غالبا استعدادهای خیلی خوب در محافل مطبوعاتی رشد می‌کردند تا انجمن‌های ادبی‌ای که شکل سنتی داشتند. انجمن‌های ادبی به خانه‌های افراد نقل مکان کردند و گرایش‌های سنتی و کلاسیک شعر در انجمن‌های ادبی دنبال می‌شد و این مطبوعات بودند که شعر پیش‌رو، پیشگام و نوین را هدایت می‌کردند و کم پیش می‌آمد شاعرانی که آثارشان مدرن بود و با مبانی جمال‌شناسی تطبیق داشت، جذب انجمن‌های ادبی شوند و آن‌ها غالبا در محافل مطبوعاتی یا در گعده‌هایی که در کافه‌ها بود، جمع می‌شدند.

او افزود: در دنیای امروز فضای مجازی سبب شده تا به همین شکل دومین ضربه نیز به انجمن‌های ادبی وارد شود و به طور کلی باعث شده تا این جلسات کم‌فروغ و کم‌رونق شوند. شکلی که اکنون در کلان‌شهرهایی مثل تهران، اصفهان و خراسان جریان دارد، شکل کارگاهی است؛ یعنی نوآموزانی می‌آیند تا مراحل و تکنیک‌های ابتدایی شعر را یاد بگیرند، تحت مدیریت و آموزش افراد پیشکسوت‌تر قرار بگیرند اما بعد از مدتی آن‌ها هم در شبکه‌های اجتماعی رها می‌شوند، شروع به جمع‌کردن فالوئر می‌کنند، آثارشان را در همان فضا منتشر می‌کنند و حتی رغبتی به این‌که کتاب چاپ کنند، ندارند؛ مگر این‌که بخواهند رزومه‌ای فراهم کنند.

کاکایی با اشاره به افول نشست‌های انجمن‌های ادبی در روزگار فعلی گفت: در روزگار ما نشست‌های انجمن‌های ادبی به این معنا که یک پیشکسوت بنشیند و برنامه‌ای تدوین کند، کسی بیاید و کتابی معرفی کند و یا این‌که غزلی از حافظ بررسی شود و بعد شعری خوانده و توسط منتقدان نقد شود، کم است. محافل خصوصی باقی مانده‌اند که در خانه‌ها برگزار می‌شوند، اما کارگاه‌های ادبی هنوز رونق دارند. 

این شاعر که معتقد است نهادهای ذی‌ربط انجمن‌های ادبی اگر کمک‌شان توام با توقعات است، همان بهتر که کمک نکنند، بیان کرد: به اعتقاد من نهادهای دولتی بایستی از انجمن‌های ادبی حمایت مالی کنند و فضا و مکان در اختیار آن‌ها قرار بدهند. اما شرایطی که ما در حوزه فرهنگ در سال‌های بعد از انقلاب دیدیم این است که کمک‌ها معمولا بدون چشم‌داشت نیست، آن چشم‌داشت‌ها مقداری ماجرا را خراب می‌کند. حتی نهادهای ایدئولوژیک‌تری مثل حوزه‌ هنری و نهادهای وابسته به آن، قطعا چشم‌داشت و برنامه‌ریزی‌های خودشان را دارند و انجمنی را حمایت می‌کنند که محیطی باشد برای حفظ آثار و برنامه‌هایی که مدنظرشان است.

او ادامه داد: حتی سازمان فرهنگی هنری شهرداری هم زمانی اماکن و تالارهایش را در اختیار گروه‌هایی قرار می‌داد که در برنامه‌هایش مشارکت داشته باشند و از موضوعات خاص برنامه‌هایش حمایت کنند که البته در دوره‌هایی هم به این مسئله بی‌تفاوت بوده است. اما در دوره‌ای که سپری می‌کنیم، سازمان فرهنگی هنری شهرداری که باید بودجه بدهد و برای انجمن‌های ادبی هزینه کند، نسبت به فعالیت‌های تخصصی ادبی و هنری بی‌اهمیت است و بیشتر در جهت ماموریت‌هایش هزینه می‌کند. وزارت ارشاد هم تقریبا همین وضعیت را دارد. مثلا اگر قرار باشد بزرگداشتی برای یکی از شاعران معاصر بگیرند، آن بخشی از آثار شاعر را مطرح می‌کنند که در جهت ماموریت‌های آن سازمان است و به کیفیت هنری آثارش کاری ندارند. مادامی که بودجه دادن برای جلسات ادبی با این چشم‌داشت است، مسیرها محدود و دشوار و جوایز تقریبا محدود می‌شوند.

۲۴۱۲۴۱