به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، اگر سری به سفرنامه های قدیمی اهل تشیع و دوستداران ائمه علیهم السلام زده باشید، حتما ردپایی از پیاده روی اربعین در آن می بینید. حتی در سفرنامه سیاحت شرق اثر آیت الله نجفی قوچانی از علمای دوره مشروطه، موضوع پیاده روی اربعین حد فاصل ۸۴ کیلومتری شهر نجف و کربلا در ایام منتهی به عزاداری اربعین حسینی، شرح مفصل و مبسوطی از آن رفته و حتی اشاره شده است توقفگاه های بین راهی و زائرسراها چه وضعیتی دارند.
در دهه های گذشته، پیاده روی اربعین تبدیل به سنت باثباتی شد که چهره های مذهبی، سیاسی و حتی مردم عادی در آن حضور می یافتند و در زندگی برخی چهره های تاریخی و مورد احترام مردم، همواره از پیاده روی اربعین در عراق یاد شده است. با این حال در سالهایی که رژیم صدام بر عراق حکومتی لائیک و ضد شیعه به وجود آورده بود، پیاده روی اربعین عملا انجام نمی شد. در سالهای اخیر به خصوص پس از نابودی رژیم بعثی در عراق، پیاده روی اربعین بار دیگر در مرکز توجه شیعیان کشورهای مختلف قرار گرفت تا اینکه امسال، بزرگترین و باشکوهترین پیاده روی تاریخ در روزهای منتهی به اربعین حسینی روی داد. پیاده روی عظیمی که پر از نمادهای مذهبی، سیاسی و حتی ملی اشخاصی بود که در آن شرکت کرده بودند.
ماجرای خدمات گسترده به حدود ۲۰ میلیون زائر اربعین از سراسر دنیا، شرح مفصلی است که بارها درباره آن سخنها گفته و نوشته اند، حتی تصاویر متعددی از حضور زائران خارجی که از مرزهای کشور ما برای عبور به عراق استفاده کردند هم منتشر شده که نشان می دهد مسئله پیاده روی اربعین، موضوعی فراملی و حتی جهانی است. ولی خدمات رسانی گسترده به ۳ میلیون زائر ایرانی که در این مراسم شرکت کردند، مسئله پیش پاافتاده ای نیست و باید نسبت به گستردگی این حرکت، توجه ویژه داشت.
سنت پیاده روی جاماندگان
گستردگی این حرکت آیینی-سنتی نشان می دهد مسئله عزاداری در مسیر منتهی به مضجع شریف ائمه اطهار، موضوعی است که تبدیل به شکل فراگیری از عزاداری و نشان دادن اندوه مردم شده است.
واقعیت این است که پیاده روی آیینی اربعین، تنها در مسیر نجف به کربلا محدود نشده است. در سالهای اخیر، گروه بسیار بیشتری از مردم که فرصت یا توان کافی برای رفتن به پیاده روی اربعین نداشتند، پس از مدتی، آیینی به نام «پیاده روی جاماندگان اربعین» را در سراسر کشور ساماندهی کردند. در این آیین، مردمی که به هر دلیلی نتوانسته اند در مسیر پیاده روی سنتی اربعین گام بردارند، مقصدی را که عموما بقاع متبرکه، امامزادگان و قبور شخصیتهای مورد احترام مردم است، به عنوان هدف قرار می دهند و در مسیر رفتن به سمت آن هدف، عزاداری اربعین را دنبال می کنند. مثلا در تهران، رسم پیاده روی آیینی جاماندگان اربعین، با هدف رسیدن به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) انجام می شود.
در این رسم، عزاداری آیینی اربعین، تبدیل به تظاهراتی مذهبی می شود که در آن، مردم تظاهر کننده، علاوه بر نشان دادن ارادت خود به خاندان ائمه اطهار علیهم السلام و وابستگان به ایشان، نمادی سیاسی برای عمل مذهبی خود ایجاد می کنند و از این طریق، به دیگران گوشزد می کنند که عدم حضورشان در پیاده روی اربعین، باعث نمی شود آنها عزاداری آیینی را در مناطق دیگر پیگیری نکنند. به این صورت، اتحادی مذهبی، آیینی در سراسر قلمرو شیعیان جهان، به وجود می آید که هدف همه آنها نشان دادن ارادت به سلاله پاک حضرت رسول(ص) است.
می توان گفت به جز اربعین، رسم و سنت پیاده روی در روزهای پایانی ماه صفر که در آن دو مناسب مذهبی بسیار مهم، رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت حضرت امام رضا(ع) وجود دارد، هم در سالهای اخیر رایج شده است.
در این سنت، باز هم عزاداران در مسیرهای طولانی به سمت مضجع شریف امامان و امامزادگان پیاده روی می کنند. اصلی ترین مقصد این پیاده روی، بیشتر به سمت مشهد مقدس است که امسال با استقبال گسترده دوستداران آن امام همام همراه بود. برآوردهای آماری نشان می دهد گستردگی پیاده روی آخر ماه صفر در مشهد، امسال بسیار بیشتر از سالهای گذشته بوده ، تا جایی که برآوردها می گوید نزدیک به نیم میلیون نفر به صورت پیاده در آخر ماه صفر خود را به مشهد رسانده اند.
علاوه بر این، در مناطق مختلف کشور از جمله جنوب هم پیاده روی آیینی مهم دیگری شکل گرفته که به نام پیاده روی آخر ماه صفر در دشستستان شناخته می شود. در این مراسم بیش از ۱۰۰ هزار نفر از مردم شهرستان دشتستان در سالروز شهادت امام الرئوف علی بن موسی الرضا(ع) مسیر ۱۵ کیلومتری شهر برازجان مرکز دشتستان تا بقعه امامزاده ابراهیم که برادر امام رضا(ع) است، را به عشق ولی نعمت ملک ایران حضرت رضا(ع) پیاده می پیمایند.
۱۷۴۷۲۳۱
نظر شما