پاسخ این پرسش برای کارشناسان و حتی دانشجویانِ باسواد رشتۀ اقتصاد روشن بود. اما مجالی پیدا نشد تا این وعده یا سایر نویدهای انتخاباتی -مثلاً افزایش چند برابریِ مبلغ یارانه نقدی- در فضایی غیر سیاسی/هیجانی، از منظری علمی/عقلی ارزیابی شود.
میدون؛ الگویی خردمندانه برای رقابت نامزدها در انتخابات
شاید مسابقۀ اخیر صداوسیما به‌نام «میدون» الگویی مفید و ثمربخش برای «تشخیص اصلح» در مبارزه‌های انتخاباتی در ایران باشد. این رقابت از معدود برنامه‌هایِ آموزندۀ صداوسیماست که از اوائل مهرماه امسال پخش آن از شبکۀ سۀ سیما آغاز شده است.
آن‌گونه‌که در وب‌سایت شبکۀ سۀ سیما tv3.ir آمده، «میدون» رقابتی تلویزیونی برای استعدادیابی شغلی است که هدفش مشاوره و حمایت از کسب‌وکارهای برتر و نوپاست.
چهار داور متخصّص و فعّال در حوزۀ کسب‌وکارهای نوین در این برنامه حضور دارند: علیرضا نبی؛ کارآفرین و فعّال اقتصادی، مینا مهرنوش؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، علیرضا یونچی؛ عضو مجمع عالی واردات، پرویز کرمی؛ دبیر ستاد توسعۀ فرهنگ علم، فن‌آوری و اقتصاد دانش‌بنیان، امیرحسین اسدی؛ مدیرعامل چندین شتاب‌دهنده و استارت آپ.
در هر برنامه سه شرکت کننده با هم رقابت می‌کنند و پس از ارائۀ طرح، داوران بدون تعارف، صریح و عالمانه از آنان سؤال می‌کنند که برای نمونه:
-آیا می‌توانید تقاضایِ مؤثر برای کالای‌تان ایجاد کنید؟
- مزیت و رقبای کالا و برند شما چیست؟ (رقبای شما که مزیتِ رقابتی بیشتری دارند)
-در صادرات موفق شوید؟ با چینی‌ها توان رقابت دارید؟
-هزینه‌ای که برای دستمزد نیروی انسانی در نظر گرفته‌اید، واقع‌بینانه است؟
-با این میزان سرمایه‌گذاری، می‌توانید تعداد پیش‌بینی‌شده را بفروشید؟
-ایدۀ شما تولیدمحور است، یا بازارمحور؟
-نوآوری طرح شما در چیست؟
-طرح‌تان بلندپروازانه نیست؟
-گرفتن «تندیس» ملاک موفقیت کارآفرین است، یا درآمد و «پول»؟
-با اعداد و ارقامی که در طرح خود نوشته‌اید می‌توانید به هدف برسید؟
-خرج بسته‌بندی چه کسری از هزینه تمام شده است؟
-آیا طرح شما سوددِه است؟
و ... ده‌ها پرسش چالش‌انگیز دیگر ...
احتمالاً «میدون» می‌تواند
-موجب تقویت عقلانیتِ اقتصادی و به‌صورت کلّی خردورزی در جامعه شود،
-مرز لاف‌وگزاف، شعار و نمایش، و رؤیا و خیال را با واقعیت و منطق مشخص سازد،
-نقّادی و انتقاد رودررو را آموزش دهد،
-صبر، تحمّل و هنر «شنیدن» را پرورش دهد، و ...
همین برنامه -با جرح‌وتعدیل‌هایی- می‌تواند الگوی مناسبی برای رقابت‌های انتخاباتی به‌ویژه ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی باشد تا نامزدها، احزاب و ارائه/تأییدکنندگان لیست‌های انتخاباتی در برابر کارشناسان از برنامه‌های خود دفاع کنند.
نقد و بررسی برنامه‌های نامزدهای انتخابات از سوی کارشناسان و اساتید برجستۀ دانشگاه از مناظره‌های خصومت‌بار و پرهزینه، بی‌تردید سودمندتر است؛ گفت‌وگوهایی که اغلب هیجانی و جناحی است تا عقلانی و علمی و گاه جامعه را به آشوب و بحران کشیده است.
اگر مدیر یک بنگاه اقتصادی کوچک یا یک کارآفرین برای دست‌یابی به جایزۀ یک میلیارد تومانی باید پاسخ‌گوی پنج کارشناس و متخصّص باشد، آیا نامزد ریاست جمهوری یک کشور با بودجۀ تریلیونی، نباید از طرحش برای ادارۀ کشور در عرصه‌های مختلف به‌ویژه اقتصادی در برابر کارشناسان دفاع کند؟
نظر شما